Thiếu tiền mặt để mua những vũ khí lớn, đắt tiền cho cuộc chiến ủy nhiệm đang diễn ra tại Ukraine, các nhà hoạch định của NATO đã chuyển sang chuyển một số lượng lớn các máy bay không người lái nhỏ, rẻ, nguy hiểm tới Kiev, trong đó máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) là ưu tiên hàng đầu.
Tận dụng các kênh liên lạc có khả năng chống lại nhiều hình thức chiến tranh điện tử thông thường, máy bay không người lái FPV là một sự bổ sung cực kỳ nguy hiểm cho không gian chiến đấu của Ukraine.
Điều đó khiến việc phát triển và sản xuất các công cụ chống lại chúng trở nên cần thiết để bảo toàn tính mạng cho binh sĩ và trang thiết bị quân sự trên chiến trường.
Việc sản xuất hàng loạt Groza.04.K được cho là đã bắt đầu, gã khổng lồ quốc phòng Nga Rostec xác nhận rằng "lô hàng đầu tiên đã được gửi đến quân đội" trong chiến dịch đặc biệt.
Theo Tvzvezda, bộ công cụ Groza.04.K được tạo ra trong thời gian kỷ lục.
Tổng Giám đốc Kvant Andrey Kondrashov cho biết nhiệm vụ thiết kế một hệ thống chống FPV được đặt ra vào tháng 8 năm 2023, hệ thống này được xây dựng và giao cho Bộ Quốc phòng để thử nghiệm trong hoạt động quân sự đặc biệt vào mùa thu.
Groza.04.K hoạt động như thế nào?
Theo Kondrashov, hệ thống chống máy bay không người lái mới có các giải pháp thiết kế độc đáo.
Rostec chưa trình bày chi tiết về khả năng hoặc nguyên tắc hoạt động của Groza.04.K, nhưng đã công bố những bức ảnh về vỏ của hệ thống, một hộp nhựa màu đen có kích thước bằng hộp công cụ, cho thấy rằng tổ hợp này đủ di động để mang theo trên xe hoặc đi bộ bởi một người lính duy nhất.
Các nhà sản xuất Nga cho biết, hiện nay máy bay không người lái FPV có một số điểm yếu mà các kỹ sư điện tử vô tuyến tài năng có thể khai thác, với các công cụ có sẵn tùy thuộc vào điều kiện sử dụng chúng.
Nhưng trước tiên, điều quan trọng là phải đề cập đến điều khiến máy bay không người lái FPV trở nên nguy hiểm: loại máy bay không người lái đặc biệt này có tầm hoạt động ngắn (10-20 km trong điều kiện tốt nhất), có khả năng cơ động cao và bay ở tốc độ cao ở độ cao thấp.
Máy bay không người lái được vận hành bằng tín hiệu tương tự công nghệ được sử dụng để phát sóng truyền hình thế kỷ 20.
Điều đó gây khó khăn cho nhiều hệ thống gây nhiễu chiến tranh điện tử và vô tuyến truyền thống - được thiết kế để xử lý các hệ thống vũ khí lớn, cồng kềnh, công nghệ cao.
Chi phí của FPV chỉ khoảng 500 USD/chiếc. Chính vì vậy việc dùng những tên lửa đánh chặn hàng triệu USD để đối phó với chúng là rất lãng phí và không thực sự hiệu quả bởi kích thước quá nhỏ của chúng.
Theo thông tin công khai, tín hiệu của các máy bay không người lái này thường được truyền ở dải tần 5,8 GHz, nghĩa là nếu các kênh trên tần số này có thể bị nhiễu thì tín hiệu chúng gửi lại cho người vận hành cũng có thể bị nhiễu.
Ngoài ra, cũng có thể gây nhiễu tín hiệu điều khiển 1,2 GHz hoặc 2,4 GHz của máy bay không người lái FPV, đặc biệt nếu thiết bị gây nhiễu có thể nhắm mục tiêu chính xác vào băng tần vô tuyến đang được sử dụng, dẫn đến các UAV mất mục tiêu dự định.
Trong trường hợp người điều khiển máy bay không người lái cố gắng chuyển tần số từ băng tần này sang băng tần khác, thiết bị gây nhiễu cấp quân sự sẽ có thể mở rộng phạm vi phủ sóng trên tất cả các tần số có sẵn.
Máy bay không người lái FPV giá rẻ cũng yêu cầu ăng-ten máy phát và ăng-ten thu phải duy trì liên lạc trực quan, vì vậy nếu có thể tác động vật lý thì có thể khiến chúng ngừng hoạt động.
Biết rõ đặc điểm hoạt động FPV, sự ra đời của Groza.04.K có thể khoét sâu vào những điểm yếu đó. Hiện chưa rõ mức tiêu thụ điện năng của Groza.04.K.
Nếu hệ thống Groza.04.K có thể được cắm vào nguồn điện liên tục thay vì dùng pin, khả năng hoạt động suốt ngày đêm của hệ thống sẽ tăng lên.
Một vấn đề khác là quy mô quá lớn của không gian chiến đấu Ukraine, điều này đương nhiên có nghĩa là số lượng và phạm vi hoạt động của thiết bị gây nhiễu càng lớn thì càng tốt.
Nhà sản xuất ra Groza.04.K
Được thành lập vào năm 1958, Kvant nổi tiếng là một trong những nhà sáng chế và sản xuất hàng đầu của Nga về hệ thống trinh sát điện tử và trấn áp điện tử trên mặt đất.
Kvant phát triển hơn 30 loại thiết bị quân sự chuyên dụng, bao gồm mô-đun gây nhiễu di động đa chức năng 1L269, Krasukha, hệ thống tác chiến vô tuyến điện tử di động 1L267 Moskva-1...
Trong thời kỳ Xô Viết, cùng với việc sản xuất thiết bị tác chiến điện tử, Kvant đã tạo ra một loạt sản phẩm dân sự công nghệ cao, bao gồm cả tivi và máy thu thanh.
Do máy bay không người lái FPV sử dụng công nghệ từ thế kỷ 20 này, các kỹ sư của công ty đã có thể tận dụng kiến thức sâu rộng của họ trong lĩnh vực này để giúp tạo ra công cụ gây nhiễu FPV UAV mới.
Kvant là thành viên của một đại gia đình gồm các công ty điện tử vô tuyến quân sự Nga, với công ty mẹ là KRET đã tạo ra hệ thống gây nhiễu và radar, hệ thống gây nhiễu nhỏ có thể gắn trên máy bay chiến đấu Su-34 và trực thăng Ka-52 cũng như hệ thống EW cho tên lửa hành trình như Kh-101 và Kh-102.
Năm 2018, sau khi Mỹ, Anh và Pháp tiến hành tấn công trên không nhằm vào Syria, các kỹ sư của KRET đã có được tên lửa hành trình Tomahawk chưa nổ và phân tích chúng để giúp phát triển các hệ thống tác chiến điện tử mới.