Alana Romain là một bà mẹ trẻ sống tại thành phố Toronto, bang Ontario, Canada. Cô và chồng có cặp sinh đôi 3 tuổi đáng yêu: Con trai Reid và con gái Madeleine.
Alana chia sẻ, khi còn nhỏ cô thường xuyên được cha mẹ và người lớn xung quanh ngợi khen nhiệt tình để không cảm thấy bị tổn thương. Nhưng với 2 đứa con của mình, Alana quyết định không áp dụng cách này.
Sau khi đọc nhiều bài báo, phân tích từ các chuyên gia, Alana nhận ra, việc khen ngợi quá nhiều có thể khiến con bị căng thẳng, áp lực . Thay vì khen những câu chung chung như: "Con giỏi lắm", "Con làm tốt lắm", bố mẹ nên thay bằng những câu có tính khích lệ như "Con đã rất cố gắng", "Bố mẹ biết con đã làm hết sức".
Alana và chồng con.
Một nghiên cứu về sự liên kết giữa tư duy, động lực và hành vi của GS.TS Carol Dweck tại Đại học Stanford, Mỹ đã chỉ ra, những lời khen chung chung như "Con giỏi lắm" có thể hạn chế sự phát triển của trẻ. Ngược lại, những lời động viên cụ thể có thể khích lệ trẻ phát huy khả năng của mình, có thêm tự tin.
Từ những cơ sở này, bà mẹ trẻ Alana quyết định thực hiện thử thách không khen con trong vòng 1 tuần. Kết quả nhận được khiến Alana thực sự kinh ngạc.
Giúp con không nản chí sau thất bại
Alana cho biết, hai con của cô chỉ sinh cách nhau 20 phút nhưng tính tình hoàn toàn trái ngược. Trong khi bé Madeleine hài hước, quảng giao, không giỏi hoạt động thể thao thì bé Reid nghiêm túc, chín chắn, ít nói và thích tham gia các hoạt động.
Trong 1 tuần thực hiện thử thách, bé Maddie (tên thân mật của Madeleine) nổi hứng muốn học cách chơi bóng đá và bóng chày giỏi như anh trai. Maddie khá chật vật khi học cách chơi các môn thể thao kia nhưng vẫn rất nhiệt tình, hừng hực khí thế.
Bé Maddie - Con gái Alana.
Suốt 1 tuần liền, Alana và con gái ở ngoài sân tập luyện, tuy thất bại nhưng vẫn kiên trì. Khi bé Maddie đá được một quả bóng thành công, Alana chỉ muốn hét lên "Con giỏi lắm" nhưng thay vào đó, bà mẹ trẻ lại reo vang "Huray, con đá được quả bóng rồi".
Sau một tuần, Maddie đã tiến bộ rất nhiều. Cô bé có thể đá, ném và bắt được một vài quả bóng. Mỗi lần Maddie chơi xong, Alana không hề khen con mà chỉ nhận xét con đã có những tiến bộ so với hôm trước và cô rất tự hào khi thấy con luyện tập chăm chỉ.
Maddie rất thích những lời nhận xét của mẹ, vì vậy mà không nản chí mỗi lần thất bại.
"Những lời khen như "Con giỏi lắm" có thể khiến Maddie nhanh chóng mất hứng thú vì nghĩ mình đã thành công hoặc khiến con bé sợ hãi nếu lần sau thất bại. Thay vào đó, lời nhận xét như "Con thử lại lần nữa đi" hay "Con hãy giữ tinh thần, lần sau chắc chắn sẽ tốt hơn" đã giúp Maddie có thêm động lực", Alana chia sẻ.
Giúp con học tính kiên nhẫn
Reid rất thích tháo tung đồ đạc rồi lắp ráp, sửa chữa lại. Alana đã mua cho con mấy chiếc ghế đẩu để bé tự mày mò, nghịch ngợm theo ý mình.
Tuy nhiên sau khi tháo tung những chiếc ghế, Reid không thể lắp lại chúng như ban đầu. Nhiều lần thất bại khiến cậu bé dần mất kiên nhẫn và bắt đầu hét ầm lên: "Mẹ ơi, mẹ sửa đi".
Reid mất kiên nhẫn khi sửa ghế.
