Tổng thống Mỹ Joe Biden rời Nhà Trắng để đến Delaware ngày 13-1 - Ảnh: REUTERS
Nghi vấn ông Biden lưu giữ trái phép tài liệu mật của Chính phủ Mỹ đang là tâm điểm trên truyền thông cả tuần nay.
Thảm họa hay chỉ là rắc rối nhỏ cho Biden?
Hôm 12-1, Tổng chưởng lý Merrick Garland cho biết sẽ bổ nhiệm một công tố viên đặc biệt, chịu trách nhiệm đánh giá việc xử lý tài liệu mật của tổng thống.
Diễn biến này nối tiếp thông tin về nhóm tài liệu mật thứ hai của ông Biden vừa được tìm thấy trong tuần. Các tài liệu này đặt ông Biden vào nguy cơ đối diện với một cuộc điều tra sai phạm trong quản lý dữ liệu nhạy cảm của chính phủ.
Tuy nhiên, thông tin từ truyền thông quốc tế vài ngày qua có xu hướng nghiêng về kịch bản ông Biden sẽ vô sự.
Hôm 13-1, Hãng tin AFP nhận định vụ bê bối "tài liệu mật" của ông Biden nhiều khả năng sẽ chẳng có gì nghiêm trọng. Tuy vậy, sự việc cũng sẽ gây rắc rối cho tổng thống Mỹ và Đảng Dân chủ.
Giáo sư chính trị Allan Lichtman, người rất nổi tiếng về chính trường Mỹ, nêu nhận xét: "Điều này sẽ gây ra tổn thương. Câu hỏi duy nhất là tổn thương tới mức độ nào".
Hiện nay ông Biden chưa tuyên bố chính thức về quyết định tranh cử tổng thống 2024. Vài tuần tới sẽ là lúc dư luận biết rõ kế hoạch của ông. Ngày 7-2 tới, ông cũng sẽ có thông điệp liên bang, vốn được kỳ vọng sẽ vạch ra chương trình nghị sự và tạo đà cho một tuyên bố chính thức.
Chính vì vậy, vụ bê bối tài liệu mật, hoặc thậm chí tranh cãi về việc đó thực sự là một vụ bê bối hay không, cũng là điều không hay ho.
Đến nay, chưa có dấu hiệu nào về việc ông Biden dính sai phạm hình sự. Nhà Trắng cho biết việc ông Biden không nộp lại các tài liệu sau khi rời chính quyền cựu tổng thống Barack Obama chỉ là sơ suất.
Vụ Biden khác vụ Trump chỗ nào?
Tài liệu mật của chính phủ không được lưu giữ ở những nơi thiếu an ninh, ví dụ tư gia. Vì lẽ này, trước đây cựu tổng thống Trump bị điều tra khi phát hiện ông lưu giữ tài liệu ở Mar-a-Lago (Florida).
Khi đó, ông Biden từng chỉ trích ông Trump nặng nề và cho rằng cách ông Trump xử lý tài liệu nhạy cảm như trên là "vô trách nhiệm".
Nhưng ngoài một chút sứt mẻ về uy tín do lời nói và hành động bất nhất, khả năng cao ông Biden sẽ không gặp rắc rối lớn như ông Trump.
Khác biệt đầu tiên là số lượng tài liệu. Tới nay ông Biden chỉ bị phát hiện lưu giữ hơn 10 tài liệu không đúng cách. Con số này ít nghiêm trọng hơn so với việc ông Trump mang hơn 100 hồ sơ mật ra khỏi Nhà Trắng.
Thứ hai, ông Trump bị cho không hợp tác với chính phủ liên bang, còn ông Biden lúc này tuyên bố đang hợp tác với Bộ Tư pháp. Nhà Trắng khẳng định đội ngũ của ông Biden đã ngay lập tức giao nộp tài liệu sau khi bị phát hiện, đồng thời đã hành động một cách thiện chí.
Theo Financial Times, nhìn từ góc độ pháp lý, ông Biden có thể không gặp rắc rối nghiêm trọng trừ khi ông cố ý và lưu giữ bất hợp pháp những tài liệu nhạy cảm của chính phủ và cố tình che giấu sau đó. Nhưng tính tới thời điểm này, có vẻ đây là trường hợp nhân viên của ông xử lý giấy tờ cẩu thả.
Mối lo của ông Biden vì vậy chỉ xoay quanh hai điểm: vì sao bản thân ông và Nhà Trắng không công bố thông tin về tài liệu mật sớm hơn (cụ thể là gần thời điểm bầu cử giữa nhiệm kỳ).
Xét mặt này, câu hỏi quan trọng nhất là ông Biden đã nhận thức được vấn đề từ khi nào. Ngoài ra, ông Biden chỉ có thể gặp rắc rối hơn nếu có hậu quả nghiêm trọng gì đó sau quá trình đánh giá thiệt hại từ việc xử lý tài liệu sai cách ấy.