Nhiều bản báo cáo cho thấy, căn cứ quân sự này của Mỹ là nơi nổi tiếng với tình trạng giam giữ vô thời hạn và tra tấn tù nhân. Vậy sự thực bên trong nhà tù “khét tiếng” này như thế nào?
Lịch sử đen tối
Năm 2011, trang web Wikileaks tung ra hơn 700 tài liệu mật về nhà tù Guantanamo. Các bằng chứng cho thấy chính quyền Washington bắt nhiều người vô tội, thả những kẻ nguy hiểm, sử dụng thủ đoạn tàn nhẫn để lấy lời khai tù nhân.
Đây đường băng phía Tây Nam Cuba - cửa ngõ duy nhất để vào căn cứ Hải quân Mỹ tại Vịnh Guantanamo
Theo tài liệu công bố, trong số 780 người từng bị giam giữ tại nhà tù Guantanamo, có khoảng 220 tù nhân bị xếp vào loại “tội phạm khủng bố nguy hiểm”, nhưng lại có đến 150 người Afghanistan và Pakistan được xác nhận “vô tội”, bao gồm lái xe, nông dân, đầu bếp… bị bắt trong các chiến dịch tình báo sau vụ tấn công khủng bố 11/9/2011.
Các hình thức tra tấn tàn bạo được áp dụng đối với tù nhân bao gồm: xiềng xích, đánh đập, tra tấn bằng chiêu trấn nước, lột trần truồng, nhốt trong bóng tối, ép nghe nhạc rock đinh tai 24/24 giờ, bị buộc uống nước tiểu của mình, thậm chí còn bị xâm hại tình dục. Nhiều tù nhân do bị tra tấn quá sức, đã buộc phải tự nhận tham gia một chiến dịch nổ bom bẩn ở Mỹ.
Nhà tù bắt đầu hoạt động từ năm 2002, là nơi giam giữ các nghi phạm trong Cuộc chiến chống khủng bố của Mỹ. Hình ảnh về các tù nhân mặc quần áo màu cam trong khu tạm giam của Trại X-Ray là điều hầu hết mọi người liên tưởng đến, khi nghĩ tới nhà tù Guantanamo.
LHQ yêu cầu đóng cửa nhà tù Guantanamo
Nhà Trắng từng cam kết và tái cam kết sẽ đóng cửa nhà tù Guantanamo. Tổng thống Obama cũng từng hứa hẹn sẽ đóng cửa nhà tù “khét tiếng” này. Thế nhưng, hơn ba năm đã trôi qua, những lời hứa đó vẫn chỉ như gió thoảng qua.
Ngày 5/4 vừa qua, Cao ủy nhân quyền Liên Hiệp Quốc đã kêu gọi Mỹ đóng cửa nhà tù Guantanamo, đồng thời chỉ trích Mỹ vi phạm luật pháp quốc tế, bằng việc giam giữ vô thời hạn các nghi phạm.
Cao ủy LHQ cũng tỏ rõ sự thất vọng trước việc Chính phủ Mỹ không thể đóng cửa nhà tù Vịnh Guantanamo sau nhiều lần hứa hẹn, tiếp tục vi phạm luật pháp quốc tế.
Trại Delta đã thành công trong việc biến khu tạm giam X-Ray thành nơi giam giữ lâu dài, với sức chứa lên đến 612 tù nhân.
Nhà tù Guantanamo, đặt trong một căn cứ của Hải quân Mỹ ở Cuba, bắt đầu được sử dụng từ năm 2002 để giam các tù nhân bị bắt giữ trong “Cuộc chiến chống Khủng bố”, do cựu Tổng thống Mỹ George Bush phát động.
Tổng thống Obama đã hành động để đóng cửa cơ sở này vào năm 2009, nhưng những kế hoạch xét xử các nghi phạm ở tòa án dân sự Mỹ đã bị Quốc hội bác bỏ, khiến thân phận nhiều tù nhân rơi vào tình trạng không rõ ràng.
Bên trong nhà tù Guantanama
Nhà báo Robert Johnson của Businessinsideer đã có chuyến thăm tại nhà tù Guantanamo vào tháng 3 vừa qua. Ông cho biết, mặc dù chuyến thăm này bị quân đội giám sát chặt chẽ, nhưng Robert vẫn có cảm giác rằng, các tù nhân ở đây đã được đối xử tốt hơn so với phần lớn các tù nhân đang bị giam giữ trong lãnh thổ nước Mỹ.
Tuy nhiên, đối với những tù nhân không tuân thủ quy định, chẳng hạn như 92 tù nhân tuyệt thực, sẽ phải chịu các hình thức giam giữ khắc nghiệt.