Alana quyết định mang ghế ra sân để lắp ráp và nhờ con trai phụ giúp. Tuy hơi bối rối trước lời đề nghị của mẹ nhưng Reid nhanh chóng hào hứng bắt tay vào công việc. Được một lúc, cậu bé lại thiếu kiên nhẫn. Lúc này, Alana mới bảo:
"Chắc con có thể lắp cái ốc này vào chỗ khác vừa vặn hơn". Reid nghe lời mẹ và đã thành công. Tuy vui nhưng Alana không lập tức khen ngợi mà tiếp tục bảo: "Con đã tiếp tục cố gắng và hoàn thành nhiệm vụ. Con có thể từ bỏ nhưng con không làm thế".
Alana đưa con những chiếc ghế khác cũng bị tháo rời và bảo con hãy lắp lại mà không có sự giúp đỡ của mẹ. Reid vui vẻ đồng ý nhưng chẳng mấy chốc lại hét lên: "Mẹ giúp con với".
"Mẹ nghĩ con có thể làm được, hãy thử đi thử lại như lần trước, con nhớ không?", cô nói.
Tuy mất nhiều thời gian hơn lần đầu nhưng cuối cùng Reid cũng lắp ráp xong chiếc ghế. Bà mẹ trẻ nhận ra con trai mình rất dễ nản chí và từ bỏ. Nếu ngay từ đầu cô khen ngợi "Con giỏi lắm" khi Reid lắp được ghế thì cậu bé sẽ không nhận ra ý nghĩa của sự kiên trì.
Thay vì khen ngợi, Alana quyết định nhấn mạnh vào sự kiên nhẫn để nhắc con nhớ điều gì dẫn đến thành công. Đó không phải vì "Con giỏi lắm" mà là vì "Con đã tiếp tục cố gắng và hoàn thành nhiệm vụ".
Thể hiện sự quan tâm của bố mẹ
Trong 1 tuần này, Alana nhận ra trước đây cô toàn khen con những lời sáo rỗng và khen cả những khi không cần thiết. Chẳng hạn cô hay khen con chơi trò chơi giỏi nhưng lại thật sự không quan tâm, chú ý đến hoạt động của con. Vậy nên trong 1 tuần này, khi chơi cùng con, cô đã cố gắng thể hiện sự quan tâm nhiều hơn.
Maddie thích tô màu và Alana thường bày bộ màu vẽ để đánh lạc hướng con trong khi làm việc nhà. Nhiều khi, cô hay khen bâng quơ chỉ để con không làm phiền lúc mình bận rộn.
Nhưng bây giờ, Alana nhận xét các bức tranh của con: "Mẹ thích cách con sử dụng màu sắc, trông chúng thật rực rỡ". Lời nhận xét này khiến Maddie hào hứng, vui vẻ hơn bình thường và bắt đầu sáng tạo ra nhiều cách để tô màu và tập vẽ tranh.
Thay vì khen ngợi chung chung, Alana đã cho Maddie thấy cô quan tâm, chú ý đến những việc con làm. Điều này thúc đẩy con sáng tạo, nỗ lực hơn.
Bài học rút ra của bà mẹ trẻ
Một tuần trôi qua, thử thách của Alana có thể chưa tác động toàn diện đến suy nghĩ, tinh thần và hành động của các con nhưng phần nào đã giúp 2 bé có động lực hơn trong các hoạt động thường ngày.
Bên cạnh đó, bà mẹ trẻ nhận ra, để đưa những lời nhận xét có giá trị thì cô phải dành toàn bộ sự chú ý, tập trung vào các con. Tuy nhiên, không phải lúc nào cô cũng làm được như vậy vì còn bận rộn nhiều công việc. Vì vậy Alana rút ra, sẽ có những lúc phải cần đến những lời khen ngợi chung chung.
"Sau một tuần thử nghiệm, tôi quyết định sẽ kết hợp cả hai hoạt động này. Một lời khen chung chung đôi khi cũng có thể giúp trẻ tăng động lực, không đánh giá thấp bản thân. Nó sẽ tuyệt vời hơn khi đi kèm những lời khích lệ đầy yêu thương và quan tâm từ phía cha mẹ.
Tôi không muốn các con nghĩ rằng "Mẹ nói mình thông minh nên mình thông minh", thay vào đó tôi muốn bọn trẻ có những suy nghĩ tích cực "Mẹ thấy mình đã làm việc chăm chỉ", "Mẹ đánh giá cao sự nỗ lực của mình".
Những điều đó giúp con tôi giảm áp lực "phải là đứa trẻ thông minh". Con sẽ biết nhìn nhận những ưu điểm của bản thân và xây dựng thói quen, tính cách tốt đẹp như sự chăm chỉ, sáng tạo", bà mẹ trẻ bày tỏ quan điểm.