Tết thiếu nhi, tết trung thu, anh và Xuân Bắc lại chạy sô điên đảo để làm show cho bọn trẻ. Khá bất ngờ là năm nay hai người lại dừng chạy sô để có mặt trong "Thu vọng nguyệt" diễn ra tại Văn Miếu suốt tận 3 đêm. Có điều gì "sai sai" ở đây?
- NSND Tự Long: Không có gì sai. Lý do đơn giản chỉ vì đây là sự kiện văn hóa lớn được kỳ vọng tạo nên dấu ấn đặc trưng của Hà Nội.
Những người tổ chức chương trình nuôi tham vọng "Thu vọng nguyệt" sẽ làm đẹp thêm hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, qua đó quảng bá nền văn hóa dân gian đậm đà bản sắc dân tộc tới tất cả du khách trong nước và quốc tế qua các trò chơi truyền thống sinh động cùng những hoạt động văn hóa dân gian tương tác thực tế với các nghệ nhân…
Các trò chơi không chỉ vui vẻ mà còn lồng ghép yếu tố quan trọng là tinh thần của sự đoàn viên gia đình, gắn kết thương yêu.
Nghệ sĩ làm dâu trăm họ. Tôi nghĩ đã là nghệ sĩ có tâm thì cái gì cũng có thể làm nếu người ta nhìn thấy sự lan toả ở cộng đồng, sự ảnh hưởng từ họ chứ không hẳn là vì tiền. Nếu vì đồng tiền để biểu diễn cho 20 người xem còn biểu diễn miễn phí cho 2.000 người xem thì tôi tin họ sẽ chọn biểu diễn cho 2.000 người chứ không bao giờ chọn 20 người.
Cũng phải nói thêm là không riêng gì tôi, những người làm nghề diễn đều muốn sống bằng chính nghề của mình. Muốn sống bằng nghề thì chỉ có một cách là luôn làm mới, phải có tác phẩm mới, tiểu phẩm mới, chương trình mới.
Thường thì giới nghệ sĩ sống được bằng nghề rất là ít, đều phải "chân trong chân ngoài".
Tự Long - Xuân Bắc
Nhiều nghệ sĩ rất có duyên với những nghề tay trái – buôn bán bất động sản, làm việc này việc kia, kinh doanh chẳng hạn, anh có thấy mình có duyên đó không?
-Tôi có mỗi cái duyên là hay đi làm hộ người ta. Ví dụ, đến khai trương hộ, đứng tên lấy may, chứ còn mình làm thật thì chắc là khó… Các nghệ sĩ thường dễ kiếm tiền bằng nghề tay trái như các nghề buôn quần áo, mở quán ăn.
Tôi thì không làm được hàng ăn vì nếu mà mở nhà hàng thì chắc dạ dày mình phải bằng inox mới chịu nổi vì tính mình nhiệt tình, tiếp người này thì phải tiếp người kia nên chắc là mình không thể làm được việc ấy.
Đã bao giờ anh thử chưa? Đã bao giờ anh nghĩ anh sẽ bắt tay làm nghề tay trái?
-Không, chưa một lần. Trước đây tôi có nói với bà nội rằng, nếu con không làm gì chắc sẽ về lái xe lấy tiền nuôi bà thôi vì lúc đó thích lái ô tô. Giờ thì bà mất rồi, mình cũng không thể làm nghề lái ô tô được nên phải trọn vẹn sống với nghề diễn.
Anh vừa nói rằng số lượng nghệ sĩ sống được bằng nghề rất là ít. Anh có tự hào khi mình là một trong số ấy?
-Thực ra thì không nên nặng nề vì cũng chẳng có định nghĩa cụ thể như thế nào là sống bằng nghề. Dùng nghề của mình để nuôi sống bản thân với văn nghệ sĩ là điều rất vất vả so với các nghề khác trong xã hội này…
Vì cuộc sống, người ta có thể quăng quật cái nghề của mình, ví dụ như đôi khi phải chấp nhận đi hát ở những chỗ mà mình không muốn.
Ai chẳng muốn mình được hát trên sân khấu có đầy đủ ánh đèn rực rỡ, hàng ngàn tiếng vỗ tay, được tặng hoa trước khi ra về… nhưng có phải sân khấu nào cũng thế đâu? Sân khấu cuộc đời thì không hoành tráng như sân khấu biểu diễn, nó nghiệt ngã hơn nhiều, phức tạp hơn nhiều.
Các cụ có nói một câu "biết đủ là đủ". Anh có phải là người "biết đủ" hay là luôn nuôi tham vọng trong cuộc sống của mình?
-Mọi người đều có ước mơ, hoài bão. Mỗi người có sự lựa chọn riêng cho mình. Mong muốn có một cuộc sống tốt hơn là điều ước của những người bình thường nhất. Tại sao nhà bạn có xe máy mà nhà mình không có? Sao nhà bạn có tủ lạnh mà nhà mình không có tủ lạnh… đó là những ước mơ bình thường trong cuộc sống.
Rõ ràng con người ta sống thì phải có hoài bão, ước mơ, phải có khát vọng vươn lên. Nhưng dùng đủ mọi cách để đạt được điều đó là lại trở thành tham vọng. Tôi biết có những người tìm mọi cách để đạt được điều mình muốn, không từ một thủ đoạn nào cả. Tôi thì lại khác.
Tôi thấy nếu biết nhìn nhận lại và bằng lòng với bản thân mình thì cuộc sống sẽ nhẹ nhàng hơn, không cần lúc nào cũng phải gồng mình lên. Nếu mình tham vọng nhiều mà lực mình yếu thì lại chỉ làm khổ mình. Lúc nào cũng đau đáu về những ước mơ, hoài bão mà thực lực không có thì không được.
Con người ta có điểm xuất phát riêng nên phải biết nhìn vào điểm đó mà tự bằng lòng với mình. Ở đời, phải biết mình là ai, biết nhìn nhận bản thân để ứng xử sao cho đỡ mệt, nếu không sẽ là tiếp nối của sự mệt mỏi này đến sự mệt mỏi khác…
Vợ anh có đồng quan điểm đó với anh không?
- Cô ấy là người phụ nữ tốt, biết chăm lo đến sức khoẻ của chồng, quan tâm đến những điều xảy ra xung quanh với chồng và thường có những lời khuyên rất hữu ích. Chấp nhận được con người của tôi. Tôi nghĩ thế là đủ.
Ta cũng không nên mong chờ những gì xa xỉ quá từ mọi người, dù là người ở bên cạnh mình. Hãy đơn giản hoá bằng cách hình dung mình cần một bờ vai, cần sự chia sẻ về mặt tinh thần…Như thế là tốt rồi vì môi trường này, cuộc sống này, nghề nghiệp này đã quá phức tạp rồi.
Con người anh có khó chấp nhận?
- Có, vì tôi không giống một người bình thường. Người ta thường chỉ có một mặt, mình thì lại đa nhân cách, đa chiều. Nghệ sĩ đôi khi sống là mình thì không phải là mình, không phải là mình thì lại là mình. Nó không đơn thuần như người khác.
Vợ anh có thấy anh diễn trong gia đình không?
- Ở trong chăn là biết ngay có diễn với nhau không ấy mà. Đùa vậy thôi nhưng thực ra đó là thứ khổ nhất với một người. Khi trở về với tổ ấm của mình mà vẫn phải diễn thì quá khổ. Mà về nhà thời gian cũng ít, không diễn được. Vả lại tổ ấm mà không bình yên thì khó làm nghề.