Sớm ra đời mưu sinh, làm đủ công việc lao động chân tay
NSƯT Vũ Xuân Trang sinh năm 1978 trong một gia đình có truyền thống hoạt động nghệ thuật ở đa lĩnh vực từ hội họa, hát bội, múa, cải lương tới sân khấu kịch nói.
Ông nội của NSƯT Vũ Xuân Trang là họa sĩ sân khấu Vũ Văn Minh. Bà nội là nghệ sĩ hát bội Nguyễn Thị Sinh. Bố của anh là kép độc cải lương nổi tiếng miền Nam - NSƯT Minh Châu, còn mẹ là nghệ sĩ cải lương Thanh Xuân.
Sinh trưởng trong cái nôi của nghệ thuật nên NSƯT Vũ Xuân Trang sớm bén duyên với sân khấu. Vai diễn đầu đời của anh là năm 10 tuổi, đúp vai cho con của nghệ sĩ Hoàng Hải trong vở "Tình yêu và tên cướp" do nhà hát Trần Hữu Trang dàn dựng.
Dù chỉ thế vai cho một suất diễn nhưng Vũ Xuân Trang lại lọt vào "tầm ngắm" của nghệ sĩ Đoàn Bá khi ông dựng vở "Hòn vọng phu", vai một bé gái tên Tâm. Hồi đó, hễ đoàn nào ra tuồng mới đều diễn ở rạp Thủ Đô, ngày 2 suất. Vì muốn con tập trung vào việc học nên nghệ sĩ Thanh Xuân tách con ra khỏi sân khấu.
NSƯT Vũ Xuân Trang thời trẻ. (ảnh trong bài do nhân vật cung cấp).
Con đường làm nghệ thuật của Vũ Xuân Trang cũng bị ngắt quãng từ đó. Biến cố ập tới với Vũ Xuân Trang khi mẹ qua đời. Năm đó, Vũ Xuân Trang học lớp 8. 1 năm sau, ba anh đi bước nữa, cuộc sống gia đình liên tục có những xáo trộn, khó khăn nối tiếp khó khăn.
Bố của anh – NSƯT Minh Châu phải bán cả căn nhà trên đường An Bình còn Vũ Xuân Trang thì lao ra đời kiếm sống, nay ở nhà bạn, mai ở nhà dì, mốt ghé nhà người quen.
Vừa đi học Vũ Xuân Trang vừa bươn chải với đủ công việc: bán xà bông, dầu gội đầu. Ngày lễ, anh theo bạn vào sở thú phụ bưng cơm. Có thời gian, anh còn làm công nhân xí nghiệp giày, chở vật liệu xây dựng.
Cứ như thế cho tới năm anh 18 tuổi, học xong THPT, khi phải đứng trước lựa chọn nghề nghiệp, Vũ Xuân Trang bị chơi vơi. Vốn có năng khiếu về hội họa, Vũ Xuân Trang đăng ký thi vào trường Đại học Kiến Trúc nhưng cả 2 lần đều trượt.
Dì của anh là nhân viên rạp Trần Hưng Đạo kêu anh về làm soát vé. Cũng từ công việc này, Vũ Xuân Trang mới được thắp lại đam mê, khơi lại dòng máu nghệ thuật vốn chảy trong huyết quản mình từ lúc lọt lòng.
Anh kể: "Hồi đó đoàn kịch Tuổi Ngọc thuê rạp Trần Hưng Đạo để diễn các suất sáng chủ nhật. Sau khi soát vé, tôi vào xem mọi người diễn và chợt nghĩ, sao mình không nối nghiệp gia đình mà cứ lông bông nay làm việc này, mai làm việc khác, không có tương lai cũng không phải sở trường như vậy".
Nghĩ là làm, Vũ Xuân Trang nộp hồ sơ thi vào trường Sân khấu Điện ảnh và chính thức nối nghiệp gia đình.
NSƯT Vũ Xuân Trang thành công với dạng vai tính cách.
