Vua Càn Long nhà Thanh (Thanh Cao Tôn, Ái Tân Giác La Hoằng Lịch, ở ngôi 1736-1796) làm vua 60 năm, thêm vào ba năm làm Thái Thượng Hoàng tham gia triều chính, thực tế cầm quyền 63 năm lẻ 4 tháng. Vua Càn Long thọ gần 90 tuổi, là nhà vua cầm quyền lâu nhất trong các triều đại phong kiến Trung Quốc.
Làm sao ông sống lâu để trị vì đất nước lâu đến như vậy? Tất cả chỉ gói gọn trong mật quyết vỏn vẹn 16 từ đơn giản: Thổ nạp phế phủ, Hoạt động gân cốt, Thập đường tứ vật, Thích thời tiến bổ (Hít thở phế (phổi, phủ, tạng), Hoạt động gân cốt, Mười thường bốn cấm, Tùy thời thêm bớt).
Hoàng đế Càn Long. Ảnh: Wikimedia.
Thổ nạp phế phủ: Hàng ngày dậy sớm lúc rạng sáng, ra chỗ không khí thoáng đãng trong lành, hít không khí trong sạch sâu vào tận phế phủ và thở hết kông khí bẩn ở trong người ra ngoài để thúc đẩy cho thân, tâm đều được mạnh mẽ.
Hoạt động gân cốt: Chú trọng rèn luyện thân thể để tăng cường năng lực chống chọi bệnh tật. Quanh năm ngày tháng phải kiên trì vận động cơ thể đều đặn. Cho đến tận cuối đời vua Càn Long vẫn còn đi săn bắn tiêu khiển.
Mười điều dưỡng sinh:
Răng thường đánh: Hai hàm răng đánh vào nhau thành tiếng. Đó là cách luyện cơ chân răng, giúp răng bền chắc, tránh các bệnh về nha khoa, răng khó rụng. Nó cũng giúp cả cơ mặt hoạt động, góp phần làm tăng lưu thông máu lên não…
Bọt thường nuốt: Vì nước bọt giúp điều hòa dịch vị, tăng khả năng hấp thụ thức ăn, tránh được bệnh viêm loét dạ dày cũng như nhiều bệnh đường tiêu hóa…
Tai thường rung: Hai bàn tay áp vào hai tai, vỗ nhẹ liên hồi; hoặc hai ngón tay nút vào hai lỗ tai rồi rút mạnh ra, cứ thế liên tiếp nhiều lần. Như thế, màng nhĩ thường được rung, tránh được trạng thái chùng màng nhĩ khi có tuổi, khiến cho tai thính cả lúc tuổi già.
Mũi thường vuốt: Hai bàn tay xát nóng, vuốt hai bên mũi nhiều lần, có thể phòng cảm mạo, viêm mũi.
Mắt thường đảo: Ngưng mắt nhìn xa, đảo nhãn cầu nhiều lần, tiếp đến lại ngưng mắt chăm chú, rồi lại đảo nhãn cầu. Luyện tập như thế giúp tăng thị lực, phòng được các chứng hoa mắt, suy giảm thị lực…
Mặt thường xát: Hai bàn tay xoa vào nhau cho nóng lên rồi xoa mặt nhiều lần. Xoa mặt làm tăng lưu thông huyết dịch ở mặt, tránh hoặc giảm được nếp nhăn, lại có thể phòng các bệnh về da mặt.
Chân thường vuốt: Thường xoa vuốt chân từ bàn chân tới đùi, có thể làm giảm tình trạng đọng máu, phòng được nhiễm lạnh cơ thể từ chân, nên tránh được các bệnh ở chân cũng như chứng mất ngủ…
Bụng thường xoa: Dùng bàn tay xoa trên vùng bụng, giúp dạ dày, ruột được vận động nhẹ, tăng khả năng tiêu hóa, ăn ngon miệng, phòng được các chứng chướng bụng, bí trung tiện…
Chi thường duỗi: Tứ chi thường co vào duỗi ra nhiều lần, có thể giúp khí huyết toàn thân lưu thông, phòng được các chứng thiểu năng tuần hoàn não cũng như các chứng về mạch…
Hậu môn thường động: Mỗi ngày dành vài lần tập trung tinh thần làm co duỗi hậu môn, có thể phòng được viêm tuyến tiền liệt cũng như các bệnh đi lỏng mãn tính…
Là một vị vua quyền uy ngang trời, xung quanh đầy thứ ăn ngon mặc đẹp, tửu sắc đầy dẫy, nhưng vua Càn Long đã biết coi trọng đạo dưỡng sinh, biết tuỳ ngộ nhi an (tuỳ theo hoàn cảnh, giữ cho yên lành) nên suốt đời nhà vua luôn khoẻ mạnh, sống gần 90 tuổi vẫn xử lý việc triều chính bình thường. Đạo dưỡng sinh của vua Càn Long cũng đáng để người đời sau tham khảo và nghiên cứu ứng dụng.
Theo Sài Gòn Tiếp Thị