Lưới lửa đa tầng trên bán đảo chiến lược
Phát biểu mới đây, người phát ngôn Hải quân Ukraine, ông Dmytro Pletenchuk thừa nhận Nga đã tăng cường đáng kể hệ thống phòng không tại Crimea, nơi vẫn là điểm nóng tranh cãi. Ông cho rằng gần như không còn loại khí tài phòng không nào mà Nga chưa triển khai tới đây, từ S-400, S-350, Pantsir cho tới cả S-500 Prometey - loại vũ khí được coi là "lá chắn vũ trụ" của Nga.
Theo Pletenchuk, Crimea có ý nghĩa chiến lược và địa chính trị sống còn đối với Moskva, nên việc Nga "ôm chặt" bán đảo này tới cùng là điều không thể nghi ngờ. Đây là sự ưu tiên phản ánh nhận thức rằng bất cứ tổn thất nào tại Crimea cũng sẽ là đòn giáng nặng nề vào uy tín và thế đứng chiến lược của Nga.
Việc triển khai một tiểu đoàn S-500 tới Crimea được coi là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của bán đảo này. Hệ thống S-500 Prometey, chỉ mới hình thành trung đoàn đầu tiên vào cuối năm 2024 sau nhiều năm trì hoãn, là tổ hợp tên lửa phòng không di động đầu tiên trên thế giới có khả năng đánh chặn cả vệ tinh và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa.
Với tầm phát hiện mục tiêu lên tới 800 km và tầm bắn tác chiến khoảng 600 km, S-500 có thể tiêu diệt các mục tiêu bay ở độ cao cực lớn và tốc độ siêu vượt âm. Điểm mạnh vượt trội khác của nó nằm ở khả năng kết nối dữ liệu với các lớp phòng thủ khác, biến cả mạng lưới S-400, S-350, Buk-M2, Pantsir-S hay Tor-M2 thành một thể thống nhất. Nhờ vậy, Crimea được bao phủ bởi một "chiếc ô phòng không hợp nhất", nơi thông tin mục tiêu từ radar cực mạnh của S-500 có thể ngay lập tức truyền xuống các hệ thống phòng không tầng thấp hơn để đánh chặn nhiều hướng cùng lúc.
Động thái triển khai S-500 diễn ra trong bối cảnh Washington bật đèn xanh cho Ukraine mở rộng tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, trong đó có cả cầu Crimea bắc qua eo biển Kerch. Sự xuất hiện của tổ hợp này được xem như lời cảnh báo rằng bất kỳ đòn tập kích nào, kể cả từ tên lửa chiến thuật ATACMS do Mỹ viện trợ, đều có thể bị bẻ gãy.
Cuộc chiến không ngừng trên bầu trời Crimea
Dù được bảo vệ bằng nhiều tầng lá chắn, Crimea vẫn liên tục là mục tiêu ưu tiên trong các đợt tập kích của Ukraine. Một số vụ tấn công đã vượt qua lưới lửa Nga, gây thiệt hại đáng kể. Tháng 5/2024, Ukraine phóng ATACMS đánh trúng căn cứ Belbek, phá hủy ít nhất hai tiêm kích đánh chặn MiG-31 - loại chiến đấu cơ vốn được Moskva coi là "lá chắn tốc độ cao" chống tên lửa hành trình. Đến ngày 28/6, một đợt tập kích quy mô lớn vào sân bay Kirovske đã phá hủy nhiều trực thăng, trong đó có Mi-28.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, phần lớn các cuộc tấn công vẫn bị đánh chặn, từ UAV cảm tử, tên lửa hành trình cho tới bom lượn. Thực tế cho thấy, lưới lửa nhiều tầng mà Nga dựng lên tại Crimea, dù chưa thể tuyệt đối, nhưng đã giảm đáng kể hiệu quả các đòn tập kích. Việc bổ sung S-500 được kỳ vọng sẽ bít nốt các khoảng trống còn lại, biến bán đảo này thành một trong những vùng trời được bảo vệ dày đặc nhất thế giới.
Cán cân phòng không mới định hình
Crimea, từ chỗ chỉ là một bán đảo chiến lược, đang trở thành "phòng tuyến sống còn" của Nga trước sức ép từ Ukraine và phương Tây. Nếu Moskva thành công trong việc duy trì lưới lửa nhiều tầng tại đây, không chỉ Kiev mà cả Washington cũng sẽ phải cân nhắc kỹ trước khi tính toán những đòn tấn công sâu hơn. Trong bối cảnh chiến sự chưa có hồi kết, sự xuất hiện của S-500 tại Crimea không chỉ củng cố lá chắn phòng thủ, mà còn phát đi thông điệp rằng Nga sẵn sàng biến bán đảo này thành "pháo đài bất khả xâm phạm" trên bầu trời Đông Âu.