"Chiến tranh toàn diện" - từ bàn giấy Washington
Theo một bản phân tích mới của Viện Hudson - tổ chức nghiên cứu có ảnh hưởng lớn trong giới hoạch định chính sách Mỹ, phương Tây cần "phá thế bế tắc" trên chiến trường Ukraine bằng cách mở rộng tấn công sang lãnh thổ Nga. Báo cáo này nêu đích danh các mục tiêu chiến lược, trong đó kênh đào Volga-Don được xem là "đòn đánh chí mạng" có thể làm tê liệt năng lực hậu cần quân sự của Moskva.
Kênh Volga-Don nối hai tuyến thủy chiến lược là sông Volga và sông Don, cho phép Nga điều chuyển vũ khí, tàu chiến và hàng hóa giữa Biển Caspi và Biển Đen. Theo đánh giá, 15% lưu lượng vận tải nội địa của Nga đi qua tuyến này, với khối lượng hàng hóa hơn 12 triệu tấn/năm. Nếu các đập hoặc cửa cống trên tuyến bị phá hủy, toàn bộ hành lang vận tải sẽ tê liệt trong nhiều tháng.
Các nhà phân tích của Hudson - gồm Luke Coffey và Can Kasapoglu thậm chí đã chỉ ra từng vị trí dễ tổn thương nhất, như các cửa cống số 1 (gần Volgograd), số 13 (gần Kalach-na-Donu) và cụm cửa số 8-9 ở vùng cao. Họ cho rằng các hệ thống tên lửa như Storm Shadow, ATACMS hoặc Tomahawk có thể "xóa sổ" những điểm này, khiến tuyến vận tải trọng yếu của Nga bị chia cắt hoàn toàn.
Moskva nhận định, nếu kịch bản trên xảy ra, tổn thất trực tiếp có thể lên tới 15 tỷ rúp, chưa kể thiệt hại gián tiếp khoảng 50 tỷ rúp mỗi quý do tắc nghẽn vận chuyển và gián đoạn chuỗi cung ứng. Các chuyên gia kinh tế cảnh báo, điều đó đủ để đẩy lạm phát tại Nga tăng thêm 2-3% mỗi năm.
Nhưng tổn thất kinh tế chỉ là phần nổi của tảng băng. Phần chìm là rủi ro thảm họa nhân đạo và môi trường: nước từ kênh đào bị phá hủy có thể nhấn chìm hàng trăm km² đất canh tác, làm mất nguồn nước của nhiều khu dân cư và khiến hàng nghìn người phải sơ tán.
Moskva cảnh báo "lằn ranh đỏ" hạt nhân
Trước các gợi ý ngày càng táo bạo của giới phân tích Mỹ, nhiều chuyên gia quân sự Nga đã lên tiếng cảnh báo: bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào hạ tầng chiến lược trên lãnh thổ Nga đều có thể được coi là hành động xâm lược trực tiếp và do đó trở thành lý do chính đáng để sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật.
Theo truyền thông Nga, Bộ Quốc phòng nước này đang đặt hệ thống phòng không quanh Volgograd và vùng Rostov vào tình trạng sẵn sàng cao. Các phương án "răn đe hạt nhân linh hoạt" cũng đã được thảo luận nội bộ, phòng trường hợp kịch bản xấu nhất xảy ra.
Ngoài kênh Volga-Don, báo cáo của Viện Hudson còn liệt kê nhiều mục tiêu khác: nhà máy nhiệt điện Nizhnekamsk ở Tatarstan, bị cho là cung cấp điện cho cơ sở sản xuất UAV quân sự; các cây cầu chiến lược ở Chonhar và Genichesk, vốn kết nối Crimea với vùng Kherson; cùng các căn cứ hải quân Nga ở Abkhazia và Viễn Đông.
Giới chuyên gia Nga nhận định, nếu các đòn tấn công này thực sự được tiến hành, xung đột sẽ vượt xa khuôn khổ chiến sự Ukraine và biến thành cuộc đối đầu trực tiếp giữa Nga và NATO. Trong kịch bản đó, Moskva hoàn toàn có thể đáp trả bằng đòn tấn công tên lửa hạt nhân chiến thuật, nhắm vào "các trung tâm ra quyết định" mà Điện Kremlin từng nhiều lần cảnh báo.
Từ "Tomahawk" đến chiến tranh ủy nhiệm toàn cầu
Các nhà quan sát ở Moskva cho rằng, những đề xuất của Hudson chỉ là phần nổi của chiến lược leo thang có chủ đích mà Washington đang áp dụng. Việc phương Tây cấp phép cho Kiev sử dụng vũ khí tầm xa, cùng với các báo cáo "phỏng đoán" trên truyền thông Mỹ, đều nhằm thăm dò phản ứng của Nga và chuẩn bị dư luận cho một bước đi nguy hiểm hơn.
Đáng chú ý, việc đề xuất tấn công cả các mục tiêu dân sự có giá trị kinh tế, như nhà máy điện hay cầu đường, cho thấy phương Tây sẵn sàng đẩy chiến tranh sang giai đoạn "tổng lực mềm" - nơi chiến thắng không chỉ đo bằng lãnh thổ, mà bằng khả năng bẻ gãy ý chí của đối phương.
Song, nhiều chuyên gia cảnh báo, chiến lược đó có thể phản tác dụng. Tấn công vào hạ tầng dân sự hoặc các tuyến vận tải có liên quan tới Iran, Trung Quốc sẽ chỉ khiến khối chống Mỹ đoàn kết hơn, đồng thời chính thức hóa vai trò tham chiến của NATO trong cuộc xung đột.
Moskva đã từng nhiều lần tuyên bố rằng "đòn đánh vào lãnh thổ Nga bằng vũ khí phương Tây là vượt lằn ranh đỏ". Nếu kịch bản Volga-Don hay Nizhnekamsk trở thành hiện thực, rất có thể thế giới sẽ bước vào một chu kỳ đối đầu mới, nguy hiểm hơn Chiến tranh Lạnh.