Tờ The Hill (Mỹ) ngày 21/7 đưa tin, các nghị sĩ Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ đang kêu gọi Tổng thống Joe Biden từ chức sau khi ông tuyên bố sẽ không tái tranh cử nữa, đồng thời lập luận rằng ông Biden không nên tiếp tục nắm quyền tại Nhà Trắng nếu không thể tranh cử thêm một nhiệm kỳ nữa.
Các bình luận - một số trong số đó là từ lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ - được đưa ra ngay sau khi ông Biden cho biết sẽ rút khỏi cuộc đua tổng thống Mỹ năm 2024, một thông báo gây chấn động thế giới chính trị và khiến con đường phía trước của Đảng Dân chủ trở nên không chắc chắn.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson phát biểu tại Đại hội toàn quốc của Đảng Cộng hòa ở Milwaukee, Wisconsin, Mỹ, vào ngày 16/7. Ảnh: Reuters
"Nếu ông Joe Biden không phù hợp để tranh cử Tổng thống thì ông ấy không phù hợp để giữ chức Tổng thống. Ông ấy phải từ chức ngay lập tức", Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson viết trên mạng xã hội X. "Ngày 5/11 [ngày diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024] đã không đến sớm."
Theo hãng truyền thông Al Jazeera (Qatar), trong một cuộc phỏng vấn riêng với kênh ABC (Mỹ), ông Johnson cũng ám chỉ rằng Đảng Cộng hòa có thể sẽ đưa ra những thách thức pháp lý đối với động thái thay thế ông Biden trên lá phiếu của Đảng Dân chủ.
Phó lãnh đạo đa số tại Hạ viện Mỹ Tom Emmer – nhân vật số 3 của Đảng Cộng hòa tại Hạ viện - viết trên X rằng: "Nếu Đảng Dân chủ cho rằng ông Joe Biden không thích hợp để tái tranh cử, thì chắc chắn ông ấy không thích hợp để kiểm soát các mã hạt nhân của chúng ta [Mỹ]. Ông Biden phải từ chức ngay lập tức."
Chủ tịch Hội nghị Đảng Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ Elise Stefanik lặp lại quan điểm đó, cho rằng Tổng thống Biden "không thể và không thích hợp" để hoàn thành nhiệm kỳ của mình.
"Nếu ông Joe Biden không thể tái tranh cử, ông ấy không thể và không thích hợp để giữ chức Tổng thống Mỹ", nghị sĩ Stefanik nói trong một tuyên bố. "Ông ấy phải từ chức ngay lập tức."
Theo The Hill, ông Biden tuyên bố sẽ từ bỏ lá phiếu tổng thống của Đảng Dân chủ trong một lá thư gửi nước Mỹ vào chiều 21/7, đảo ngược quyết định của ông liên quan đến cuộc bầu cử năm 2024 trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ các nghị sĩ Đảng Dân chủ kêu gọi ông Biden rút khỏi cuộc đua sau màn tranh luận thiếu thuyết phục với ông Donald Trump hồi tháng trước. Ông Biden cũng ủng hộ Phó Tổng thống Kamala Harris làm ứng viên tổng thống.
"Được phục vụ với tư cách là tổng thống của các bạn là vinh dự lớn nhất trong cuộc đời tôi. Và mặc dù tôi có ý định tái tranh cử, nhưng tôi tin rằng việc tôi rút lui và chỉ tập trung làm tổng thống trong thời gian còn lại của nhiệm kỳ là vì lợi ích tốt nhất của đảng tôi và đất nước [Mỹ]", ông Biden viết.
Theo hãng tin Reuters, động thái mang tính lịch sử của ông Biden đã đánh dấu lần đầu tiên một đương kim tổng thống Mỹ từ bỏ đề cử tái tranh cử của đảng đại diện, kể từ Tổng thống Lyndon B. Johnson vào tháng 3/1968.
Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Bloomberg
Nhưng trong khi ông Biden nói rằng ông có kế hoạch phục vụ nốt phần còn lại của nhiệm kỳ tổng thống Mỹ sẽ chính thức kết thúc vào giữa tháng 1/2025, áp lực buộc ông phải từ chức trước thời hạn này đã gia tăng.
