Tình hình xung đột tại Syria đang có những diễn biến rúng động: Quân nổi dậy do nhóm Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dẫn đầu ngày 8-12 tuyên bố đã kiểm soát thủ đô Damascus.
Trong khi đó, Tổng thống Syria Bashar al-Assad được cho là đã lên máy bay rời đất nước.
"Tinh thần binh sĩ suy sụp, lãnh đạo chỉ huy yếu kém, thiếu vũ khí trang bị của quân đội Syria đã tạo điều kiện cho phe nổi dậy tấn công và giành thắng lợi thần tốc" – chuyên gia David Des Roches tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh Cận Đông nhận định.
Chuyên gia này cũng cho rằng sức mạnh không quân của đồng minh Nga suy giảm và các lực lượng do Iran hậu thuẫn không thể tham gia chiến đấu cùng quân đội Syria cũng góp phần khiến chính quyền của Tổng thống Assad nhanh chóng thất thế.
"Binh sĩ Syria không muốn mạo hiểm trong những hoàn cảnh như vậy" – chuyên gia Roches quả quyết. Ông giải thích: "Quay trở lại năm 2014, khi đó, quân đội Syria cũng không được tổ chức tốt nhưng họ đã kiểm soát tình hình nhờ sự hỗ trợ bởi sức mạnh không quân Nga và các lực lượng uỷ nhiệm do Iran hậu thuẫn".
Phe nổi dậy ăn mừng chiến thắng ở thủ đô Damascus – Syria ngày 8-12. Ảnh: X
Thủ lĩnh phe nổi dậy tại Syria cho biết để thành công như hôm nay, họ đã có sự chuẩn bị trong 5 năm.
"Mọi thứ diễn ra quá nhanh chóng và bất ngờ đối với nhiều người nhưng đây thực sự là kết quả của quá trình chuẩn bị trong 5 năm" – ông Hadi al-Bahra, Chủ tịch Liên minh quốc gia Syria của phe đối lập, nói với Al Jazeera.
"Các thành viên này phần lớn là người Syria, họ đã phải sống trong các trại tạm bợ ở miền Bắc Syria. Đó là lý do tại sao tinh thần chiến đấu của họ cao. Họ muốn được trở về nhà" – ông nói thêm.
Mười ngày qua đã tạo nên lịch sử với những diễn biến nhanh chóng. Các phe đối lập rời khỏi căn cứ vững chắc ở Idlib phía Tây Bắc và tiến nhanh, chiếm được Aleppo, Hama và Homs.
Theo ông Joshua Landis, chuyên gia về Syria và là giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Oklahoma, Damascus không có tiền để trả lương cho quân đội và người dân thì kiệt sức. Những điều này đã góp phần khiến quân đội Syria tan rã nhanh chóng.
Diễn biến sụp đổ chóng vánh của quân đội chính phủ Syria cũng khiến người ta đặt câu hỏi về sự vắng mặt của Sư đoàn 4 thuộc quân đội chính phủ Syria.
Sư đoàn này được trang bị vũ khí tốt với hàng chục ngàn binh lính và do thiếu tướng Maher al-Assad, em trai của Tổng thống Assad, chỉ huy.
"Những lực lượng này đã đi đâu? Thiết bị của họ đã đi đâu?" – nhà phân tích quân sự Elias Hanna đặt câu hỏi và nhấn mạnh – "Không ai ngờ rằng quân đội Syria lại mong manh đến thế. Điều này cho thấy quân đội Syria thiếu tinh thần chiến đấu từ Aleppo cho đến tận thủ đô Damascus".
Quân nổi dậy Syria tuyên bố chiếm Damascus