Tác giả kiêm đạo diễn hàng loạt vở diễn ăn khách tại sân khấu kịch Hồng Vân
Vũ Xuân Trang có máu đạo diễn từ lúc còn là sinh viên trường Sân khấu Điện ảnh. 10 tiểu phẩm của lớp thì anh "nhúng tay" dàn dựng tới 7, 8.
Cuối năm 2001, khi còn là sinh viên, Vũ Xuân Trang đã được đầu quân về sân khấu kịch Hồng Vân. Dù là một trong những sinh viên giỏi ở lớp, lại là con nhà nòi nhưng Vũ Xuân Trang cũng đi lên từ những vai quần chúng, nhắc tuồng, làm hậu đài.
Sau này, anh mới được trao cơ hội để thể hiện những vai tính cách và được ghi nhận tài năng qua nhiều giải thưởng nghề nghiệp từ sân khấu đến màn ảnh.
Theo đó phải kể tới HCB Liên hoan sân khấu kịch nói chuyên nghiệp toàn quốc tại Hải Phòng năm 2004 với vở "Giữa hai bờ sương khói"; HCB Liên hoan sân khấu kịch nói chuyên nghiệp tại TPHCM với vở "Mẹ và người tình"; HCV vai tham Kim vở "Làm đĩ"; HCB vai Nghị Hách vở "Đàn bà dễ có mấy tay"; giải Cánh Diều Vàng cho Nam phụ xuất sắc phim "Đêm tối rực rỡ".
Khi đã tạo được nét diễn riêng ở dạng vai này, Vũ Xuân Trang chuyển hướng qua đạo diễn. "Tôi tự học qua sách vở, kinh nghiệm lúc làm nhắc tuồng, làm diễn viên, làm nhạc, chọn nhạc cho các vở diễn và viết kịch bản", anh nói.
Từ diễn viên, NSƯT Vũ Xuân Trang chuyển hướng qua làm đạo diễn. Anh là đạo diễn, kiêm tác giả nhiều kịch bản hot tại Sân khấu kịch Hồng Vân nhiều năm qua.
Vở diễn đầu tiên Vũ Xuân Trang đạo diễn – "Oan gia" may mắn được sự cộng tác của nghệ sĩ Minh Nhí và bà bầu Hồng Vân – những nghệ sĩ ngôi sao trên sân khấu kịch nói phía Nam nên con đường đạo diễn của anh sau này cũng suôn sẻ và thuận lợi hơn khi làm việc với các diễn viên khác.
Anh bộc bạch: "Khi mình đã làm việc được với ngôi sao lớn thì làm việc với các bạn trẻ dễ dàng lắm. Tôi đã vượt qua được áp lực đó nên những vở diễn sau rất suôn sẻ".
Sau "Oan gia", Vũ Xuân Trang dựng hàng loạt vở diễn khác như: Ma sói, Xác sống, Gia đình bá đạo, Đá đoạt hồn, Ám ảnh kinh hoàng, Ngã rẽ, Thứ sáu ngày 13, Tầng 13, Mất ngủ, Ngôi nhà trên thuyền…
Điều đặc biệt là, 80% các vở diễn này đều do chính Vũ Xuân Trang viết kịch bản. Rất nhiều vở trong số đó đều là những vở ăn khách ở sân khấu kịch Hồng Vân.
Hơn 20 năm hoạt động nghệ thuật ở nhiều vai trò: diễn viên, đạo diễn, tác giả kịch bản, sáng tác nhạc… nghệ sĩ Vũ Xuân Trang còn được nể trọng ở vai trò người thầy khi anh dành trọn tâm huyết cho công tác đào tạo, truyền nghề cho các bạn trẻ.
Người đưa Vũ Xuân Trang đến với vai trò này không ai khác chính là nghệ sĩ Minh Nhí – một ông thầy của rất nhiều ngôi sao hiện nay.
