SOHA NEWS
Phản ứng của Bắc Kinh
"Quan hệ hữu nghị truyền thống của Nga và Trung Quốc không có giới hạn, và cũng không có bất cứ lĩnh vực hợp tác nào bị hạn chế mở rộng" - đó là bình luận của người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên về một phát biểu trước đó của Tổng thống Nga Vladimir Putin liên quan đến khả năng thành lập liên minh quân sự Nga-Trung.
Cụ thể, tại cuộc hội thảo trực tuyến của Câu lạc bộ thảo luận quốc tế Valdai, Tổng thống Putin đã cho biết việc thành lập một liên minh quân sự hùng mạnh với Trung Quốc - trên lý thuyết - là điều "hoàn toàn có thể xảy ra trong tương lai", tuy nhiên chưa thực sự cần thiết trong thời điểm hiện tại.
Theo nhà lãnh đạo Nga, hai nước hiện nay vẫn duy trì mối quan hệ ở "tầm cao chưa có tiền lệ", tiếp tục hợp tác chặt chẽ, ổn định trong nhiều lĩnh vực, với "niềm tin tưởng lớn".
Bình luận về phát biểu của Tổng thống Putin, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh: "Dưới sự chỉ đạo chiến lược của Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Vladimir Putin, hai nước đã nâng cao sự tin tưởng lẫn nhau về chính trị và sự phối hợp chiến lược".
"Trung Quốc sẵn sàng hợp tác cùng Nga để thực thi toàn diện các thỏa thuận của lãnh đạo hai nước, nâng cao mối quan hệ song phương chiến lược, đóng góp vào công cuộc phát triển và phục hồi, tiến hành các hoạt động liên lạc - liên kết chiến lược gần gũi hơn, và đưa năng lượng tích cực đến với nền hòa bình - ổn định toàn cầu", ông Triệu trả lời phóng viên hôm 24/10.
Hai nhà lãnh đạo Tập Cận Bình và Vladimir Putin. Ảnh: AP
Các chuyên gia Trung Quốc thận trọng
Tuy nhiên, báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP - Hồng Kông) dẫn lời một số nhà quan sát Trung Quốc cho rằng những lời bình luận của Tổng thống Putin về khả năng thành lập liên minh quân sự Nga-Trung là điều khó có thể thực hiện, và có thể coi lời nói này là một cử chỉ thiện chí.
Trong bối cảnh căng thẳng trong mối quan hệ của hai cường quốc Trung-Mỹ đang leo thang nghiêm trọng, điều trùng hợp là nhà lãnh đạo Nga đã đưa ra phát biểu nói trên vào cùng ngày Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có bài diễn văn đầy khí thế và tinh thần dân tộc nhân kỷ niệm 70 năm Trung Quốc tham gia chiến tranh Triều Tiên.
Như đã đề cập ở trên, có thể nhận thấy phản ứng chính thức của Bắc Kinh là không cam kết, mà thay vào đó là đề cao mối quan hệ hai nước hiện có.
Các chuyên gia nhận định, mặc dù một liên minh chính thức giữa hai nước là điều khó có khả năng xảy ra, nhưng lời gợi ý của ông Putin và phản ứng của Bắc Kinh là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự đoàn kết của hai nước Nga-Trung khi Tổng thống Mỹ Donald Trump và ứng cử viên Joe Biden đang ráo riết chạy đua vào Nhà Trắng và xung đột với nhau về việc ai sẽ là người xử lý những thách thức từ Trung Quốc tốt hơn.
"Cả Trung Quốc và Nga đều là những mục tiêu bị chỉ trích trong cuộc bầu cử Mỹ, và ông Putin đang muốn chứng tỏ [cho Mỹ thấy] rằng mối quan hệ [Nga-Trung] vững mạnh đến nhường nào", ông Li Lifan, một nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, Trung Quốc, bình luận.
Cũng theo học giả này, việc hai nước thể hiện tình đoàn kết cũng nhằm mục đích phát đi thông điệp về Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới (New START) nhằm hạn chế kho vũ khí hạt nhân của Mỹ và Nga. Washington đang cố gây sức ép nhằm buộc Trung Quốc tham gia hiệp ước này.
Ông Li cho biết cơ hội thành lập liên minh quân sự Nga-Trung vẫn còn xa, vì điều đó đồng nghĩa với việc hai nước phải bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bên còn lại bị tấn công. Thay vào đó, ông này nói rằng việc duy trì các thỏa thuận "ngầm" vẫn tốt hơn.
Trung Quốc vẫn là một thành viên của Phong trào Không liên kết - một nhóm bao gồm 120 quốc gia đang phát triển trên thế giới không có liên kết chính thức với bất kỳ cường quốc lớn nào, theo ông Li. Bắc Kinh vẫn coi đây là một yếu tố cốt lõi trong chính sách đối ngoại độc lập của mình trong nhiều thập kỷ qua.
Học giả của Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải cho biết việc thắt chặt quan hệ và hợp tác với Nga là vì lợi ích của Trung Quốc, đặc biệt là về những vấn đề trong quản trị toàn cầu - lĩnh vực hai nước có nhiều điểm tương đồng.
Trong khi đó, ông Shi Yinhong, giáo sư ngành quan hệ quốc tế tại trường Đại học Nhân dân Trung Quốc, lại lo ngại rằng những phát ngôn mới đây của ông Putin có thể là một nỗ lực nhằm khiến Washington và Bắc Kinh đối đầu.
"Mỹ-Trung đang ở trong tình trạng căng thẳng tồi tệ đến mức hoàn toàn có khả năng nổ ra xung đột quân sự giữa hai bên. Trong tình huống này, cơ hội Nga muốn làm đồng minh của Trung Quốc là rất thấp. Đây chủ yếu là dấu hiệu cho thấy Nga có khát vọng trở thành một bên trung lập quan trọng trong cuộc đối đầu Mỹ-Trung để buộc một trong hai bên nhượng bộ", ông Shi nhận định.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: