Tờ Wall Street Journal (Mỹ) hôm 17/8 đã đăng tải bài viết tiết lộ cụ thể hoạt động của những người được cho là "mật vụ Trung Quốc" đang tiến hành chiến dịch "săn cáo" của chính quyền Bắc Kinh ngay trên đất Mỹ.
"Vào một chiều tháng 6, khi Tommy Yuan đang chuẩn bị lên lớp tại trung tâm phụ đạo toán của ông này ở Irving, Texas thì có 2 người đàn ông bước giữa đám đông phụ huynh đưa con tới học, rồi nhanh chóng bỏ đi.
2 người này trở lại sau đó và tự xưng là 'đại diện của chính phủ Trung Quốc' bằng khẩu âm Trung Quốc đại lục." - WSJ mở đầu bài viết.
Yuan kể với WSJ, người trẻ hơn trong 2 người đàn ông có thân hình rắn chắc và "có vẻ biết đánh nhau".
Các "nhân viên chính phủ Trung Quốc" nói với Yuan: "Nếu ông muốn bảo vệ vợ cũ của mình, hãy cung cấp thông tin cho chúng tôi."
Tommy Yuan sinh ra ở Trung Quốc và định cư tại Mỹ từ thập niên 1990. Các "mật vụ" tìm đến ông để điều tra thông tin về "doanh nhân Trung Quốc đào tẩu" Lệnh Hoàn Thành và không hề trình ra bất kỳ giấy tờ chứng minh thân phận nào.
Theo WSJ, vợ cũ của Yuan tên là Zhang Lijun, 52 tuổi. Sau khi ly hôn với Yuan năm 2011, bà Zhang được cho là đã có quan hệ với "một doanh nhân thành đạt" - nhân vật này được cho là Lệnh Hoàn Thành.
Các láng giềng gần nhà Lệnh Hoàn Thành tại Mỹ xác nhận, phần lớn thời gian trong năm 2014, Lệnh cùng bà Zhang sử dụng tên giả là Jason Wang và Jane Wang để sống trong một biệt thự tại Loomis, California, gần Sacramento.
Cặp đôi này không còn được nhìn thấy tại đây kể từ khoảng tháng 10 cùng năm.
Biệt thự mà Lệnh Hoàn Thành và Zhang Lijun đã sống cùng nhau ở California tính đến năm ngoái. Ảnh: WSJ.
WSJ cho hay, Lệnh Hoàn Thành hiện đang là "tâm điểm chính trị" có thể làm lu mờ, thậm chí ảnh hưởng tới chuyến thăm Mỹ vào tháng 9 tới của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Anh trai của Lệnh Hoàn Thành - cựu Chánh văn phòng Trung ương Trung Quốc Lệnh Kế Hoạch - từng là quan chức thân cận với cựu Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, nhưng ông Lệnh đã bị điều tra từ cuối tháng 12/2014.
Tháng 7/2015, Lệnh Kế Hoạch đã chính thức bị cáo buộc và sẽ bị truy tố với các tội danh nhận hối lộ, ngoại tình và lưu giữ trái phép bí mật quốc gia.
Giới quan sát đánh giá Lệnh Hoàn Thành có thể nắm trong tay những thông tin nhạy cảm và "đáng xấu hổ" có được từ anh mình, liên quan tới nhiều quan chức cấp cao Trung Quốc.
Nếu xin tị nạn chính trị tại Mỹ thành công, ông Lệnh "em" sẽ là "kẻ đào tẩu" đáng kể nhất đối với Trung Quốc trong nhiều thập kỷ qua.
Lệnh Hoàn Thành (trái) được cho là nắm trong tay nhiều thông tin nhạy cảm của các quan chức cấp cao Trung Quốc mà Lệnh Kế Hoạch (phải) lấy được. Ảnh: SCMP.
WSJ cho biết, Bộ an ninh nội địa Hoa Kỳ tỏ ra rất thận trong trong vụ Lệnh Hoàn Thành và không sẵn sàng tiết lộ việc điều tra Zhang Lijun có liên quan tới ông này hay không, đồng thời không xác nhận việc Lệnh Hoàn Thành nộp đơn xin tị nạn chính trị tại Mỹ.
Trong khi đó, một quan chức của cơ quan này cho biết Mỹ có thỏa thuận "không ràng buộc" với cảnh sát Trung Quốc trong vấn đề hợp tác điều tra các nghi phạm đào tẩu.
Quan chức này cũng thừa nhận Trung Quốc "có 2 cảnh sát điều tra tại Mỹ", nhưng bọn họ chỉ có nhiệm vụ hỗ trợ nhà chức trách Mỹ, chứ không được hoạt động độc lập.
Mỹ cảnh cáo "mật vụ Trung Quốc"
Ngoài WSJ, tờ New York Times của Mỹ cũng báo cáo về tình trạng các mật vụ Trung Quốc hoạt động "ngầm" tại Mỹ và sử dụng "chiến thuật đe dọa" để săn lùng và bắt các nghi phạm đào tẩu về nước.
Theo NYT, các mật vụ Trung Quốc được mô tả là các quan chức trẻ trung, có kỹ năng cao trong việc "thuyết phục" những người bị truy đuổi bằng cách áp đặt các mối đe dọa đối với những người thân của bọn họ còn ở Trung Quốc.
Chính quyền của Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tỏ ra không hài lòng và ban hành cảnh cáo Trung Quốc chấm dứt việc cho phép mật vụ nước này lộng hành trên đất Mỹ để thực hiện chiến dịch "săn cáo" của Bắc Kinh.
NYT cho hay, các điệp viên bí mật của chính phủ là một "sáng kiến" các của chiến dịch "săn cáo 2015" mà Trung Quốc khởi động nhằm truy đuổi những người bị kết tội tại Trung Quốc và đã đào tẩu ra nước ngoài.
Có tới 40 trong số 100 cái tên bị Bắc Kinh truy nã gắt gao nhất hiện đang cư trú tại Mỹ, do nước này chưa xây dựng hiệp ước dẫn độ với Trung Quốc.
Vụ Lệnh Hoàn Thành sẽ khiến khiến quan hệ Mỹ-Trung có thêm mâu thuẫn?
Tờ báo Mỹ cũng tiết lộ, các nhân viên tình báo cả Mỹ và Trung Quốc hoạt động trên "địa bàn" của nhau đã không còn là điều xa lạ. Bọn họ thu thập các thông tin chính trị, kinh tế, quân sự và cả kinh tế.
Các quan chức Mỹ đánh giá, những điệp viên ngầm của Trung Quốc được Bộ công an nước này triển khai nhằm tạo "áp lực" lên những kẻ đào tẩu ở nước ngoài.
Nhà chức trách Mỹ cũng cho hay họ xác định được các mật vụ của Bắc Kinh nhờ trao đổi với chính những người đào tẩu, cũng như định vị và theo dõi chính các mật vụ này.
Hồi đầu tháng 8, NYT đã đưa tin nhà chức trách Trung Quốc yêu cầu Mỹ trao trả Lệnh Hoàn Thành.
Bên cạnh câu chuyện về ông Tommy Yuan mà WSJ mới đăng tải hôm 17/8, chính phủ Mỹ vẫn chưa xác nhận có phải các điệp viên Trung Quốc đang tự truy tìm Lệnh Hoàn Thành mà không hợp tác với chính quyền địa phương hay không.
