Đề xuất kiểm định khí thải xe máy tại Hà Nội và TP.HCM từ 2027
Hiệp hội các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đã gửi kiến nghị tới Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Bộ Giao thông Vận tải về việc lên kế hoạch kiểm soát lượng khí thải và áp dụng Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, báo VnExpresss đưa tin.
Theo kiến nghị này, xe máy sản xuất trước năm 2010 sẽ chịu sự kiểm định khí thải mức 1, trong khi xe máy sản xuất sau năm 2010 sẽ được kiểm định theo mức 2theo quy chuẩn TCVN 6438:2018.
Đại diện từ VAMM đã chỉ ra rằng xe máy sản xuất trước năm 2010 không bắt buộc phải tuân thủ theo Tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia nên nên kiến nghị áp dụng mức kiểm định khí thải thấp hơn, mức 1, để người dân, đặc biệt là những người có thu nhập thấp, có thể dễ dàng tuân theo.
Ảnh minh họa quá trình kiểm định khí thải xe máy. Nguồn: Báo Đầu tư
Xe từ sau năm 2010 đến 30/6/2017 tuân theo Tiêu chuẩn kỹ thuật Euro 2 và xe sau ngày 1/7/2017 tuân theo Euro 3. Những loại xe này được đánh giá và thử nghiệm để đạt mức kiểm định 2.
VAMM cũng đã đề xuất lộ trình kiểm định khí thải xe máy, bắt đầu từ Hà Nội và TP.HCM từ năm 2027, sau đó là các thành phố công nghiệp vào năm 2030 và áp dụng trên toàn quốc vào năm 2032.
Dự kiến vào năm 2027, Việt Nam sẽ có khoảng 31,4 triệu xe máy cần được kiểm định. Tuy nhiên, nếu áp dụng tiêu chuẩn khí thải trên toàn quốc ngay lập tức, sẽ có khoảng 0,7% xe cần phải thay thế, điều này có thể ảnh hưởng đến đời sống của người dân, nhất là những người nghèo vì xe máy vẫn là phương tiện chính để mưu sinh.
Do đó, VAMM kiến nghị nên bắt đầu áp dụng tại các thành phố lớn, nơi mà vấn đề ô nhiễm không khí đang trở nên nghiêm trọng, để người dân có thời gian thích nghi với quy định kiểm định khí thải trước khi mở rộng ra toàn quốc.
Tại sao xe máy trên 5 năm lại cần kiểm định khí thải?
Ông Lê Văn Vệ, đại diện của Hiệp hội các nhà sản xuất, nhập khẩu xe máy Việt Nam (VAMM), thông tin trên tờ VnEconomy rằng hiệp hội đã tiến hành nghiên cứu và đo lường khí thải xe máy từ năm 2018 tại Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng.
Kết quả cho thấy xe máy dưới 5 năm tuổi có ít ảnh hưởng đến chất lượng không khí, do đó VAMM đã kiến nghị không cần kiểm định khí thải cho nhóm xe này.
Ảnh minh họa: VnEconomy
Tuy nhiên, xe sử dụng trên 5 năm, đặc biệt là các xe không được bảo dưỡng định kỳ, thường không đáp ứng được tiêu chuẩn về khí thải. Ông Vệ cũng nhấn mạnh rằng người dân thường chỉ sửa chữa xe khi gặp trục trặc và ít khi bảo dưỡng định kỳ, dẫn đến tình trạng khí thải không đạt chuẩn.
Đại diện của VAMM cho biết bảo dưỡng xe định kỳ có thể giúp giảm ô nhiễm và tiết kiệm nhiên liệu, và sau khi bảo dưỡng, tỷ lệ xe hoạt động trên 5 năm đạt chuẩn khí thải được cải thiện đáng kể.
Các nguyên nhân chính dẫn đến việc xe không đạt chuẩn khí thải bao gồm việc lọc gió, bugi, dầu máy và ống xả không được bảo dưỡng đúng cách. Vì vậy, việc thay thế và bảo dưỡng định kỳ các bộ phận này, đặc biệt đối với xe đã sử dụng trên 10 năm, là biện pháp quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm.
Bộ Giao thông vận tải mới đây đã chính thức ban hành Thông tư số 47, sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày đầu tiên của năm 2025. Thông tư quy định chi tiết về quy trình và các thủ tục cần thiết để tiến hành kiểm định khí thải đối với xe mô tô và xe gắn máy.
Cụ thể, đối với các xe môtô, xe gắn máy có thời gian sản xuất dưới 5 năm, chủ xe không phải nộp hồ sơ kiểm định khí thải và không phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải. Giấy chứng nhận sẽ được cấp online.
Đối với các phương tiện mô tô và xe máy có tuổi đời trên 5 năm tính từ năm sản xuất, chủ phương tiện cần đưa xe của mình đến các trung tâm đăng kiểm để tiến hành kiểm định khí thải.
Tại đây, họ cần phải xuất trình một trong những giấy tờ sau: chứng nhận đăng ký xe bản gốc, bản sao có chứng thực, hoặc bản sao điện tử được xác thực từ bản chính, cùng với giấy hẹn cấp chứng nhận đăng ký xe, để cơ sở đăng kiểm có thể nhận hồ sơ kiểm định.
Các trung tâm đăng kiểm sau đó sẽ tiến hành tra cứu thông tin của phương tiện trên hệ thống phần mềm quản lý kiểm định và so sánh thông tin từ chứng nhận đăng ký xe với thông tin thực tế của xe.
Phương tiện sẽ không được kiểm định nếu thông tin không khớp, ngược lại, nếu không có vấn đề, cơ sở đăng kiểm sẽ tiến hành lập phiếu kiểm soát và thực hiện kiểm định khí thải.
Nếu xe đạt yêu cầu về kiểm định khí thải, xe sẽ được cấp chứng nhận kiểm định khí thải dạng điện tử, thông tin sẽ được tích hợp vào tài khoản định danh điện tử của chủ xe. Cục Đăng kiểm Việt Nam sẽ cấp chứng nhận này thông qua phần mềm quản lý kiểm định, dựa trên kết quả chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe trong quá trình sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu, phối hợp với cơ sở dữ liệu về đăng ký, quản lý xe cơ giới của Bộ Công an.
Cũng theo Thông tư 47, các xe mô tô và xe gắn máy sản xuất đến 5 năm sẽ có chu kỳ kiểm định khí thải 60 tháng kể từ ngày xuất xưởng. Xe có thời gian sản xuất từ trên 5 năm đến 12 năm sẽ có chu kỳ kiểm định 24 tháng, và xe trên 12 năm sẽ có chu kỳ 12 tháng.
Thông tư này dù có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, nhưng theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, thời gian thực hiện kiểm định khí thải xe máy tại các cơ sở đăng kiểm không bắt đầu từ ngày này, hiện chưa có thời gian cụ thể.