SOHA NEWS
Doanh nghiệp "mừng rơi nước mắt"
Phát biểu tại Hội nghị Thúc đẩy cơ chế một cửa ASEAN diễn ra sáng nay (24/7), TS Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đánh giá, đến nay việc thực hiện cơ chế một cửa so với mục tiêu là chưa đạt được, vẫn còn khoảng cách xa so với thế giới mà không thu hẹp được.
Tuy nhiên, ông cho rằng, trên thực tế chúng ta có một số cải cách được cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao, mà thậm chí có thể "mừng rơi nước mắt" bởi sau bao nhiêu năm chịu khổ thì giờ đã được thay đổi.
Báo cáo từ Bộ Tài chính cho biết, chính thức được triển khai từ tháng 11/2014, đến ngày 15/7/2018, 11 Bộ, ngành đã kết nối và thực hiện 53 thủ tục hành chính với hơn 1,34 triệu hồ sơ của 22.812 doanh nghiệp được xử lý thông qua Cơ chế một cửa quốc gia.
Số liệu thống kê của cơ quan hải quan cho thấy, quý 2/2015 có 82.760 mặt hàng thuộc diện quản lý và kiểm tra chuyên ngành, đến quý 1/2018 còn 78.390 mặt hàng (giảm 4.403 mặt hàng).
Về những con số trên, ông Cung cho rằng, trong 4 năm, số mặt hàng hàng phải kiểm tra tương đối đã giảm được 4.000 mặt hàng (từ 82.000 xuống còn 78.000) là tương đối nhiều. Tuy nhiên, thông thường một số nơi chỉ cắt giảm số nhóm thủ tục có ít mặt hàng, còn một số nhóm có nhiều mặt hàng thì không cắt giảm.
"Nhiều khi có báo cáo Bộ này Bộ kia nêu cắt giảm phần lớn nhưng chưa chắc đạt mục tiêu vì số mặt hàng trong nhóm đó rất ít", ông nói.
Về kiểm tra chuyên ngành, vị chuyên gia thẳng thắn chỉ ra rằng, vẫn còn tình trạng một mặt hàng chịu sự kiểm tra 2-3 bộ. Trong một bộ cũng tương tự, một mặt hàng có thể phải sự kiểm tra của 2-3 Cục, chứ không phải là một cục.
"Điều này tôi cho rằng, nên nhanh chóng thay đổi. Với những quy định trong lúc chưa thay đổi được luật thì các Bộ cũng xem xét thay đổi thông tư. Doanh nghiệp rất kêu ca, phàn nàn về những chi phí thực sự rất bất hợp lý này", ông nói.
Một thực trạng nữa cũng được TS Nguyễn Đình Cung chỉ ra là: "Việc kết nối cơ chế một cửa đang theo hướng những thủ tục nào mất ít quyền ít lợi đi thì kết nối, còn những thủ tục mất nhiều quyền lợi thì không kết nối. Cải cách có thể có tác động rất lớn mà lâu nay chúng ta làm rất chậm và nhiệm kỳ này tôi hi vọng là chúng ta hoàn tất cải cách".
Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá các bộ, ngành, nhất là Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan đã có nhiều nỗ lực và thực hiện được một khối lượng công việc lớn liên quan đến thực hiện cơ chế một cửa và kiểm tra chuyên ngành.
Tính trung bình, chi phí thông quan cho 1 lô hàng giảm 19 USD. Tính tới cuối năm 2017, tiết kiệm được 205 triệu USD cho 10,81 triệu tờ khai; giảm hơn 15 triệu giờ lưu kho hàng xuất khẩu và 33 triệu giờ đối với hàng nhập khẩu.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Trong lĩnh vực kiểm tra chuyên ngành, số lượng hàng hóa phải kiểm tra vẫn chiếm tỷ trọng lớn; hiệu lực kiểm tra chuyên ngành thấp, tỷ lệ phát hiện sai phạm thấp (tính tới cuối năm 2017 là dưới 1%); số lượng văn bản quy phạm pháp luật phải sửa đổi, bổ sung còn tồn lại tương đối nhiều; việc chồng chéo, trùng lặp giữa các bộ, ngành trong kiểm tra chuyên ngành vẫn phổ biến.
Không ôm giữ những điều kiện không cần thiết
Phát biểu kết luận Hội nghị “Thúc đẩy cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại” ngày 24/7, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các ngành, các cấp phải cộng tác chung tay cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tốt hơn nữa, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hỗ trợ thúc đẩy phát triển và tăng trưởng bền vững, đặc biệt thực hiện tốt Nghị quyết 01 và 19 của Chính phủ.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu, không dựa vào kiểm tra chuyên ngành để gây chậm trễ trong lưu thông hàng hóa. Phấn đấu giảm tỉ lệ các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành xuống dưới 15%, nhưng vẫn phải đảm bảo các yêu cầu về quản lý của cơ quan Nhà nước và chống buôn lậu, gian lận thương mại, bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Đồng thời, rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa 50% danh mục hàng hóa, sản phẩm và thủ tục kiểm tra chuyên ngành. Chấm dứt tình trạng có danh mục hàng hóa thuộc diện phải kiểm tra chuyên ngành nhưng không có quy định về quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc tiêu chí, phương pháp kiểm tra (trừ trường hợp hàng hóa đặc thù).
Thủ tướng nhấn mạnh, tinh thần chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm trên cơ sở áp dụng quản lý rủi ro và đánh giá tuân thủ của doanh nghiệp; minh bạch và công khai phương pháp kiểm tra, tiêu chí kiểm tra thông qua việc ban hành các quy chuẩn, tiêu chuẩn đánh giá; xã hội hóa hoạt động kiểm tra chuyên ngành.
Không ôm giữ ở bộ, ngành mình những điều kiện không cần thiết, để giải phóng sức sản xuất.
"Việt Nam phải là nơi thực thi tốt những cam kết quốc tế. Đến Việt Nam, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, khách du lịch có môi trường tốt nhất, thuận lợi nhất để mọi người cảm thấy thoải mái, thuận lợi như về nhà của mình", Thủ tướng nói.