Một loạt nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ dự luật bị Nhà Trắng phản đối
Ngoại trưởng Mike Pompeo và Bộ trưởng quốc phòng James Mattis đã tới Điện Capitol vào ngày 28/11 để báo cáo trước Thượng viện Mỹ về tình hình chiến sự Yemen.
Tại đây, hai ông nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của quan hệ Mỹ-Saudi Arabia và bảo vệ lập trường của chính quyền tổng thống Donald Trump trong phản ứng liên quan đến vụ nhà báo Khashoggi bị sát hại bên trong lãnh sự quán Saudi ở Istanbul hôm 2/10.
Trước đó, tin tình báo của CIA cho thấy cơ quan này "khá chắc chắn" rằng đã có mệnh lệnh của thái tử Saudi bin Salman đưa ra trong vụ ông Khashoggi bị giết và phân xác.
Theo CNN, mục đích phiên điều trần kín ngày 28 nhằm vạch rõ vai trò của Mỹ trong cuộc chiến ở Yemen, và là nỗ lực từ chính phủ Mỹ nhằm đẩy lùi dự thảo nghị quyết liên quan đến cắt viện trợ quân sự của Mỹ đối với Saudi do vụ án Khashoggi.
Nhưng dường như báo cáo của ông Pompeo và ông Mattis đã dẫn tới hậu quả "gậy ông đập lưng ông" với Nhà Trắng, khi chỉ vài giờ sau phiên điều trần, các nhà lập pháp Thượng viện đã bỏ phiếu với tỉ lệ 63-37 để dự thảo nghị quyết trên được bước sang thủ tục tranh luận vào tuần tới.
Nghị quyết này từng bị bác bỏ một lần trong năm nay bởi đảng Cộng hòa của ông Trump vẫn nắm đa số tại Thượng viện. Nhưng trong cuộc bỏ phiếu ngày 28, 14 thượng nghị sĩ Cộng hòa đã "xoay chiều" và ủng hộ 49 thượng nghị sĩ Dân chủ để xúc tiến dự thảo này.
Quốc hội Mỹ bất mãn về cách chính phủ xử lý vụ Khashoggi
Dù dự thảo nghị quyết vẫn có thể cho phép chính phủ thêm vào các sửa đổi và điều chỉnh nội dung, song cuộc bỏ phiếu này là bằng chứng rõ rệt về thái độ bất mãn của Quốc hội Mỹ trong cuộc điều trần của hai bộ trưởng.
Các thượng nghị sĩ từ cả hai đảng đều tỏ ra giận dữ, bao gồm thượng nghị sĩ bang South Carolina Lindsey Graham, một trong những tiếng nói ủng hộ tổng thống Trump mạnh mẽ nhất.
Graham cho biết ông không hài lòng với báo cáo điều trần của cả ông Pompeo và ông Mattis.
"Tôi đổi ý [khi bỏ phiếu dự thảo nghị quyết về Yemen] bởi vì tôi hết sức tức giận," ông Graham nói. "Cách mà chính quyền xử lý [vụ Khashoggi] là không thể chấp nhận."
Thượng nghị sĩ cho biết ông đã truyền đạt đến Nhà Trắng về mối quan ngại của mình.
"Tôi nói rằng, hiển nhiên chúng ta (Quốc hội Mỹ và Nhà Trắng) là các nhánh đồng đẳng, các vị đã đưa ra đánh giá của mình về những gì mà tin tình báo thể hiện [liên quan vụ Khashoggi], và tôi muốn đưa ra đánh giá của riêng mình. Cách duy nhất để tôi làm được điều đó là phải nhận được báo cáo. Nếu có thông tin khả tín rằng thái tử [Saudi] đồng lõa trong vụ án thì tôi sẽ hành động theo hướng đó."
Những hành động mà ông Graham đề cập bao gồm đình chỉ bán vũ khí và viện trợ quân sự cho Saudi Arabia trong cuộc chiến ở Yemen.
Các nghị sĩ Dân chủ và Cộng hòa nêu rõ rằng họ sẽ yêu cầu tìm hiểu thêm về vụ sát hại nhà báo Khashoggi, ngay cả khi chính phủ từ chối cho giám đốc CIA Gina Haspel ra điều trần. Bà Haspel đã không có mặt trong phiên điều trần ngày 28 dù đã nhận được yêu cầu.
"Tôi sẽ không chấp nhận bị tước quyền nghe báo cáo từ CIA - cơ quan mà chúng tôi giám sát - về việc liệu đánh giá của họ có củng cố lòng tin của tôi rằng [vụ sát hại Jamal Khashoggi] không thể xảy ra mà không có nhận thức [của thái tử Salman]," thượng nghị sĩ Lindsey Graham nói.
Trả lời báo chí sau phiên điều trần, ông Pompeo nói không có "báo cáo trực tiếp nào" liên hệ thái tử Salman của Saudi Arabia với vụ án, còn ông Mattis cho biết đã đọc tất cả báo cáo tình báo và "không có bằng chứng rõ ràng thái tử có dính líu".
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Bob Corker cũng có chung quan điểm với thượng nghị sĩ Graham khi đề cập cách chính phủ Mỹ xử lý vụ Khashoggi.
"Tôi không nghĩ là có bất kỳ ai trong phòng họp không tin rằng ông ta (thái tử Saudi) có trách nhiệm trong vụ việc đó," ông nói.