Sáng 15/8, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã có báo cáo giám sát chuyên đề việc thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT).
Báo cáo trước Thường vụ, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh chỉ ra nhiều hạn chế, tồn tại, trong đó có sự thiếu đồng bộ trong các quy định từ khâu quy hoạch, phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án, lập kế hoạch đầu tư, xác định danh mục dự án đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư (doanh nghiệp dự án), nhà thầu thi công triển khai thực hiện.
Hàng loạt tài xế trả tiền lẻ tại trạm thu phí Cai Lậy khiến dư luận xôn xao trong những ngày qua.
Bên cạnh đó, ông Thanh cho rằng còn nhiều tồn tại trong khai thác, theo dõi, đánh giá, thanh tra, kiểm tra trong quá trình thực hiện dự án, cũng như quy định về trách nhiệm của cơ quan nhà nước có liên quan ở các cấp, các ngành.
“Việc tham vấn ý kiến khi quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án thu phí trên đường hiện hữu chưa được quy định cụ thể đã làm hạn chế quyền của người dân.
Mặt khác, việc chưa có quy định để người sử dụng dịch vụ phản hồi việc cung cấp dịch vụ đối với các cơ quan quản lý nhà nước đã làm hạn chế chất lượng cung ứng dịch vụ và khó khăn trong công tác quản lý chất lượng dịch vụ đối với doanh nghiệp dự án BOT”, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Quốc hội nêu.
Bình luận về vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ cho rằng vấn đề thu phí BOT hiện nay cũng nổi lên 2 vấn đề là khoảng cách đặt trạm và mức thu phí.
Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng phản ứng người dân đều liên quan đến vấn đề này, nguyên nhân chủ yếu là khâu quản lý.
Mức thu, thời gian, thoả thuận đặt trạm thiếu sự công khai, minh bạch. Như quy định đặt trạm cần tham khảo ý kiến người dân nhưng vừa qua thực hiện không đến nơi đến chốn, có nơi hình thức, một số nơi áp đặt nên dẫn đến hậu quả trên.
“Mấy ngày nay nổi lên trạm thu phí Cai Lậy, đây là điều đáng buồn. Lái xe phản ứng bằng cách dùng tiền lẻ thanh toán dẫn đến ùn tắc.
Tôi nghĩ vấn đề này báo cáo cần làm rõ thêm, nguyên nhân tại đâu, để tránh tình trạng diễn biến tiếp theo”, ông Đỗ Bá Tỵ nói.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng nhấn mạnh thực chất các dự án BOT đều sử dụng vốn vay ngân hàng. Có dự án sử dụng mức vốn vay rất cao, phí vay, thời gian vay nhiều dẫn đến tình trạng thời gian thu dài, mức thu cao.
Để giải quyết vấn đề này, ông Tỵ cho rằng cần làm rõ nguyên nhân, phân tích rõ hơn nữa cơ chế tín dụng, kênh huy động vốn để không tạo sức ép cho việc thực hiện BOT.
“Phần lớn BOT nằm ở giao thông đường bộ mà đường thuỷ, sắt không thấy nhà đầu tư “nhảy vào”. Phải chăng chỉ đường bộ mới mang lại lợi ích cho nhà đầu tư? Đây cũng là cái tập trung nghiên cứu.
Vậy chính sách ưu tiên của nhà nước đối với lĩnh vực này như thế nào?", Phó Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề.
Video: Lùm xùm trạm thu phí BOT còn kéo dài đến bao giờ?
Cũng theo ông Đỗ Bá Tỵ, giám sát của Quốc hội chưa đủ mà cần nâng cao thanh tra, kiểm tra của nhà nước, xử lý nghiêm sai phạm, giám sát chặt thu phí giao thông đường bộ, đảm bảo minh bạch, công khai.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề xuất nơi nào không đảm bảo khoảng cách 70km thì Nhà nước nên mua lại để bỏ việc thu phí, bớt bức xúc cho dân.
Cũng có cùng góc nhìn này, Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho biết dư luận phản ánh đường độc đạo ông bà để lại nhưng đầu tư lên một chút lại thu tiền nên bà con bức xúc.
Ngoài ra, nhiều đoạn đường quá ngắn cũng làm BOT. Chất lượng công trình một số dự án còn kém, giá thành dự án đầu tư cao, đội giá.
“Theo dõi tình hình trạm thu phí Cai Lậy mấy ngày qua rất buồn! Xả trạm 2 lần rồi và sẽ lây lan nơi khác nếu không sớm xử lý”, ông Nguyễn Văn Giàu nói.