Ngân hàng Thế giới đã giội gáo nước lạnh vào giấc mơ trở thành nền kinh tế thu nhập cao vào năm 2045 của Indonesia và nêu ra một số thách thức mà các quốc gia có thu nhập trung bình phải đối mặt khi thực hiện bước nhảy vọt như vậy, tờ Jakarta Post (Indonesia) cho hay.
Theo kế hoạch của chính phủ, để đạt được mục tiêu đó kịp kỷ niệm 100 năm Độc lập của Indonesia, cần phải tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội hàng năm từ sáu đến bảy phần trăm trong 20 năm tới.
“Để các nước có thu nhập trung bình trở thành nước có thu nhập cao trong vài thập kỷ thay vì vài thế kỷ, thì cần phải có phép màu”, chuyên gia kinh tế trưởng của Nhóm Ngân hàng Thế giới Indermit Gill cho biết tại một hội thảo được tổ chức tại Tòa nhà Dhanapala của Bộ Tài chính Indonesia ở Jakarta có tựa đề Phát triển kinh tế ASEAN và Bẫy thu nhập trung bình.
Trong khi thừa nhận tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ của quốc gia vạn đảo, ông Gill chỉ ra rằng con đường phía trước sẽ khó khăn hơn đối với nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á.
Kể từ những năm 1970, thu nhập bình quân đầu người ở nhiều nước có thu nhập trung bình đã trì trệ ở mức chỉ bằng một phần nhỏ so với mức của Hoa Kỳ, theo Báo cáo Phát triển Thế giới 2024 của Ngân hàng Thế giới có tựa đề Bẫy thu nhập trung bình được công bố vào tháng trước.
Báo cáo phát hiện ra rằng “khi các quốc gia trở nên giàu có hơn, họ thường rơi vào ‘bẫy’ ở mức khoảng 10 phần trăm GDP hàng năm của Hoa Kỳ trên đầu người - tương đương với 8.000 USD hiện nay”.
Trong số ít các quốc gia đạt được mức thu nhập cao kể từ năm 1990, hơn một phần ba là những quốc gia được hưởng lợi từ việc hội nhập vào Liên minh Châu Âu hoặc từ nguồn dầu mỏ chưa được phát hiện trước đó.
Hiện nay, 108 nền kinh tế là nơi sinh sống của ba phần tư dân số toàn cầu rơi vào nhóm thu nhập trung bình với thu nhập bình quân đầu người dao động từ 1.136 USD đến 13.845 USD và họ phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng trong nỗ lực trở thành các quốc gia có thu nhập cao, báo cáo nêu rõ, chẳng hạn như dân số già hóa, phân mảnh thương mại, khủng hoảng môi trường và nợ công gia tăng.
Mặc dù thừa nhận ý định hỗ trợ khu vực công của Indonesia, ông Gill cho biết quốc gia này không hoạt động tốt về hiệu quả quản lý và hoạt động.
"Không phải là Indonesia không đi đúng hướng, nhưng tốc độ cải cách đang chậm lại so với các quốc gia đã quản lý quá trình chuyển đổi này thành công", ông lưu ý và nói thêm rằng tốc độ tăng trưởng của quốc gia này chậm hơn so với tốc độ đạt được trong quá khứ của Trung Quốc và Hàn Quốc.
Nhà kinh tế học này đã nhấn mạnh lịch sử phát triển của Hàn Quốc, nơi đã chuyển đổi từ một quốc gia có thu nhập thấp thành một quốc gia có thu nhập cao chỉ trong 25 năm, là "bài học bắt buộc đối với các nhà hoạch định chính sách ở bất kỳ quốc gia có thu nhập trung bình nào".
Để thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, Ngân hàng Thế giới khuyến nghị Indonesia áp dụng chính sách "3i" - đầu tư, truyền bá công nghệ và đổi mới - với Hàn Quốc được coi là một ví dụ thành công.
Lý do nào khiến Indonesia tăng trưởng chậm?
Tiến bộ của Indonesia thể hiện rõ trong một số cải cách cơ bản, ông Gill cho biết, đặc biệt là trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng, quản trị và ổn định kinh tế vĩ mô. Mặt khác, quốc gia này tụt hậu trong các cải cách hiệu quả thị trường , mà ông cho là cần thiết cho tiến bộ hơn nữa.
Các lĩnh vực "như tài chính, lao động, thương mại, cạnh tranh và quy định kinh doanh nằm trong chương trình nghị sự để Indonesia [cải cách] để duy trì tăng trưởng", Gill tiếp tục.
"Đó là một [lý do] lớn khiến Indonesia có tốc độ tăng trưởng năng suất chậm".
