Ba Lan tăng tốc hiện đại hóa, hướng tới đội quân Abrams lớn nhất NATO
Một lô 38 xe tăng chủ lực M1A2 SEPv3 vừa được bàn giao cho quân đội Ba Lan, đưa nước này tiến gần mục tiêu trở thành lực lượng sở hữu số lượng Abrams lớn nhất bên ngoài Mỹ và là quốc gia NATO duy nhất vận hành dòng tăng này.
Đây là lô thứ ba trong tổng số 250 xe tăng M1A2 SEPv3 mà Ba Lan đã ký hợp đồng mua hồi tháng 4/2022 với tổng trị giá 4,8 tỷ USD, bao gồm cả gói huấn luyện, hậu cần và trang thiết bị hỗ trợ. Lô đầu tiên được giao cuối năm 2023, lô thứ hai vào tháng 5/2025 và toàn bộ hợp đồng dự kiến sẽ hoàn tất trước năm 2026, biến Ba Lan trở thành khách hàng nước ngoài lớn nhất của dòng Abrams.
Trước đó, Ba Lan cũng đã đẩy nhanh thương vụ mua 116 xe tăng M1A1 đã qua sử dụng từ kho dự trữ của Mỹ, với những chiếc đầu tiên đến vào ngày 28/6/2023 và lô cuối cùng bàn giao trong tháng 7/2024, chỉ mất vỏn vẹn 13 tháng để tiếp nhận toàn bộ.
Với việc song song triển khai cả hai dòng M1A1 và M1A2 SEPv3, số lượng xe tăng Abrams của Ba Lan hiện đã vượt mốc 150 chiếc và dự kiến sẽ cán mốc 366 chiếc trong vài năm tới - quy mô mà ngay cả nhiều lực lượng thiết giáp lâu đời ở Tây Âu cũng không thể sánh bằng.
So với phiên bản M1A1, M1A2 SEPv3 là bước nâng cấp toàn diện khi được gia cố giáp trước tháp pháo và thân xe dày hơn, cải thiện đáng kể khả năng bảo trì và tăng cường công suất phát - phân phối điện.
Phiên bản mới này cũng nổi bật với năng lực tác chiến mạng trung tâm vượt trội, cho phép các xe tăng kết nối liên tục với máy bay không người lái, hệ thống pháo binh và sở chỉ huy trong thời gian thực, đồng thời tương thích với loại đạn xuyên giáp động năng M829A4 có khả năng xuyên thủng lớp giáp phản ứng nổ hiện đại.
Với trọng lượng chiến đấu hơn 73 tấn, động cơ tuabin khí công suất 1.500 mã lực và hệ thống phòng vệ chủ động, Abrams SEPv3 được đánh giá có tỷ lệ sống sót cao hơn rõ rệt trước các loại vũ khí chống tăng thế hệ mới, điều đặc biệt quan trọng trong môi trường chiến trường châu Âu đầy sát thương.
Việc tăng tốc tiếp nhận Abrams diễn ra song song với kế hoạch mua số lượng lớn hơn cả xe tăng K2 của Hàn Quốc, với tổng cộng 1.000 chiếc K2PL dự kiến bàn giao tới đầu thập kỷ 2030, cho phép Ba Lan mạnh tay loại biên toàn bộ kho tăng Leopard 2 của Đức cùng các dòng tăng Liên Xô cũ như T-72 và PT-91.
Từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ, Ba Lan đã chuyển giao khoảng 14 xe Leopard 2A4, 60 xe PT-91 và gần 350 xe T-72 cho Ukraine, qua đó trở thành nhà cung cấp xe tăng lớn nhất của Kiev trong NATO. Khi các dòng T-64 phức tạp hơn nhanh chóng hao hụt, T-72 đã trở thành xương sống của lực lượng tăng Ukraine trên chiến trường, chiếm phần lớn số lượng trong các lữ đoàn thiết giáp chủ lực.
Dù Mỹ cũng từng bàn giao 31 xe tăng Abrams M1A1 cho Ukraine, hiệu quả chiến đấu của chúng lại bị đánh giá kém cỏi. Ngay từ những trận đầu tiên với lực lượng Nga gần Avdiivka hồi tháng 2/2024, các kíp lái Ukraine đã liên tục than phiền về lỗi kỹ thuật như hệ thống điện tử dễ hỏng do đọng hơi nước, trong khi khả năng phòng vệ của Abrams tỏ ra không tương xứng với kỳ vọng.
Xe tăng Abrams đã hứng chịu tổn thất nặng nề trước máy bay không người lái Lancet, tên lửa chống tăng Kornet và thậm chí là cả hỏa lực pháo tăng T-72 Nga. Tính đến tháng 6/2025, giới quan sát ước tính Ukraine đã mất tới 87% số xe tăng Abrams do Mỹ cung cấp, tức khoảng 27 chiếc - một con số phơi bày sự mong manh của dòng tăng từng được ca ngợi là "bất khả chiến bại".
Chính vì vậy, sự hiện diện của các lô Abrams SEPv3 mới tại Ba Lan không chỉ mang ý nghĩa nâng cao năng lực phòng thủ sườn Đông NATO, mà còn mở ra nguồn cung tăng M1A1 đã qua sử dụng cho Ukraine. Dù phiên bản M1A1 tỏ ra kém hiệu quả trước chiến trường hiện đại, nhưng chúng vẫn là sự bổ sung đáng kể về số lượng cho lực lượng thiết giáp Ukraine đang dần kiệt quệ.
Với việc Ba Lan ngày càng đóng vai trò "trạm trung chuyển" vũ khí hạng nặng, mỗi đợt tăng mới họ tiếp nhận cũng đồng nghĩa Ukraine có thêm hy vọng kéo dài sức chiến đấu, dù cái giá phải trả là tổn thất ngày càng cao trước các hệ thống sát thương ngày một tinh vi của Nga.