Vào mùa đông tại miền Bắc, khi nhiệt độ hạ xuống vào ban đêm, các chi tiết kim loại trong động cơ có xu hướng co lại, dầu nhớt sau một đêm cũng sẽ lắng đọng hoàn toàn ở đáy cắc-te. Nhiều người có thói quen khởi động xe và lập tức di chuyển mà không đợi động cơ đủ nhiệt độ, dầu nhớt không được bơm đều đến các bộ phận cần bôi trơn. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động ổn định của động cơ, mà còn rút ngắn tuổi thọ và làm giảm hiệu suất của xe, đặc biệt là đối với động cơ xăng và động cơ dầu.
Ảnh hưởng đối với động cơ xăng
Vào ban đêm, dầu nhớt sẽ lắng đọng ở đáy các-te, khi chúng ta khởi động xe nhớt cần thời gian để bơm từ đáy các-te lên trên các bộ phận quan trọng của động cơ, như trục cam, trục cơ, con đội, cò xu páp, xéc-măng, bạc biên và bạc balie. Nếu chúng ta di chuyển ngay khi khởi động, các bộ phận này chưa được bôi trơn đầy đủ, dẫn đến tình trạng ma sát khô, gây mài mòn nhanh chóng.
Đặc biệt, khi nhiệt độ thấp, độ nhớt của dầu cũng tăng lên, khiến dầu khó bơm lên các bộ phận trên của động cơ. Điều này đồng nghĩa với việc dầu nhớt chưa kịp lưu thông đến các chi tiết quan trọng, dẫn đến hiện tượng mài mòn tăng cao, và về lâu dài động cơ sẽ xuống cấp nhanh chóng.
Ảnh hưởng đối với động cơ dầu
Với động cơ dầu (diesel), ngoài những vấn đề tương tự như động cơ xăng, việc khởi động và di chuyển ngay lập tức còn tiềm ẩn nguy cơ làm hư hỏng turbo tăng áp. Turbo là một bộ phận then chốt trong hệ thống động cơ dầu, có nhiệm vụ nén không khí để tăng áp suất đưa vào buồng đốt, từ đó cải thiện hiệu suất và công suất của động cơ. Chi tiết này phải làm việc với cường độ rất cao, ở chế độ ga-lăng-ti, tốc độ quay của turbo khoảng 1.000 đến 5.000 vòng/phút, tuy nhiên ở mức cực đại nó có thể quay tới 100.000 đến 250.000 vòng/phút tuỳ vào kích cỡ và công nghệ turbo.
Vì vậy, turbo cần đủ thời gian để được bôi trơn bằng dầu nhớt, nếu không chi tiết này sẽ rất dễ bị hư hỏng. Ngoài ra, việc sửa chữa hay thay thế turbo không chỉ phức tạp mà còn vô cùng tốn kém. Khi turbo hoạt động kém hiệu quả, xe sẽ trở nên ì ạch, tiêu hao nhiều nhiên liệu và thải ra lượng khói đen nhiều hơn bình thường.
Ngoài ra, động cơ dầu cần một thời gian ngắn để làm nóng buồng đốt trước khi đạt được nhiệt độ tối ưu. Nếu động cơ chưa đủ ấm mà bạn đã di chuyển, quá trình nén nổ sẽ không diễn ra hiệu quả, dẫn đến việc động cơ hoạt động không ổn định, có thể gây ra hiện tượng khói đen và tiêu hao nhiều nhiên liệu hơn.
Cách sử dụng xe đúng cách, đặc biệt khi thời tiết chuyển lạnh
Để tránh những hư hỏng không đáng có cho động cơ, chúng ta nên thực hiện theo các bước sau mỗi khi khởi động xe vào buổi sáng, đặc biệt trong thời tiết lạnh:
Sau khi khởi động xe, hãy để động cơ chạy không tải (ga lăng ti) từ 30 giây đến 1 phút, hoặc đến khi nào cảm giác động cơ kêu tròn, êm ái, vòng tua máy thể hiện bên trong đồng hồ duy trì ổn định dưới 1000v/p, lúc đó chúng ta với nên di chuyển. Điều này giúp dầu nhớt có thời gian bơm lên và bôi trơn đầy đủ cho các bộ phận động cơ.
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, đối với động cơ xăng: Nhiệt độ hoạt động lý tưởng sẽ thường dao động trong khoảng 90°C đến 105°C. Đối với động cơ dầu: Nhiệt độ hoạt động lý tưởng thường nằm trong khoảng 85°C đến 100°C. Khi động cơ ở nhiệt độ này, quá trình đốt cháy nhiên liệu diễn ra hiệu quả nhất, giúp động cơ hoạt động mạnh mẽ và tiết kiệm nhiên liệu.
Khi xe vừa khởi động, tránh việc tăng ga quá mạnh. Điều này làm tăng áp lực lên động cơ khi dầu nhớt chưa kịp lưu thông đầy đủ, dẫn đến mài mòn hư hỏng các chi tiết của động cơ.
Lựa chọn loại dầu nhớt phù hợp với điều kiện thời tiết và loại động cơ của bạn. Dầu nhớt chất lượng cao với khả năng bôi trơn tốt ở nhiệt độ thấp, sẽ giúp bảo vệ động cơ tốt hơn trong điều kiện lạnh. Đối với xe sử dụng động cơ dầu, hãy chú ý để động cơ có thêm thời gian làm ấm lâu hơn động cơ xăng trước khi di chuyển, nhằm đảm bảo turbo và các bộ phận khác được bôi trơn đầy đủ.