Hiện được xếp vào nền kinh tế có thu nhập trung bình khá với GDP bình quân đầu người khoảng 5.200 USD, Indonesia đặt mục tiêu nâng con số này lên từ 19.000 đến 22.000 USD vào năm 2045 để đạt được vị thế thu nhập cao.
Tầng lớp trung lưu của đất nước, hiện bao gồm khoảng 52 triệu cá nhân hoặc 18,8 phần trăm dân số, dự kiến sẽ tăng đáng kể, với mục tiêu của chính phủ là nhóm nhân khẩu học này sẽ chiếm khoảng 80 phần trăm dân số vào năm 2045.
Chi tiêu hộ gia đình vẫn là động lực chính thúc đẩy GDP của đất nước, chiếm hơn một nửa tổng sản lượng kinh tế.
Nhưng để đạt được mục tiêu cao cả vào năm 2045, đất nước cũng phải giải quyết các thách thức về mặt cấu trúc và đẩy nhanh cải cách quy định, Gill cho biết.
Gill cho biết các doanh nghiệp nhà nước (SOE) thống trị thị trường là một trong những trở ngại lớn của đất nước trong việc leo lên nấc thang thu nhập.
Gill cho biết mặc dù SOE "không phải là yếu tố tiêu cực", nhưng sự hiện diện áp đảo của họ trong nền kinh tế có thể lấn át các doanh nghiệp tư nhân, khiến cạnh tranh trở nên ít hơn.
Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, Indonesia có điểm số sở hữu công trên toàn nền kinh tế cao nhất trong số các nền kinh tế thu nhập trung bình lớn, cho thấy sự hiện diện mạnh mẽ của các SOE và khuôn khổ quản trị yếu hơn, kìm hãm sự cạnh tranh.
Bà Maria Vagliasindi, nhà kinh tế học hàng đầu về cơ sở hạ tầng của Ngân hàng Thế giới, đã nhấn mạnh tại cùng sự kiện rằng các quốc gia thu nhập trung bình cần phải quản lý những cá nhân - chẳng hạn như những người dẫn đầu thị trường, SOE và giới tinh hoa - những người thường lạm dụng ảnh hưởng của họ.
Indonesia sẽ ưu tiên đầu tư hạ tầng số
Bộ trưởng Tài chính Sri Mulyani cho biết Indonesia "phải tránh bẫy thu nhập trung bình" bằng cách quản lý ngân sách nhà nước hợp lý, đặc biệt là trong việc tài trợ cho cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và cải thiện nguồn nhân lực, để đất nước đạt được vị thế thu nhập cao vào năm 2045.
Tuy nhiên, bà cũng cảnh báo rằng "bẫy thu nhập trung bình thường xuất hiện dưới dạng các quy định khiến nền kinh tế trở nên khó khăn hơn, cuối cùng làm phức tạp cuộc sống của người dân", bà cho biết.
Người đứng đầu Cơ quan Chính sách Tài chính của Indonesia, Febrio Kacaribu, cho biết thêm rằng chính phủ sẽ dựa vào công nghiệp hóa để tăng trưởng kinh tế, tập trung vào lĩnh vực sản xuất trong khi thúc đẩy lĩnh vực dịch vụ như một chất xúc tác, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp có giá trị cao như điện tử, trung tâm dữ liệu và chất bán dẫn.
Febrio giải thích "Sản xuất vẫn có tiềm năng tạo ra giá trị gia tăng cao hơn nhiều, mang lại cho chúng ta lợi nhuận lớn hơn", tuy nhiên lưu ý rằng lĩnh vực này phải trải qua quá trình chuyển đổi trước.
Theo báo cáo của S&P Global, sự suy thoái trong lĩnh vực sản xuất của nước này đã gia tăng vào tháng 8 khi chỉ số nhà quản lý mua hàng (PMI) giảm xuống 48,9 từ mức 49,3 của tháng 7.
Thứ trưởng Tài chính Thomas Djiwandono cho biết tại cùng một hội thảo rằng chính quyền sắp tới dưới thời tổng thống đắc cử Prabowo Subianto, người dự kiến nhậm chức vào tháng 10, sẽ ưu tiên giáo dục, y tế, an ninh lương thực và năng lượng để chuyển đổi sang nền kinh tế thu nhập cao.
"Các dự án khả thi về mặt thương mại sẽ được theo đuổi bởi các quan hệ đối tác công tư với ngân sách nhà nước để tập trung vào việc giải quyết các nhu cầu phúc lợi dài hạn", ông cho biết.
"Đạt được mức tăng trưởng đầy tham vọng là tám phần trăm không phải là một giấc mơ, mà là một điều cần thiết".
