Cây hẹ, tên khoa học Allium odorum. Còn có các tên gọi khác là tráng dương thần thảo, xuân phân thảo, trường cương lạc hoa. Hẹ được xếp vào hàng đệ nhất gia vị quý nhưng ít người biết.
Hẹ xào với giá và lòng gà (vịt, lợn, bò) đều là món ăn ngon nhưng giá trị hơn cả là vị thuốc “cải lão hoàn đồng, hồi xuân bảo dược”. Ngay cả vua Càn Long sau 10 ngày liên tục “ngự thiện” món canh hẹ cá chẽm, cảm thấy dồi dào sinh lực, đã hỏi thái y Châu Cách Thạch: “Trẫm ăn món canh rau gì vậy?” Thái y trình tấu: “Đó là canh hoa hẹ”. Thực tế, lá hẹ (luôn cả gốc) mới đích xác là thuốc quý.
Hẹ nấu với thịt nạc lợn băm nhuyễn hoặc hoa xào với dương hoàn viên (dái dê) là món các vua Thanh triều, trong đó Từ Hy Thái Hậu từng đãi các sứ thần châu Âu vào dịp tất niên, tân niên.
Dưới đây là tác dụng chữa bệnh của “Càn Long Bảo Dược” từng được các lương y kê đơn:
- Chữa ho kinh niên, ho ngứa, cổ họng có đàm đặc: 50gr hoa lá hẹ rửa sạch, 3gr cam thảo, 10gr trần bì (vỏ quýt tươi hoặc vỏ chanh), 5gr đường phèn (nếu uống với ½ muỗng muối càng tốt). Cho vào 25ml nước trà xanh, vắt lấy nước cốt. Chia làm 2 phần, uống sáng sớm và tối, trước giờ ngủ 15 phút.
- Thân nhiệt hỏa vọng, thổ huyết, xuất huyết hậu môn, lòi dom, xế chiều thường hay chảy máu cam; phụ nữ rong kinh, nam tiểu són, gắt: Dùng 250gr hẹ lá rửa sạch, 2 miếng đậu hũ tươi (chưa rán), 50gr mướp vừa già (bỏ vỏ), 20gr diêm tiêu. Tất cả nấu nhừ trong 0,5 lít nước còn 150ml. Dùng vải lọc lấy nước cốt, chia làm 3 phần, uống sáng, trưa, tối. Liên tục 2 ngày/lần trong 2 tuần sẽ dứt.
- Chữa người bệnh tê nhức tứ chi, đau buốt xương quai vai, xương chậu: Dùng 250gr lá hẹ già (bỏ 1/3 ngọn lá), 150gr gà ri (nếu có rắn rồng ri cá càng tốt), 1/3 muỗng muối, nêm gia vị. Nấu nhừ trong 300ml nước còn 150ml. Nêm thêm 20gr lá cúc tần xắt nhuyễn. Ăn 2 lần/ngày, liên tục 7 ngày.
- Bổ thận, tráng dương, lọc mỡ trong máu, hạ cholesterol, đặc biệt là thanh niên tuổi từ 25-35 bị di tinh, hượt tinh và rối loạn cương (ED): Dùng 250gr hẹ lá già, 100gr bông hẹ non, xào với bộ lòng ngan (vịt xiêm, không tiết, không ruột) hoặc nấu canh với 200gr thịt dê, thịt ức gà, 50gr nấm mèo đen, 20gr ngải cứu trong 0,5 lít nước còn 200ml. Chia làm 3 phần ăn trong ngày. Liên tục 3 ngày/lần, suốt 4-6 tuần.
Theo Đông y sĩ Kiều Bá Long
Thanh Niên