Một thập kỷ sau khi mảng kinh doanh điện thoại di động của Nokia Oyj chịu thất bại thảm hại trước iPhone, công ty của Phần Lan hiện vẫn đang hoạt động hiệu quả, nhưng theo một cách rất khác.
Công ty của Phần Lan hiện vẫn duy trì danh mục hàng nghìn bằng sáng chế viễn thông không dây nhờ hoạt động nghiên cứu phát triển mạnh. Và trong một nỗ lực thay đổi cách những bằng sáng chế này kiếm được tiền, Nokia đang kiện Daimler – nhà sản xuất xe hơi Mercedes-Benz ra tòa.
Kết luận phiên tòa một vài tuần trước tại Đức đã đứng về phía Nokia và một vài vụ kiện khác sẽ diễn ra vào tháng 9 và năm sau.
Thời điểm này, những chiếc xe ô tô hiện đại đều cần tới nhiều đồ dùng điện tử để kết nối với điện thoại thông minh. Công nghệ không dây cho phép người lái xe có thể gọi điện, nghe nhạc hay kết nối với những dịch vụ khẩn cấp trong trường hợp tai nạn.
Theo truyền thống, các nhà sản xuất ô tô sẽ yêu cầu các nhà sản xuất linh kiện như Continatal AG hay Robert Bosch xử lý mọi vấn đề về tiền bản quyền và sẽ thanh toán tiền cho các nhà cung cấp linh kiện này.
"Bán bản quyền dạo"
Trong nỗ lực đơn giản hóa quy trình và quan trọng nhất là tối ưu hóa lợi nhuận, các công ty công nghệ không dây từ Qualcomm tới Sharp và Nokia đã kết hợp lại với nhau, tạo ra nhóm Avanci nhằm đại diện cho họ thu tiền bản quyền từ ngành công nghiệp xe hơi bằng cách đưa ra mức giá cố định cho mỗi chiếc xe. Mức giá đó hiện nay là 15 USD/xe cho công nghệ 4G.
"Cần có một giải pháp để giải quyết vấn đề này và chúng tôi cho rằng mình chính là giải pháp đó. Đó là mức giá công bằng cho giá trị của các công nghệ trong xe ô tô", theo Kasim Alfalah - nhà sáng lập và CEO của Avanci nói.
Vấn đề là Daimler không đồng ý và họ không có ý định ký kết thỏa thuận. Thay vào đó, công ty muốn duy trì việc các nhà cung cấp mới là đơn vị đứng ra thỏa thuận vấn đề bản quyền, tạo ra được mức giá chung lý tưởng nhất có lợi cho phía họ.
Nokia đang nỗ lực giải quyết vấn đề này thông qua tòa án tối cao ở Munich, Dusseldorf và Manheim. Ở đây, họ đã đạt được một chiến thắng quan trọng: Kết luận của tòa có thể khiến Daimler bị cấm bán xe tại Đức – điều được cho là chẳng khác gì tự sát ngay trên chính quê nhà của họ.
Tuy nhiên, có một sự an ủi với Daimler là việc cấm bán xe chỉ có hiệu lực khi Nokia phải đăng ký tài sản thế chấp trị giá 7 tỷ euro (8,3 tỷ USD). Đây là một sự rủi ro lớn đối với hãng công nghệ lâu đời này.
Tuy nhiên vào ngày 10/9, Sharp tiếp tục giành chiến thắng ở Munich cũng đe dọa tới lệnh cấm bán xe của Daimler, chia bớt phần tài sản buộc phải thế chấp xuống còn 5,5 triệu euro, gây áp lực lớn lên nhà xuất xe hơi Đức.
Daimler thì nói rằng họ muốn cách tiếp cận công bằng và không vi phạm với các bằng sáng chế về công nghệ ô tô để hỗ trợ nhà phát triển và dịch vụ. Nokia thì khác, họ nói rằng "đã đưa ra những mức giá hợp lý cho Daimler" và các công ty xe hơi khác nhưng những đơn vị này đều không chấp thuận.
Trong khi Daimler đang kháng cáo, thì kết luận tài tòa án Mannhim đã gây ra cú sốc trên toàn ngành công nghiệp. Không chỉ trên xe hơi, các công nghệ không dây còn được sử dụng ở hầu hết sản phẩm điện tử khác như tủ lạnh, máy giặt hoặc các thiết bị y tế.
Với Nokia và các công ty tương tự, ngành công nghiệp xe hơi chỉ là một phần nổi của tảng băng chìm và chúng sẽ lan ra toàn cầu.
"Bây giờ là ngành công nghiệp ô tô và tương lai là cả thiết bi gia dụng. Tại một số thời điểm, hầu hết ngành nghề sẽ phụ thuộc vào kết nối không dây và họ phải giải quyết những vấn đề này", theo Atif Bhatti – một nhà sáng chế ở Fankfurt.
Doanh thu tỷ USD mỗi năm
Với Nokia, đó là trận chiến đáng để chiến đấu để bảo vệ một tài sản quan trọng của họ, rất lâu sau khi công ty mất đi lợi thế như một nhà sản xuất thiết bị cầm tay hàng đầu tới người tiêu dùng. Doanh thu của Nokia từ bằng sáng chế và giấy phép thương hiệu đã đạt 1,5 tỷ euro (1,7 tỷ USD) vào năm ngoái, đủ lớn để trở thành 1 trong 4 mảng kinh doanh chủ chốt thời điểm này của Nokia.
Bằng sáng chế chiếm "một phần lớn" trong số đó. Nokia nói rằng hầu hết các nhà cung cấp điện thoại thông minh lớn sử dụng bản quyền bằng sáng chế của họ.
Những vụ kiện ở Đức được thực hiện dưới sự bảo trợ của công ty Avanci. Ngoài ra, Sharp đã gia nhập cùng với Nokia và nộp đơn lên tòa kiện Daimler. Mặt khác, các nhà cung cấp gồm TomTom và Bosch cũng đang hỗ trợ Daimler.
Công nghệ trên xe hơi Mercedes-Benz.
Continental cũng đã tiến những bước xa hơn, nộp đơn kiện Avanci ở Mỹ và thúc giục Liên minh châu Âu vào cuộc và ngăn sự cạnh tranh không công bằng.
Giống Daimler, Continental cho rằng mức phí 15 USD theo yêu cầu của Avanci sẽ thôi bay tất cả lợi nhuận với những nhà sản xuất linh kiện và đó là chưa kể những công ty sở hữu bằng sáng chế không thuộc liên minh Avanci cũng muốn nhận được tiền.
Daimler không phải là đã chấm hết mọi hy vọng. Các thẩm phán tại phiên tòa ở Dusseldorf nói rằng họ muốn tòa án cấp cao nhất của Liên minh châu Âu xem xét về các vấn đề tranh chấp. Đây là một cột mốc pháp lý quan trọng đối với Daimler.
Dẫu vậy, các phán quyết gần đây ở California và London, cũng như chiến thắng ở Mannheim của Nokia đã mang lại nhiều lợi thế cho những công ty sở hữu bản quyền công nghệ.
"Cuối cùng tất cả vấn đề chỉ là tiền. Thực sự không có gì khác ngoài tiền cả", Giáo sư Jorge Contreras của Đại học Utah, chuyên gia về bản quyền nhận định.