Đối đầu hạn hán, Mỹ cho máy bay "gieo mây" tăng lượng tuyết rơi

Các bang miền Tây nước Mỹ đang chìm trong đợt hạn hán tồi tệ nhất trong 1.200 năm qua, khiến nhiều vùng rơi vào tình trạng thiếu nước và khô hạn. Đã có một số kế hoạch để giải quyết vấn đề này, bao gồm việc che phủ các kênh nước bằng tấm pin mặt trời ở California, nhưng một cách khác là tạo ra tuyết.

Khái niệm gieo mây (cloud seeding), trong đó các hóa chất được đưa vào đám mây để kích thích hình thành tuyết và mưa, đã được sử dụng từ những năm 1940. Theo Mail, tại Utah và bắc Dakota, việc gieo mây đã diễn ra trong gần 5 thập kỷ.

Tại bang Wyoming, quá trình gieo mây còn tương đối mới, bang này đã bắt đầu thử nghiệm vào năm 2003, nhưng trong năm nay, họ quyết định đẩy mạnh mọi thứ với 28 chuyến bay gieo mây trên các vùng núi.

Nhóm nghiên cứu đứng sau chương trình gieo mây ở Wyoming mô tả nó là một cách để chứa nước, nhưng thay vì trong thùng, nước được lưu trữ dưới dạng tuyết trên các đỉnh núi trong những tháng mùa đông.

Julie Gondzar, người quản lý chương trình thay đổi thời tiết của Wyoming, nói với CNN rằng không phải ai cũng ủng hộ việc gieo mây, một số người cho rằng nhóm đang giành lấy “vai trò của chúa”. Một số người khác lo rằng việc này sẽ lấy đi độ ẩm từ những nơi khác.

Julie cho biết đã có phân tích lợi ích chi phí liên quan, phân tích việc có gây mất độ ẩm ở nơi khác hay không. Hiện tại, do nước trong khu vực quá khan hiếm nên các nhà khoa học đang làm mọi cách để tạo ra nước.

Còn khoảng 4 tuần nữa là sẽ đến mùa gieo mây, trước khi lượng gió giảm dần vào mùa hè và việc phát triển các tinh thể tuyết trở nên khó khăn hơn.

Để gieo mây, nhóm sẽ phun bạc iodide vào mây, thêm các hạt nhỏ gọi là hạt nhân băng. Nước cần những hạt này để đóng băng và tạo ra mưa. Về cơ bản, mây là tập hợp giọt nước và/hoặc tinh thể băng trôi nổi trên bầu trời. Hạt nhân băng nhân tạo giúp tạo ra lượng mưa cao hơn so với một đám mây hình thành tự nhiên.

Có hai cơ chế chính được sử dụng để gieo mây, một cơ chế từ mặt đất và cơ chế khác sử dụng máy bay tác động trực tiếp đám mây - cả hai đều sử dụng bạc iodide làm tác nhân để kích hoạt quá trình.

Gondzar nói với CNN: “Các máy phát hạt trên mặt đất trông giống như các trạm thời tiết nhỏ, cao khoảng 6m và phun vào khí quyển. Nhưng bạn phải đợi điều kiện khí quyển thích hợp để chùm hạt bay qua dãy núi. Điều này làm cho quá trình phức tạp hơn vì nó phụ thuộc nhiều vào hướng gió”.

Cơ chế phổ biến hơn là dùng máy bay, bố trí các thiết bị phun ở cánh và thân máy bay, có bạc iodide bên trong vỏ các tông. Vỏ các tông sẽ được cho đốt cháy khi máy bay bay qua cơn bão, làm phát tán bạc iodide vào đám mây.

Gondzar cho biết đây là một quá trình tự nhiên, vì bạc iodide mà họ sử dụng chỉ đơn giản là một hợp chất muối tự nhiên có hình dạng phù hợp ở cấp độ phân tử. Hình dạng này tương tự như một tinh thể băng, đánh lừa đám mây để tạo ra các tinh thể băng khác, sau đó tích tụ lại thành những bông tuyết - tạo ra tuyết rơi.

Mặc dù điều này giúp cải thiện và tăng lượng tuyết rơi, nhưng nó không phải là giải pháp toàn diện cho tình trạng hạn hán. Các nhà tổ chức chương trình thậm chí không thể nói chính xác lượng tuyết mà họ đang tạo ra, chỉ là nó nhiều hơn mức sẽ được tạo ra một cách tự nhiên.

Nhưng Gondzar nói ngay cả khi chỉ là một lượng nhỏ, trong điều kiện khô hạn điều đó vẫn có thể tạo ra sự khác biệt, đặc biệt là khi số liệu cho thấy lượng tuyết mùa đông năm ngoái ở Wyoming chỉ đạt 60% mức trung bình. Vì phần lớn nước khu vực phía tây đến từ tuyết tan trên núi vào mỗi mùa xuân, điều này làm gia tăng các vấn đề do hạn hán gây ra.

Gondzar cho biết chi phí gieo mây tương đối rẻ với khoảng 28 USD cho 1.233 m3. “Những con số này cho biết rằng đây là một cách không tốn kém để giúp bổ sung nước. Về cơ bản, chúng tôi đang tạo ra thêm một ít băng tuyết, chúng sẽ trở thành dòng nước bổ sung vào mùa xuân và mùa hè”, cô nói với CNN.

Tuy nhiên, thời tiết khô hơn do biến đổi khí hậu đang khiến việc này trở nên khó khăn hơn, vì quá trình yêu cầu phải có sẵn đám mây trên bầu trời, nó không thể thực hiện từ không khí.

“Việc gieo mây có thể hạ độ ẩm 1 - 2%. Về cơ bản chúng tôi chỉ đang tác động đến đám mây ở quy mô siêu, siêu nhỏ”, theo Gondzar.

Một số nhà khoa học phản đối cách tạo nước này. Daniel Swain, một nhà khoa học khí hậu từ Đại học California ở Los Angeles, nói rằng có những cách khác tốt hơn để giải quyết vấn đề, đặc biệt là khi quá trình này liên quan đến việc triển khai một máy bay chạy bằng nhiên liệu hóa thạch vào các đám mây. Ông nói điều này phản lại các mục tiêu khí hậu rộng lớn hơn là cắt giảm lượng khí thải từ nhiên liệu hóa thạch - tất cả chỉ để có thêm một lượng nước ít ỏi.

Ngược lại, Sarah Tessendorf, một nhà khoa học tại Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia Mỹ, nói với CNN rằng nhiên liệu hóa thạch là một cái giá nhỏ phải trả để cải tiến công nghệ tạo nước.

Tham khảo: Mail