Tập 2 phim tài liệu H63 anh hùng đã mang tới cho khán giả nhiều thông tin ít người biết về cụm tình báo được đánh giá là mô hình chưa từng có tiền lệ trong lịch sử tình báo Việt Nam. Thông qua chia sẻ của các nhân chứng lịch sử, khán giả thấy xuyên suốt trong đó là một tập thể anh hùng được hình thành và gắn kết bởi các thành viên anh hùng.
Ngoài át chủ bài của lưới là ông Phạm Xuân Ẩn với vỏ bọc phóng viên, các giao liên sống hợp pháp trong các ấp chiến lược, thì lực lượng sống tại Phú Hoà Đông luôn là đông nhất. Đây là lực lượng giao thông vũ trang trong khu du kích, có nhiệm vụ vận chuyển các chỉ thị từ căn cứ vào ấp chiến lược và nhận tài liệu báo cáo từ trong thành của các điệp viên. Họ cũng là những người trực tiếp chiến đấu chống càn để bảo vệ căn cứ, nơi có điện đài vô tuyến. Nhân dân tại xã Phú Hoà Đông đã là điểm tự về tinh thần và vật chất cho các tình báo viên, giao liên khi đóng quân tại đây. Tâm quyết, tư tưởng vững vàng, họ đã cùng nhau bước vào cuộc chiến mà không nghĩ tới ngày về.
Trong đó, ông Nguyễn Văn Tàu (Tư Cang) - Cụm trưởng của H63 - không chỉ là một người chỉ huy bản lĩnh, người chiến sĩ tình báo quả cảm mà còn là tấm gương về đức hy sinh, nghĩa tình vẹn toàn trước sau như một. Sống trong lòng địch, ngày đêm đương đầu với kẻ thù, phẩm chất và bản lĩnh của một người chỉ huy càng được tôi rèn. Lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc và con đường mình đã lựa chọn càng được bộc lộ và kiểm chứng.
Bên cạnh đó, bộ phim tiếp tục hé lộ nhiều chi tiết về những chiến thắng lịch sử như Tết Mậu Thân 1968, Chiến dịch Hồ Chí Minh đều có liên quan, gắn liền với nhiệm vụ, thành tích của H63. Đó cũng là minh chứng rõ ràng nhất cho lòng dũng cảm, sẵn sàng vượt qua sợ hãi, cái chết để hoàn thành nhiệm vụ của các chiến sĩ tình báo H63, những câu chuyện về sự chia ly, xa cách vợ chồng, con cái... Như câu chuyện của giao liên tình báo Nguyễn Văn Thương (Hai Thương) - Mũi trưởng mũi giao liên, trình sát của cụm H63 - đã bị địch bắt trong một lần đi nhận tài liệu của Phạm Xuân Ẩn và bị CIA cưa chân nhiều lần trong lúc tra tấn. Thấm nhuần tư tưởng và lời căn dặn của người cụm trưởng - Coi như chết rồi, thành viên của các tuyến giao liên đều vượt lên sự sợ hãi, cái chết cận kề đeo bám, bằng mọi giá bảo vệ tài liệu, bảo vệ sự an toàn của Phạm Xuân Ẩn - sự tồn tại của mạng lưới.
“Nếu như ta ôm một quả bom ba càng lao lên chết thì cái khó nhất là lúc ôm và lao lên. Nhưng tình báo lại không thế. Với tình báo, cái chết là từ từ” - Đại tá Hà Ngọc Quỳnh - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học tình báo, Tổng cục II, Bộ Quốc phòng chia sẻ - “Như đồng chí Phạm Xuân Ẩn, hàng ngày vẫn về nhà, viết mực mật, nghiên cứu tài liệu và có nguy cơ bị bắt. Ông xác định với vợ có thể bị bắt bất cứ lúc nào. Điều đó mới kinh. Và với cụm H63, từ Tư Cang đến xuống dưới đều như vậy cả, điều ấy mới khiếp. Nó không phải chỉ một lần mà dài dằng dặc”.
Tổng kết về lưới tình báo của Phạm Xuân Ẩn, có 4 điều nhất: hiệu lực nhất, lâu dài nhất, an toàn nhất và kinh tế nhất.
Năm 1971, cụm tình báo H63 là một trong ít đơn vị tình báo được tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân ngay trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Đến tháng 1/1976, ông Phạm Xuân Ẩn và bà Nguyễn Thị Ba được Nhà nước tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân trong đợt đầu tiên sau khi kết thúc chiến tranh. Ông Nguyễn Văn Thương được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 1978. Đại tá tình báo Nguyễn Văn Tàu (Tư Cang) - cụm trưởng cụm tình báo H63 - được tuyên dương Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân năm 2006. Ông cũng là cán bộ lãnh đạo trực tiếp của 3 đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Một câu hỏi luôn được đặt ra. Tại sao H63 có thể thành công? Vì sao H63 có thể tồn tại đến ngày Giải phóng và Phạm Xuân Ẩn không bị lộ?
“Đó là câu chuyện về chủ nghĩa anh hùng, câu chuyện về lòng dũng cảm, câu chuyện về lòng yêu nước”, nhà sử học, Giáo sư danh dự Larry Berman - Tác giả cuốn sách “X6 điệp viên hoàn hảo” cho biết.
Cùng theo dõi câu chuyện của những nhân vật anh hùng trong cụm tình báo H63 qua video dưới đây:
Phim tài liệu H63 anh hùng - Tập 2.