Sau hơn 20 năm gắn bó với sân khấu kịch Hồng Vân, nghệ sĩ Vũ Xuân Trang đã thành lập sân khấu riêng vào cuối năm 2022 mang tên Xóm Kịch. Ở sân khấu này, anh tiếp tục đào tạo ra nhiều thế hệ diễn viên trẻ cũng như mang tới nhiều vở diễn chỉn chu, chất lượng cho khán giả.
Với những cống hiến cho nghề nghiệp, mới đây, nghệ sĩ Vũ Xuân Trang được Nhà nước trao tặng danh hiệu NSƯT.
Bên cạnh vai trò một diễn viên, đạo diễn, biên kịch, NSƯT Vũ Xuân Trang còn là một người thầy được học trò kính trọng.
Gần 20 năm ở rể được bố mẹ vợ thương như con ruột, hôn nhân viên mãn
Vợ của NSƯT Vũ Xuân Trang không ai khác chính là cô bạn học chung lớp ở trường Sân khấu điện ảnh và sau này là đồng nghiệp – nghệ sĩ Hoàng Thy. Có thể nói, chuyện tình hơn 20 năm của NSƯT Vũ Xuân Trang với bà xã đẹp như cổ tích.
NSƯT Vũ Xuân Trang sống cùng bố mẹ vợ. Thấy con rể ngoan hiền, hiếu thảo, biết lo cho gia đình, nghĩ cho tương lai thương vợ thương con nên dần dần bố mẹ vợ thương anh như con ruột.
Hiện tại, con trai của NSƯT Vũ Xuân Trang và nghệ sĩ Hoàng Thy đã đi du học nhưng vợ chồng anh vẫn không ra riêng, vẫn thích quây quần sớm tối cùng bố mẹ. Anh cho biết, bố mẹ vợ rất thương anh. "Ở nhà, mọi người thế nào thì tôi vậy", nam nghệ sĩ chia sẻ.
Hơn 20 năm bên nhau, vợ chồng NSƯT Vũ Xuân Trang cười bảo chưa từng có ý định buông tay, đến chuyện cãi nhau cũng hiếm hoi. Hỏi anh về bí quyết giữ gìn hạnh phúc trong hôn nhân, anh cười tâm sự, vợ chồng anh có một giao ước: không đóng cảnh nhạy cảm, không đóng cảnh hôn khi đi phim.
NSƯT Vũ Trang nói: "Vợ chồng tôi đều là diễn viên, tự chúng tôi giao ước với nhau, đi phim hay đóng kịch đều không đóng cảnh hôn, không đóng cảnh nhạy cảm.
Thy từng từ chối 2, 3 phim vì có cảnh nhạy cảm. Trong phim 'Đêm tối rực rỡ', nhân vật do tôi thủ diễn có cảnh âu yếm vợ nhưng tôi bày tỏ rõ quan điểm của mình.
Với tôi, cảnh đó không nhất thiết là phải lột tả bằng hành động âu yếm hay giường chiếu thì mới thấy vai diễn hay. Lúc tập, tôi làm cho đạo diễn coi. Đạo diễn rất thích. Tôi vẫn phục vụ cho vai diễn nhưng vẹn toàn cả đôi bên. Và minh chứng rõ nhất là vai diễn này tôi được trao giải Nam phụ xuất sắc Cánh Diều Vàng".
Tổ ấm của NSƯT Vũ Xuân Trang với bà xã - nghệ sĩ Hoàng Thy cùng con trai hiện đang du học ở nước ngoài.
Không chỉ tin tưởng nhau tuyệt đối mà vợ chồng anh đều là những người sống giản dị, không có nhu cầu cao sang, mọi thứ tốt đẹp nhất đều dành cho con, cho bố mẹ nên chưa từng biến mình thành nô lệ của đồng tiền, càng không để đồng tiền ảnh hưởng tới tình cảm vợ chồng.
Bởi vậy ngay cả ở những thời điểm kinh tế khó khăn nhất, hôn nhân của họ chưa từng mảy may sứt mẻ.