Về vấn đề giam giữ vô thời hạn, Mỹ không đưa thêm tù nhân, nhưng cũng không tiết lộ các biện pháp áp dụng với các tù nhân đang được giam giữ ở đây. Vậy những gì đang thực sự diễn ra trong nhà tù Guantanamo? Mời bạn xem các hình ảnh sau và cảm nhận:
Nhiều khu trong Trại Delta đã không được sử dụng, chẳng hạn như phòng này giờ chỉ còn là nơi để máy tập thể dục hoen gỉ. Khu vực này có thể sẽ không được sử dụng nữa bởi chúng là bằng chứng cho những cuộc điều tra về các việc làm sai trái tại đây.
Trại Delta đã nhường chỗ cho những cơ sở mới nhất tại Guantanamo, đó là trại V và Trại VI - nơi hiện nay phần lớn các tù nhân được giam giữ
Ngay phía sau cánh cổng nhà tù là những thùng chứa thức ăn dành cho bữa trưa. Thực phẩm, được chuyển tới đây ba lần một ngày từ một nhà bếp chung, được giữ nóng trong các thùng đựng nước sôi.
Tôi được hộ tống bởi sáu nhân viên bảo vệ với vẻ mặt rất nghiêm nghị
Khung cảnh bên trong một trong những khu buồng giam đã ngừng sử dụng. Cửa các buồng giam rất ít khi khóa đối với những tù nhân tuân thủ quy định.
Mỗi khu gồm một phòng chung hoặc khu vực sinh hoạt tập thể. Các nhân viên quản giáo cho biết, việc phân phối thực phẩm đến các khu này do một tù nhân được chọn đảm nhận.
Báo tiếng nước ngoài để tại khu vực sinh hoạt chung và được phân phối bởi nhân viên nhà tù theo yêu cầu
Theo các quản giáo nhà tù Guantanamo, đây là các hộp dùng để chứa TV. Một số hộp có thiết bị cắm máy chơi game PS3 hoặc đầu nghe nhạc DVD.
Bên trong một buồng giam của khu giam giữ
Vật dụng cá nhân trong tù
Thư viện chứa đầy sách tiếng Ả Rập cho tù nhân
Thư viện cũng có sách đố vui...
Nhân viên nhà tù cho biết, các cuốn kinh Korans bìa cứng liên tục bổ sung và phân phối bởi cố vấn văn hóa của nhà tù.
Một lớp học nghệ thuật công chúng được tổ chức tại một khu giam giữ bỏ trống. Các lớp về kỹ năng sống và học tiếng Anh gần như không được phổ biến, các nhân viên cho biết.
Một bức tranh được vẽ bởi một tù nhân
Đây là sân "Super Rec” được xây dựng với chi phí 750.000 USD. Trong chuyến thăm của tôi, các tù nhân ở đây phàn nàn rằng, sân này không được bằng phẳng.
Theo các nhân viên nhà tù, các tù nhân tham gia tuyệt thực buộc phải đứng trước sân này 22 giờ. Cho tới nay, mới chỉ có 15 tù nhân bị đưa vào Super Rec.
Những chai nước được cung cấp cho tù nhân và nhân viên nhà tù để chống lại sự nóng bức của thời tiết và ánh nắng mặt trời.
Trung tâm y tế cho tù nhân có thể phục vụ tất cả mọi người, trong trường hợp chữa trị các loại chấn thương nặng và cần được phẫu thuật, thì được đưa đến bệnh viện của căn cứ. Các nhân viên ở đây đều mang bảng tên riêng để nhận diện nhau.
"JTF PAO” có nghĩa là “Lực lượng thực thi nhiệm vụ hỗn hợp thuộc Văn phòng Bộ nội vụ”. Thẻ tên riêng này luôn nhắc nhở các nhân viên đang làm nhiệm vụ, không để các tù nhân khai thác các thông tin liên quan đến nhân viên nhà tù trong quá trình tiếp xúc.
Bảng thông báo trên cửa nhắc nhở nhân viên tôn trọng thời gian tù nhân cầu nguyện
Khu vực biệt giam của Trại V, nơi giam giữ các tù nhân không tuân thủ quy định với những hình phạt nghiêm khắc hơn.
Quản giáo trong khu vực này mặc quần áo bảo hộ và mặt nạ để bảo vệ khỏi sự “hỗn loạn” khi tù nhân ném cốc xốp chứa đầy phân, tinh dịch và nước tiểu.
Một nhân viên quản giáo trong khu vực biệt giam tại Trại V cung cấp thực phẩm cho một tù nhân qua khe cửa bằng một khay trượt.
Và đó là những gì công chúng hiểu biết về Guantanamo hiện nay
Trung tâm giam giữ được sử dụng trước đây đã xuống cấp, và nơi giam giữ hiện nay rõ ràng khá hơn trước
Nhưng vấn đề thực sự với nhà tù vịnh Guantanamo không chỉ dừng lại ở việc đối xử với các tù nhân...