Khi nhắc tới lợn biển, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến những loài thú biển to lớn nặng tới hàng trăm kg, sống hoàn toàn dưới nước, chủ yếu ăn thực vật. Tuy nhiên loài lợn biển mà chúng ta sắp đề cập tới dưới đây lại hoàn toàn khác. Chúng có tên khoa học là Scotoplanes, một chi của biển sâu hải sâm biển sâu, chúng là một trong những loài kỳ lạ nhất trên thế giới - hoặc ít nhất, là một trong những loài kỳ lạ nhất nằm ở độ sâu hàng nghìn mét dưới đại dương.
Các nhà khoa học cho biết, lợn biển có chiều dài khoảng 15cm, chủ yếu sống ở đáy đại dương. Những nơi đã phát hiện được loài động vật này gồm Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, đôi khi còn được tìm thấy ở Nam cực.
Lợn biển lần đầu tiên được xác định bởi nhà động vật học người Thụy Điển Johan Hjalmar Théel trong chuyến thám hiểm toàn cầu vào giữa thế kỷ 19 của ông trên tàu HMS Challenger.
Mặc dù có tên gọi như vậy, nhưng loài lợn biển này không liên quan gì đến loài lợn sống trên cạn. Thay vào đó, nó có cái tên ngộ nghĩnh vì màu hơi hồng và "tứ chi" có hình dáng kỳ lạ, khiến nó trông như thể có hai đôi tai và đi bằng bốn chân như một con lợn đất.
Lợn biển được coi là một loại hải sâm hay động vật da gai, và loài động vật kỳ lạ này sống sâu dưới bề mặt đại dương từ 1.200 - 5.000 m.
Lợn biển là loài sống ở đáy biển và có da giống như lợn. Chúng là một chi của hải sâm biển, thuộc lớp động vật da gai. Hầu hết những loài động vật này có chân dạng ống đặc biệt, di chuyển bằng cách co bóp các khoang nước phía trong da.
Những phần phụ hình ống trên cơ thể được kết nối với một "hệ thống mạch nước", cho phép loài lợn biển di chuyển dưới đáy đại dương bằng cách hút và giải phóng nước, về cơ bản là lướt đi dưới đáy đại dương thông qua áp suất thủy lực.
Lợn biển cũng sở hữu các xúc tu gần miệng. Những đặc điểm ngoại hình kỳ lạ này giúp cho chúng có thể đưa thức ăn vào miệng.
Lợn biển hấp thụ thức ăn bằng cách lọc các sinh vật trong bùn cũng như ăn xác của động vật đang phân hủy. Trong tự nhiên, động vật kì lạ này đóng vai trò cực kì quan trọng trong hệ sinh thái biển sâu.
Bên cạnh vẻ ngoài kỳ dị, hệ thống hô hấp của lợn biển cũng rất đáng kinh ngạc. Những sinh vật kỳ lạ này mở rộng và co bóp cơ một cách nhịp nhàng để bơm nước vào các lỗ chân, sau đó chúng lọc qua một cấu trúc giống như phổi được gọi là cây hô hấp (nói một cách khoa học là vậy, nhưng thực tế chúng thở bằng hậu môn), cho phép chúng hít thở và lấy khí oxy.
Vì chúng thường lùng sục dưới đáy đại dương nên lợn biển được coi là "máy hút bụi" dưới đáy đại dương. Và mặc dù chúng có rất ít kẻ thù trong đại dương sâu thẳm, nhưng lợn biển vẫn duy trì một cơ chế bảo vệ khá hiệu quả: lớp da của chúng có chứa độc tố.
Giống như tất cả các động vật da gai, Scotoplanes có hệ thống hô hấp kém phát triển và chúng thở bằng hậu môn của mình. Cơ thể của chúng được tạo ra để sinh sống ở vùng biển sâu và việc đưa chúng lên quá gần bề mặt sẽ khiến cơ thể của chúng tan rã. Dù có rất nhiều chân nhưng lợn biển di chuyển khá chậm chạp, chỉ ngang vận tốc của một con ốc sên. Hiện số lượng của chúng trên thế giới không nhiều, chỉ còn khoảng 300 đến 600 con.
Da của một con lợn biển có chứa một hóa chất độc hại được gọi là holothurian, độc đến mức một số ngư dân ở Ấn Độ - Thái Bình Dương sử dụng nó để đánh bắt cá ở các rạn san hô địa phương.
Tuy nhiên, cho tới nay, con người chỉ có những hiểu biết rất hạn hẹp về sinh vật kỳ lạ này. Các nhà nghiên cứu gặp rất nhiều khó khăn khi nghiên cứu những loài động vật kỳ lạ này vì chúng không thể được đưa lên mặt nước để kiểm tra. Lợn biển là một sinh vật mỏng manh, cơ thể của chúng đã tiến hóa và thích nghi với môi trường sống áp suất cao dưới đáy đại dương. Do đó, cơ thể của chúng sẽ gần như ngay lập tức tan chảy khi được đưa lên bờ.
Do đó, các nhà khoa học buộc phải quan sát sinh vật này từ bề mặt bằng thiết bị công nghệ cao như phương tiện điều khiển từ xa hoặc ROV.
Scotoplanes sống ở đáy đại dương sâu, đặc biệt là ở Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, thường ở độ sâu trên 1.200 đến 5.000 mét. Một số loài có liên quan có thể được tìm thấy ở Nam Cực. Scotoplanes (và tất cả các loài hải sâm ở biển sâu) là những động vật kiếm thức ăn bằng cách chiết xuất các phần tử hữu cơ từ bùn biển sâu. Scotoplanes sử dụng khứu giác để xác định vị trí các nguồn thức ăn ưa thích như xác cá voi. Cũng giống như nhiều loài hải sâm, lợn biển thường xuất hiện với mật độ rất lớn, đôi khi lên đến hàng trăm con tại những vùng giàu thức ăn. Các quan sát ban đầu đã ghi nhận các nhóm có từ 300 đến 600 cá thể.
