Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc ngày 1/2 đã ký quyết định về việc công bố dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona gây ra tại Việt Nam.
Một câu hỏi được đặt ra là sau khi dịch do virus corona tại Việt Nam được công bố sẽ có những gì khác với trước khi được công bố?
Trao đổi với PV về vấn đề này, PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, đây là lần thứ 6, WHO công bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu, tuy nhiên Việt Nam chưa từng công bố tình trạng khẩn cấp.
5 lần trước WHO từng công bố tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu gồm: Đại dịch cúm A/H1N1 năm 2009, bệnh bại liệt năm 2014, đại dịch Ebola ở Tây Phi năm 2014, dịch do virus Zika năm 2016, đại dịch Ebola ở Cộng hòa dân chủ Congo năm 2019.
Việt Nam chưa lần nào công bố tình trạng khẩn cấp, kể cả năm 2009 số lượng người mắc virus H1N1 ở Việt Nam lên tới gần 10.000 người, 22 ca tử vong, thời điểm đó chúng ta cũng không công bố tình trạng khẩn cấp.
Đối với lần này, theo PGS Phu, sau khi WHO công bố trên toàn cầu, theo đề nghị của Bộ Y tế, ngày 2/1, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã quyết định công bố dịch do virus corona gây ra tại Việt Nam.
Cụ thể, PGS Phu giải thích, theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm thì bệnh truyền nhiễm nhóm A gồm các bệnh truyền nhiễm đặc biệt nguy hiểm, có khả năng lây truyền rất nhanh, phát tán rộng và tỷ lệ tử vong cao hoặc chưa rõ tác nhân gây bệnh.
Các bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A bao gồm: bại liệt; cúm A-H5N1; dịch hạch; đậu mùa; sốt xuất huyết do virus ebola, lassa hoặc marburg; bệnh sốt Tây sông Nile; sốt vàng; tả; viêm đường hô hấp cấp nặng do virus và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới phát sinh chưa rõ tác nhân gây bệnh.
"Theo quy định khi có ca bệnh nhóm A thì Bộ Y tế phải công bố và hiện nay, đối với dịch bệnh do virus corona gây ra ở Việt Nam đã có ca bệnh ở Khánh Hòa nên ngày 31/1 Bộ đã công bố dịch tại đây.
Đồng thời, sau khi xét thấy, ca bệnh nhóm A này xuất hiện ở trên 3 tỉnh, cụ thể là ở Khánh Hòa, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa nên Bộ Y tế đề nghị Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công bố dịch nhằm thực hiện các biện pháp phòng chống dịch theo quy định", PGS Phu lý giải.
Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng nêu rõ, theo quy định, sau khi công bố, Chính phủ thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm gồm: Lập ban chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch; khai báo, báo cáo dịch; cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh; cách ly y tế; vệ sinh, diệt trùng, tẩy uế vùng có dịch; các biện pháp bảo vệ cá nhân; kiểm soát ra, vào vùng dịch; huy động, trưng dụng các nguồn lực cho hoạt động chống dịch...
PGS Trần Đắc Phu.
Các bệnh viện tuyến tỉnh, Trung ương, ngành công an, quân đội, dã chiến đều được huy động để tiếp nhận, cách ly, theo dõi, điều trị người mắc bệnh.
"Tuy nhiên, trên thực tế, từ khi chưa công bố, Ban Bí thư, Chính phủ, Bộ Y tế và các cơ quan chức năng đã có những chỉ đạo, áp dụng các biện pháp quyết liệt, thậm chí cao hơn so với khuyến cáo của WHO.
Với việc công bố dịch, các biện pháp mạnh mẽ hơn sẽ được áp dụng như yêu cầu các tỉnh thành lập ban chỉ đạo phòng, chống dịch, vấn đề cách ly, điều trị, chăm sóc y tế, chế độ của các cán bộ làm nhiệm vụ trong vùng dịch, hay có thể áp dụng chính sách miễn phí điều trị với bệnh nhân nhiễm bệnh khi cần thiết...", ông Phu nói thêm.
Đối với việc có cho học sinh, sinh viên nghỉ học sau khi công bố dịch không? PGS Phu cho rằng, hiện nay, Bộ Y tế vẫn chưa có khuyến cáo về vấn đề cho học sinh nghỉ học.
"Hiện nay vẫn đang là khuyến cáo phòng bệnh và phát hiện ca bệnh còn nếu phát hiện có ca bệnh thì mới xem xét điều này, đồng thời, khi công bố dịch cũng chưa đưa ra khuyến cáo này", PGS Phu nêu.
Trước đó, trong quyết định của Thủ tướng nêu rõ, Dịch xảy ra tại Việt Nam từ ngày 23/1 (khi xác định người đầu tiên mắc bệnh), do chủng mới của virus corona gây ra. Đến nay, cả nước có sáu người mắc bệnh, ba địa phương có dịch là Khánh Hòa, Vĩnh Phúc và Thanh Hóa.
Chính phủ đánh giá mức độ nguy hiểm của dịch là "bệnh truyền nhiễm nhóm A, nguy cơ ở mức độ khẩn cấp toàn cầu", lây truyền qua đường hô hấp từ người sang người.
Theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm thì Bộ trưởng Y tế công bố dịch theo đề nghị của Chủ tịch UBND cấp tỉnh đối với bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A và đối với một số bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm B, khi có từ hai tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên đã công bố dịch.
Thủ tướng công bố dịch theo đề nghị của Bộ trưởng Y tế đối với bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A khi dịch lây lan nhanh từ tỉnh này sang tỉnh khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe con người.
Việc ban bố tình trạng khẩn cấp được tiến hành khi dịch lây lan nhanh trên diện rộng, đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe con người và kinh tế - xã hội của đất nước.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội ra nghị quyết ban bố tình trạng khẩn cấp theo đề nghị của Thủ tướng; trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp ngay được thì Chủ tịch nước ra lệnh ban bố.