Giá trị kinh tế từ cây quế
Quế là cây lâm nghiệp đa dụng, từ thân, vỏ đến lá đều có thể khai thác và chế biến. Với chu kỳ khai thác từ 13–20 năm, cây cho hàm lượng tinh dầu cao nhất, đem lại giá trị kinh tế vượt trội. Những năm gần đây, giá quế giữ ổn định, diện tích trồng mở rộng, giúp hàng nghìn hộ dân có thêm thu nhập, cải thiện đời sống.
Mùa thu hoạch diễn ra vào tháng 4–5, khi vỏ dễ bóc, hương thơm đặc trưng và hàm lượng tinh dầu đạt đỉnh. Tại Yên Bái, tỉnh Lào Cai – “thủ phủ quế” của cả nước, thống kê sơ bộ cho thấy cây quế mang lại tổng thu nhập khoảng 600 tỷ đồng mỗi năm.
Người Dao thu hoạch vỏ quế (ảnh minh họa).
Thay đổi đời sống nông thôn miền núi
Không chỉ mang lại nguồn thu ổn định, quế đã góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn miền núi. Ở các thôn Khe Trầu, Sài Lương 1, 2, 3 (tỉnh Lào Cai), nhiều hộ dân trước kia còn lo bữa ăn từng ngày, nay đã có tiền xây nhà, mua phương tiện nhờ trồng quế. Tại xã Tân Hợp, gần 80% hộ dân được coi là “tỷ phú quế”, nhiều gia đình sắm được ô tô từ loại cây này.
Giá trị của quế không chỉ dừng lại ở gia vị và dược liệu, mà còn mở rộng sang công nghiệp và mỹ phẩm. Tinh dầu quế được dùng trong y học (hỗ trợ tim mạch, hô hấp, tiêu hóa), công nghiệp thực phẩm và hóa mỹ phẩm. Gỗ quế có mùi thơm, màu sắc đẹp, thích hợp cho sản xuất đồ mộc, nội thất.
Sản phẩm quế Yên Bái của Việt Nam đã có mặt tại nhiều thị trường lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Mỹ, Anh, Hà Lan. Đặc biệt, quế Yên Bái (Lào Cai) đã được Liên minh châu Âu (EU) bảo hộ chỉ dẫn địa lý trong khuôn khổ EVFTA và được Thái Lan công nhận bảo hộ tương tự. Đây là bước tiến quan trọng, mở ra cơ hội nâng cao giá trị và mở rộng thị trường quốc tế.
Hướng đi để nâng tầm cây quế
Để phát huy tiềm năng, các địa phương cần quy hoạch vùng trồng bài bản, chọn giống tốt, áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến nhằm nâng năng suất, hạn chế sâu bệnh. Đồng thời, khuyến khích đầu tư chế biến sâu như tinh dầu, bột quế, quế thanh, mỹ phẩm từ quế để gia tăng giá trị.
Việc xây dựng chuỗi liên kết “Nông dân – Hợp tác xã – Doanh nghiệp – Thị trường” sẽ giúp giảm phụ thuộc thương lái, ổn định đầu ra. Đặc biệt, chuẩn hóa vùng nguyên liệu, cấp mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc là điều kiện then chốt để khẳng định vị thế quế Việt trên thị trường quốc tế.
Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong hai tháng đầu năm, Công ty Prosi Thăng Long đã xuất khẩu 1.747 tấn quế, chiếm 14% thị phần, tăng hơn 42% so với cùng kỳ, trở thành doanh nghiệp xuất khẩu “vàng xanh” lớn nhất.
Doanh nghiệp này sở hữu bảy nhà máy quy mô lớn (mỗi nhà máy rộng 2 ha) đặt ngay tại vùng nguyên liệu, giúp thu mua trực tiếp từ nông dân, tiết kiệm chi phí vận chuyển, giữ giá cạnh tranh. Prosi Thăng Long cũng xây dựng được mạng lưới khách hàng rộng khắp tại EU, Hoa Kỳ, UAE, châu Phi và nhiều nước châu Á.
Từ những đồi quế xanh bạt ngàn, hàng nghìn hộ dân miền núi phía Bắc đã đổi đời. Với sự đồng hành của chính quyền, doanh nghiệp và cơ quan chuyên môn, cây quế không chỉ góp phần xóa đói giảm nghèo mà còn hứa hẹn trở thành cây kinh tế mũi nhọn, nâng tầm thương hiệu nông sản Việt Nam trên bản đồ thế giới.