“Ngày vĩ đại cho Mỹ và châu Âu, chúng tôi trông mong làm việc với chính quyền mới để xây dựng lại quan hệ đối tác”, nhà ngoại giao hàng đầu châu Âu Josep Borrell viết trên Twitter chúc mừng ông Biden thắng cử.
Tuy nhiên, ông Jean-Claude Juncker, nguyên Chủ tịch Ủy ban châu Âu, trước đó đưa ra cảnh báo: “Ông Biden sẽ không thay đổi cách tiếp cận của Washington với các vấn đề quốc tế chỉ sau một đêm, vì ông ấy không thể làm thế”.
Sebastien Maillard, Giám đốc Viện Jacques Delors, cảnh báo rằng “người châu Âu cần học cách sống mà không có vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ”.
NATO có thể hy vọng bình thường hóa quan hệ với Mỹ dưới thời ông Biden, nhưng các nhà phân tích tin rằng, Washington sẽ vẫn theo đuổi lợi ích của mình. “Điều đó sẽ không thoải mái cho châu Âu. Những ảo tưởng về khả năng châu Âu tự trị chiến lược cần chấm dứt. Châu Âu sẽ không thể thay thế Mỹ để trở thành người bảo đảm an ninh”, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Annegret Kramp-Karrenbauer cảnh báo trong bài viết đăng trên tạp chí Politico.
Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc dẫn lời chuyên gia nước này nói rằng ông Biden sẽ mang đến những thay đổi trong các quan hệ quốc tế, ảnh hưởng đến quan hệ của Trung Quốc với các nước, nhưng Bắc Kinh “không cần lo lắng”.
Theo các nhà phân tích Trung Quốc, châu Âu có thể đang kỳ vọng ông Biden sửa lại những tổn thất mà ông Trump gây ra cho quan hệ xuyên Đại Tây Dương, và ông Biden sẽ tiếp tục thách thức những yêu sách của Trung Quốc trên biển Đông, dùng Ấn Độ để kiềm chế Trung Quốc, nhưng những việc đó có thể thách thức Trung Quốc ở mức độ nào còn tùy thuộc vào sự kiên nhẫn và chính sách ngoại giao của Trung Quốc. Trong một số lĩnh vực, ông Biden có thể tạo ra những thay đổi có lợi cho Bắc Kinh.
Một cố vấn kinh tế nổi tiếng của Thủ tướng Yoshihide Suga nói rằng Tokyo nên chuẩn bị cho “thời đại không có lãnh đạo” vì vai trò lãnh đạo toàn cầu của Mỹ đang suy giảm, vì thế Nhật Bản nên mở rộng quan hệ đối tác chiến lược dù vẫn thúc đẩy quan hệ đồng minh an ninh với Mỹ.
Thủ tướng Nhật Suga rất nhanh chóng gửi lời chúc mừng ông Biden, bất chấp việc ông Trump chưa nhận thất bại. Ông Suga khẳng định muốn tăng cường quan hệ đồng minh và bảo đảm hòa bình, thịnh vượng ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương.
Nhưng việc Mỹ hướng vào trong gây quan ngại cho Nhật mấy năm qua, nhất là trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng phô trương sức mạnh quân sự.
Những lo ngại về đà suy giảm vai trò toàn cầu của Mỹ không phải mới, nhưng ông Kunihiko Miyake, một cố vấn về chính sách đối ngoại của Thủ tướng Suga, đồng ý rằng ông Biden sẽ không thể thoát khỏi “chủ nghĩa biệt lập kiểu mới” ở Mỹ.
Biển Ðông và Ấn Ðộ - Thái Bình Dương
Các chuyên gia Trung Quốc tin rằng ông Biden sẽ thay đổi tên gọi “Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương” vì đây là ý tưởng của chính quyền Trump, nhưng bản chất của chiến lược là dùng các đồng minh và đối tác ở châu Á để bao vây Trung Quốc sẽ không thay đổi nhiều.
Ở biển Đông, giới chuyên gia Trung Quốc đánh giá Mỹ sẽ tiếp tục thách thức các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh cũng như tiếp tục đưa tàu và máy bay quân sự đến khu vực để thực hiện hoạt động tự do hàng hải, nhưng với cường độ thấp hơn.
Jin Canrong, phó hiệu trưởng Trường nghiên cứu quốc tế thuộc ĐH Nhân dân Trung Quốc, cho rằng ông Biden có thể dùng lại cách của chính quyền Barack Obama. Đó là dùng các nước ở khu vực để gây sức ép với Trung Quốc, nhưng thành công ở mức độ nào còn phụ thuộc vào quan hệ của Trung Quốc với các nước ở khu vực, ông Jin nói với Thời báo Hoàn cầu.
Ông Takeshi Niinami, Tổng Giám đốc điều hành tập đoàn đồ uống Suntory và là gương mặt nổi tiếng trong cộng đồng doanh nghiệp quốc tế, cho rằng ảnh hưởng của Mỹ với Trung Quốc sẽ suy yếu, vì ông Biden phải đối mặt với những chia rẽ sâu sắc trong nước sau bầu cử. Vì thế Nhật Bản phải đẩy mạnh quan hệ với các đối tác khác như ASEAN và Ấn Độ.