Sukhoi được thành lập bởi Pavel Osipovich Sukhoi (22/7/1895 – 15/9/1975), trong khi Yakovlev được thành lập vào năm 1934 bởi Alexander Sergeyevich Yakovlev (1/4/1906-22/8/1989).
Trong số những máy bay chiến đấu nổi tiếng nhất của hai công ty này là máy bay chiến đấu phản lực thế hệ thứ tư Su-27 và máy bay chiến đấu cánh quạt động cơ piston Yak-3 của Thế chiến II. Trong phạm vi bài viết này, các chuyên gia National Interest chỉ tập trung vào hai máy bay chiến đấu ít được biết đến hơn của hai tập đoàn máy bay trên, đó là Su-15 và Yak-38.
Sukhoi Su-15
Máy bay Sukhoi Su-15 (NATO định danh là "Flagon"), chiếc máy bay này thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 30/5/1962 và chính thức đi vào hoạt động trong Lực lượng Phòng không Liên Xô từ năm 1965. Mặc dù nhỏ hơn MiG-25, nhưng Su-15 vẫn có thể đạt tốc độ Mach 2,15 (2.655,4 km/giờ) cùng với tốc độ leo cao là 228 mét mỗi giây.
Vũ khí chính của máy bay bao gồm hai tên lửa không đối không tầm trung K-8 và hai tên lửa hồng ngoại tầm ngắn Vympel R-60, ngoài ra Su-15 còn được hỗ trợ bởi hai khẩu pháo tự động Gryazev-Shipunov GSh-23L 23 mm.
Su-15 được thiết kế như một máy bay đánh chặn, nhằm tiêu diệt các máy bay ném bom NATO như B-52 Stratofortress của Mỹ và Avro Vulcan của Anh, cũng như các máy bay do thám như U-2 "Dragon Lady". Su-15 được cho là đã bắn hạ năm khinh khí cầu do thám được phương Tây gửi đến để do thám lãnh thổ Liên Xô vào năm 1975. Tổng cộng có 1.290 thân máy bay được chế tạo từ năm 1965 đến năm 1979. Đáng chú ý, chiếc máy bay này đã hai lần tạo nên lịch sử theo cách rất bi thảm.
Sự kiện đầu tiên, vào ngày 27/3/1968, nhà du hành vũ trụ Liên Xô Yuri Gagarin - người đầu tiên du hành vào không gian vũ trụ, đã bay trên một chuyến bay huấn luyện gần Moskva với người hướng dẫn Vladimir Seryogin trên một chiếc MiG-15UTI hai chỗ ngồi. Ở độ cao khoảng 700m, chiếc MiG đột ngột quay tròn và đâm xuống đất, khiến cả hai phi công thiệt mạng. Năm 2013, nhà du hành vũ trụ Alexey Leonov tiết lộ rằng, một phi công thử nghiệm Su-15 đã lao xuống từ độ cao hơn 10.000m so xuống khu vực huấn luyện. Bộ đốt sau của Su-15 kéo theo một luồng khói lửa phía sau, nó phá vỡ rào cản âm thanh khi bay qua cách chiếc MiG của Gagarin 20 mét. Luồng khí ngược từ đường đi của Su-15 đã lật ngược chiếc MiG của Gagarin và gây ra vụ tai nạn.
Sự cố thứ hai, vào ngày 1/9/198, một chiếc Su-15 đã bắn hạ chuyến bay 007 của Hãng hàng không Hàn Quốc (KAL007), khiến tất cả 269 hành khách và phi hành đoàn trên máy bay, bao gồm cả nghị sĩ Mỹ Larry McDonald thiệt mạng.
Lịch sử tóm tắt và thông số kỹ thuật của Yakovlev Yak-38
Yak-38 (NATO định danh là "Forger"), thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 15/1/1971 và chính thức đi vào hoạt động trong Không quân Hải quân Liên Xô vào ngày 11/8/1978. Mặc dù kém tiên tiến hơn so với máy bay Sea Harrier VTOL (Cất cánh và hạ cánh thẳng đứng) của Anh, nhưng Yak-36 được xem là chiếc máy bay đầu tiên có thể cất cánh từ tàu chiến của Hải quân Liên Xô.
Yak-38 được phát triển dành riêng cho bốn tàu sân bay lớp Kiev (hay còn gọi là Dự án 1143 Krechyet) của Hải quân Liên Xô. Chiếc máy bay chiến đấu này chưa bao giờ tham chiến thực sự; tuy nhiên, một cặp Yak-38 xuất phát từ tàu sân bay Minsk đã chặn máy bay từ tàu sân bay USS Enterprise (CVN-65) của Hải quân Mỹ trên Biển Ả Rập vào ngày 16/12/1982.
Yak-38 được trang bị hai tên lửa chống hạm hoặc không đối đất Kh-23. Máy bay chiến đấu này cũng được trang bị một bệ súng GSh-23L. Tốc độ tối đa của máy bay là Mach 0,84 (1.050 km/giờ). Tổng cộng có 231 thân máy bay được chế tạo từ năm 1975 đến năm 1981.
Bây giờ chúng ở đâu?
Mặc dù hầu hết các máy bay Su-15 đã bị loại bỏ để thay thế bằng MiG-31 và Su-27, nhưng vẫn có một số máy bay Su-15 được giữ trong kho dự trữ để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.
Có hai chiếc Yak-38 được trưng bày tại Bảo tàng Không quân Trung ương Nga, ở Tỉnh Moskva (cách thành phố Moskva 14 23 km về phía đông).
Đối với tàu sân bay lớp Kiev mà Yak-38 được trang bị, chỉ còn một tàu, đó là tàu Baku còn được sử dụng cho đến ngày nay; hiện nay tàu được gọi là INS Vikramaditya, sau khi được bán cho Hải quân Ấn Độ vào năm 2004.
Quang Hưng