Khi nộp đơn xin thực tập tại Meituan - công ty giao đồ ăn lớn của Trung Quốc, Floria Tan đã trải qua một cuộc phỏng vấn kỳ lạ. Kỳ lạ ở chỗ phỏng vấn cô không phải một người bằng xương bằng thịt. Đó chỉ là nhân vật ảo, được tạo ra bởi AI, trạc tuổi Tan với nụ cười thân thiện.
Đầu tiên, nhân vật ảo giới thiệu ngắn gọn về Meituan và hỏi một loạt các câu hỏi kiểu như “Bạn đã từng gặp phải thử thách nào trong quá khứ chưa?”. Sau mỗi câu trả lời, người phỏng vấn AI này sẽ tóm tắt lại và đưa ra câu hỏi tiếp theo.
Thực tế, nhân vật AI này sẽ phỏng vấn ứng viên dựa trên một danh sách các câu hỏi được xác định trước, tuy nhiên nhờ một mô hình ngôn ngữ lớn để tạo ra các câu hội thoại nghe có vẻ chân thực. Tan cho biết cảm giác khi ấy giống như đang làm bài kiểm tra viết hơn là trò chuyện. “Tôi không coi đó là một con người thực sự. Tôi chỉ nhìn vào máy ảnh và nói chuyện thôi”.
Phỏng vấn xin việc AI đã trở nên phổ biến khi các công ty khởi nghiệp tìm cách thích ứng trong cuộc cách mạng công nghệ. Đa số sẽ dùng tới cách này khi muốn sàng lọc hàng nghìn ứng viên cùng một lúc.
Ý tưởng sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn để tự động hóa hơn nữa quy trình tuyển dụng đã bùng nổ. Một cuộc khảo sát hồi năm 2023 đối với 1.000 nhân viên công ty ResumeBuilder của Mỹ cho thấy 10% các công ty đã sử dụng AI trong quy trình tuyển dụng và 30% khác có kế hoạch bắt đầu vào năm sau. Công ty nghiên cứu Gartner đã liệt kê các chatbot ngôn ngữ tự nhiên là một trong những cải tiến quan trọng trong năm 2023 đối với ngành tuyển dụng.
Ngoài Tan, các ứng viên thi tuyển vào các công ty như Siemens, China Mobile và Estee Lauder cũng được phỏng vấn bằng nhân vật ảo. MoSeeker, một nhà cung cấp hệ thống tuyển dụng AI của Trung Quốc, đã thực hiện hàng trăm nghìn cuộc phỏng vấn tự động mỗi năm. Disney và Mars là hai trong số các khách hàng nổi tiếng.
Có nhiều cách khác nhau để tự động hóa quy trình tuyển dụng. Bước đầu tiên chỉ đơn giản là chuẩn hóa danh sách các câu hỏi. Các công ty cũng thường chuyển từ phỏng vấn trực tiếp sang các cuộc gọi Zoom từ xa.
Sự phát triển của các nền tảng AI tạo sinh như OpenAI và Anthropic cho phép các công ty tự động hóa quy trình hơn nữa. Talently.ai là một dịch vụ như vậy.
Phần mềm này sẽ chuyển đổi câu trả lời phỏng vấn thành văn bản, sau đó sử dụng kỹ thuật nhanh để tạo phản hồi. Nhà sáng lập Qasim Salam nói với Rest of World rằng công ty của ông có thể tiết kiệm cho khách hàng tới 80% giờ làm việc cần thiết để tuyển dụng một vị trí.
“Những nhân vật AI không bị chi phối bởi cảm xúc. Đôi khi việc duy trì một tâm trạng không tốt có thể khiến người thực bỏ qua ứng viên tiềm năng”, ông nói. “Không quan trọng bạn có màu da gì, bạn đến từ đâu hay giọng nói của bạn thế nào... AI chỉ đánh giá ứng viên dựa trên năng lực”.
Các công ty tuyển dụng AI cam kết có thể đáp ứng mọi sở thích tuyển dụng của khách hàng. Sarbojit Mallick là đồng sáng lập của Instahyre, một công ty khởi nghiệp về nhân sự có trụ sở tại New Delhi sử dụng AI để kết hợp các ứng viên với các nhà tuyển dụng. Mallick cho biết các công ty sẽ có những yêu cầu khác nhau, cho tùy từng lĩnh vực khác nhau. Chẳng hạn, khi Uber tuyển dụng người Ấn Độ cho văn phòng tại Mỹ, họ sẽ tìm kiếm nhiều chuyên gia có định hướng về hệ thống hơn.
Điều này dấy lên nỗi ám ảnh về sự thiên vị trong mô hình tuyển dụng, song Mallick nhấn mạnh rằng, trong những trường hợp phân biệt đối xử trực tiếp, Instahyre sẽ có cách tiếp cận khác. “Chúng tôi đào tạo mô hình AI của mình để loại bỏ những sự thiên vị”, ông nói.
Hilke Schellmann, một chuyên gia cho biết: “Tôi hy vọng rằng các nhà tuyển dụng và quản lý có các tiêu chí và cách thức rõ ràng để đánh giá ứng viên”.
Nhân vật tuyển dụng ảo là một trong những sáng kiến mới nhất trong kỷ nguyên AI. Theo nghiên cứu của ngân hàng đầu tư Goldman Sachs, những đột phá mới nhất về trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến việc tự động hóa 1/4 công việc đang được thực hiện ở Mỹ và khu vực đồng tiền chung châu Âu. Hệ thống AI tạo sinh (Generative AI - tập trung vào việc tạo ra nội dung/dữ liệu mới dựa trên dữ liệu hiện có) như ChatGPT có thể châm ngòi cho sự bùng nổ năng suất lao động và nâng cao tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu hàng năm.
Ý nghĩa là vậy, song công nghệ này được cho là sẽ gây ra sự gián đoạn đáng kể cho thị trường lao động và khiến khoảng 300 triệu nhân viên toàn thời gian trên khắp các nền kinh tế mất việc. Đây là nhận định của Joseph Briggs và Devesh Kodnani, đồng tác giả của nghiên cứu.
Luật sư và nhân viên hành chính sẽ nằm trong số những người có nguy cơ trở nên dư thừa cao nhất. Báo cáo ước tính khoảng 2/3 công việc tại Mỹ và Châu Âu sẽ có sự góp mặt của tự động hóa bằng AI. Không loại trừ khả năng công việc của nhiều người trong tương lai sẽ bị giảm một nửa sau khi nó được tự động hóa.
Ngoài ra, Cục Cảnh sát châu Âu Europol cũng cảnh báo rằng những tiến bộ nhanh chóng về các siêu AI có thể hỗ trợ những kẻ lừa đảo trực tuyến và tội phạm mạng, dẫn tới việc hình thành các mô hình phạm tội trong tương lai. Các ước tính của Goldman Sachs dựa trên phân tích dữ liệu của Mỹ và Châu Âu về các nhiệm vụ thường được thực hiện trong hàng nghìn công việc khác nhau.
Theo: Rest of World, Financial Times