Theo phân tích của luật sư Triển, từ những tài liệu của CQĐT thu thập được cho thấy, sau khi Lê Văn Luyện mang vàng về đưa cho bố mẹ và bố mẹ y đã mang đi cất giấu thì rõ ràng tội che giấu tội phạm của bố Luyện là rất rõ. Còn đối với cô và chú rể của Luyện ở Lạng Sơn, khi biết sự việc lại tìm mọi cách để đưa cơ quan công an đến bắt đối tượng Luyện thì đây là một tình tiết để xem xét có thể khởi tố hình sự hay không.
Đối với việc của y tá Dương Thị Lược, để có câu trả lời chính xác về tội danh Viện Kiểm sát ra quyết định truy tố phải xem CQĐT có tài liệu gì, lời khai báo của hai bên ra sao? Nếu Lê Văn Luyện nói cụ thể với bác mình khi đến trạm xá là bị thương vì đã cướp của, giết người thì tội không tố giác tội phạm là rõ.
"Không thể nói, bà ấy có biết hay không việc Luyện cướp của giết người để áp dụng tội danh bởi con cháu đi về thấy thế thì băng bó, nó nói dối thì làm sao mà biết được. Điều này phải căn cứ vào hồ sơ mà CQĐT có và những lời khai của y tá Lược với CQĐT hoặc trong những lời khai tại tòa khi vụ án được đưa ra xét xử", luật sư Triển nhấn mạnh.
Có ba loại hành vi che giấu trong tội này. Thứ nhất, che giấu người phạm tội được hiểu là chứa chấp, nuôi giấu trong nhà, tìm địa điểm cho người phạm tội ẩn náu, giúp người phạm tội bỏ trốn v.v… Chẳng hạn như Hồng, Nghị và Trai tham gia đưa Luyện bỏ trốn nên cả ba bị xem là có hành vi che giấu Luyện.
Thứ hai, che giấu các dấu vết của tội phạm. Đó là tẩy xóa, làm thay đổi, làm mất đi các dấu vết có ý nghĩa rất quan trọng cho việc chứng minh tội phạm. Mẹ Luyện đã có hành vi này khi giặt sạch bộ quần áo dính máu của Luyện.
Thứ ba, che giấu tang vật của tội phạm. Gồm có che giấu các công cụ, phương tiện dùng vào việc thực hiện tội phạm, tiền hoặc tài sản bị can chiếm đoạt được. Cha của Luyện đã có hành vi này khi đào hố chôn vàng do Luyện cướp được…
Tội không tố giác tội phạm: Bị bắt về hành vi này chỉ có cha của Trương Thanh Hồng. Mặc dù biết rõ Luyện đã giết người, cướp tài sản nhưng ông đã không tố giác.
Khác với hành vi che giấu tội phạm, hành vi không tố giác tội phạm về lý luận gọi là “không hành động”, tức là người phạm tội không thực hiện bất cứ một hành vi nào. Họ chỉ không báo cáo với cơ quan có thẩm quyền về việc tội phạm đang được chuẩn bị, đang hoặc đã được thực hiện mà mình biết rõ.
Cũng cần lưu ý thêm, không như tội che giấu tội phạm, trong tội không tố giác tội phạm, pháp luật có sự loại trừ trách nhiệm hình sự đối với những người thân thích của người phạm tội. Cụ thể, nếu người không tố giác tội phạm có quan hệ huyết thống với người phạm tội (là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội) thì người đó chỉ bị xử lý hình sự nếu đó là các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc các tội khác là tội đặc biệt nghiêm trọng. Như vậy, đối với những tội còn lại, những người thân thích như trên không bị xử lý hình sự về tội không tố giác tội phạm. Quy định này là sự ghi nhận mối quan hệ tình cảm gia đình vốn là truyền thống đạo đức của người Việt Nam.
Theo Lam Nguyên
Phapluat