Chủ tịch Ủy ban Quốc hội của Đảng Cộng hòa Richard Hudson lặp lại quan điểm đó, thách thức các nghị sĩ Đảng Dân chủ xem xét liệu Tổng thống Biden có thể tiếp tục đảm đương phần còn lại của nhiệm kỳ hay không.
"Nếu Tổng thống không đủ sức khỏe để tham gia chiến dịch tranh cử, thì ông ấy cũng không đủ sức khỏe để sở hữu các mã hạt nhân", ông Hudson viết trong một tuyên bố. "Mọi nghị sĩ Đảng Dân chủ tại Hạ viện bây giờ phải trả lời: liệu Tổng thống có phù hợp để đảm đương phần còn lại của nhiệm kỳ của mình không?"
Theo The Hill, nếu Tổng thống Biden từ chối từ chức sớm, các nghị sĩ Đảng Cộng hòa có thể hướng tới một nghị quyết do Hạ nghị sĩ Chip Roy đưa ra vào cuối tháng trước nhằm thúc giục Phó Tổng thống Harris triệu tập Nội các và tuyên bố Tổng thống Biden không thể thực hiện các nhiệm vụ của Phòng Bầu dục. Tuy nhiên, bà Harris khó có thể làm như vậy.
Một số Thượng nghị sĩ Mỹ cũng kêu gọi Tổng thống Biden từ chức sau quyết định không tham gia tái tranh cử của ông.
"Nếu ông Joe Biden không còn khả năng tái tranh cử, ông ấy không còn khả năng giữ chức Tổng thống nữa", Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ Steve Daines, viết trong một tuyên bố. "Làm Tổng thống [Mỹ] là công việc khó khăn nhất trên thế giới và tôi không còn tin tưởng rằng ông Joe Biden có thể thực hiện hiệu quả nhiệm vụ của mình với tư cách là Tổng tư lệnh."
Động thái “yêu nước” và “vị tha”
Trong khi đó, theo Al Jazeera, phe Dân chủ đã bảo vệ quyết định của ông Biden, gọi đây là động thái “yêu nước” và “vị tha”.
Trong một tuyên bố chung, cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton cho biết họ "cùng hàng triệu người Mỹ cảm ơn Tổng thống Biden vì tất cả những gì ông đã đạt được". Họ cũng ủng hộ bà Harris trở thành ứng cử viên của Đảng Dân chủ để đối đầu với ông Trump vào tháng 11 tới.
“Bây giờ là lúc ủng hộ bà Kamala Harris và chiến đấu bằng mọi thứ chúng ta có để bầu cho bà ấy. Tương lai của nước Mỹ phụ thuộc vào điều đó”, hai ông bà Clinton nói.
Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama - người đã chọn Thượng nghị sĩ Biden làm người đồng hành tranh cử vào năm 2008 - đã gọi ông Biden là "người yêu nước ở mức cao nhất", nhưng cảnh báo về "những vùng biển chưa được khám phá trong những ngày tới". Tuy nhiên, ông Obama chưa xác nhận về nhân vật được ông ủng hộ cho vị trí ứng viên của Đảng Dân chủ.
Obama cho biết trong một tuyên bố: "Tôi vô cùng tin tưởng rằng các nhà lãnh đạo đảng của chúng tôi sẽ có thể tạo ra một tiến trình để tìm ra một ứng cử viên xuất sắc."
Ông Biden không chỉ là "một tổng thống vĩ đại và một nhà lãnh đạo lập pháp vĩ đại mà ông còn là một con người thực sự tuyệt vời", Lãnh đạo đa số tại Thượng viện Mỹ Chuck Schumer cho biết trong một tuyên bố. "Quyết định của ông ấy [Biden] tất nhiên không dễ dàng, nhưng ông ấy một lần nữa đặt đất nước, đảng của mình và tương lai của chúng ta lên hàng đầu."
Tuy nhiên, cả ông Schumer và Thượng nghị sĩ Dick Durbin - hai nghị sĩ Đảng Dân chủ hàng đầu tại Thượng viện Mỹ - chưa lên tiếng xác nhận sự ủng hộ đối với bà Harris.
“Bây giờ Đảng Dân chủ phải đoàn kết đằng sau một ứng cử viên có thể đánh bại ông Donald Trump và đưa nước Mỹ đi đúng hướng. Tôi sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để hỗ trợ nỗ lực đó”, ông Durbin nói.