Từ "cú sốc Leopard 2" tới giấc mơ tăng nội địa
Ngày 5/9, BMC Otomotiv - tập đoàn công nghiệp quốc phòng hàng đầu của Thổ Nhĩ Kỳ, đã chính thức cho ra mắt dây chuyền sản xuất xe tăng Altay tại thủ đô Ankara, trong khu tổ hợp công nghiệp hàng không vũ trụ. Chủ tịch BMC Fuat Tosyali gọi đây là "giấc mơ 100 năm của ngành công nghiệp quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ". Ông cho biết Tổng thống Erdogan đã theo dõi sát sao từng giai đoạn của dự án và trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ những vướng mắc để biến tham vọng thành hiện thực.
Thực tế, Ankara bắt đầu quan tâm đến K2 ngay từ những năm 2000, khi đối thủ truyền thống Syria sở hữu lực lượng tăng-thiết giáp đông đảo với các biến thể T-72 hiện đại. Tuy nhiên, sự kiện khiến Thổ Nhĩ Kỳ thực sự thúc ép việc tìm kiếm một mẫu tăng mới chính là những thất bại cay đắng của Leopard 2 trong các chiến dịch tại Syria và Iraq giai đoạn 2015-2017.
Loại xe tăng được mệnh danh là "tinh hoa của Đức" đã bị tiêu diệt hàng loạt bởi các tay súng IS, trong khi lẽ ra chúng chỉ phải đối mặt với lực lượng vũ trang thiếu thốn vũ khí hạng nặng. Nhiều sĩ quan Thổ Nhĩ Kỳ thậm chí mô tả đó là một "chấn thương tâm lý" với quân đội.
Trong bối cảnh phần lớn lực lượng thiết giáp còn lại chỉ là M60 do Mỹ sản xuất từ thời Chiến tranh Lạnh, Ankara hiểu rằng nếu không có bước đột phá, xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ khó có thể sống sót trước một đối thủ hiện đại trong tương lai.
Altay - phiên bản "nặng đô" của K2
K2 Black Panther vốn được đánh giá là mẫu xe tăng chiến đấu chủ lực tối tân nhất của NATO, với nhiều công nghệ vượt trội so với cả Leopard 2 hay Abrams của Mỹ. Tuy nhiên, khi đưa vào Thổ Nhĩ Kỳ, mẫu tăng này đã được chỉnh sửa thành biến thể Altay để đáp ứng yêu cầu riêng.
Altay có thân dài hơn, với bảy cặp bánh thay vì sáu như K2, kèm theo lớp giáp bổ sung khiến trọng lượng tăng đáng kể. Đổi lại, khả năng cơ động bị ảnh hưởng. Một nhược điểm lớn khác là việc loại bỏ hệ thống nạp đạn tự động: thay vì chỉ cần kíp lái ba người như K2, Altay phải vận hành với bốn người, tốc độ bắn giảm một nửa từ 12 xuống 6 viên/phút.
Dù vậy, với nền tảng là K2, Altay vẫn được xem như "quái vật thép" hàng đầu khu vực, thậm chí nhiều chuyên gia đánh giá nó đủ sức trở thành xe tăng mạnh nhất Trung Đông hiện nay. So với Leopard 2 từng "bị bẽ mặt" trước IS, Altay được kỳ vọng sẽ đem lại sức sống mới cho lực lượng thiết giáp Thổ Nhĩ Kỳ.
Sự ra đời của Altay diễn ra trong bối cảnh cục diện khu vực thay đổi nhanh chóng. Kẻ thù số một từng thúc đẩy Ankara tăng tốc hiện đại hóa xe tăng là Quân đội Syria đã sụp đổ. Điều này có thể khiến kế hoạch sản xuất hàng loạt Altay phải điều chỉnh lại, bởi đối trọng chính không còn.
Tuy nhiên, với việc các mẫu tăng Nga như T-90M hay các biến thể nội địa của Triều Tiên chưa tìm được chỗ đứng tại Trung Đông, còn Abrams Mỹ và Leopard 2 Đức đều cho thấy hạn chế, Altay gần như chắc chắn chiếm vị thế "số một" khu vực. Sự xuất hiện của nó có thể tạo lợi thế lớn cho Ankara không chỉ về mặt quân sự, mà còn cả địa chính trị, khi Thổ Nhĩ Kỳ muốn vươn mình trở thành trung tâm công nghiệp quốc phòng mới của khối NATO.
Từ "cơn ác mộng" Leopard 2 đến Altay, Thổ Nhĩ Kỳ đã biến thất bại thành động lực để xây dựng một cỗ máy chiến tranh mang dấu ấn riêng. Và với dây chuyền đang khởi động tại Ankara, tham vọng tạo ra chiếc xe tăng mạnh nhất Trung Đông giờ đã trở thành hiện thực.