TP.HCM là cái tên đứng đầu trong top 10 thành phố giàu nhất cả nước. Với quy mô GRDP đạt khoảng 65,5 tỷ USD tính đến cuối năm 2023, kinh tế TPHCM chiếm khoảng 15,5% GDP của cả nước.
Hiện nay, nền kinh tế của thành phố này được ví như vị trí đầu tàu của nền kinh tế Việt Nam với đa dạng các lĩnh vực như: nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, khai thác, thuỷ sản, công nghiệp chế biến, tài chính, du lịch…
Với tổng dân số gần 9 triệu người và tổng diện tích TPHCM là 2.095 km2, mật độ dân số của thành phố này ước tính đạt 4.375 người/km². TP. HCM là đô thị đông dân nhất cả nước và có mật độ dân số cao nhất cả nước hiện nay. Tốc độ đô thị hóa ở TP.HCM cũng diễn ra rất nhanh. Bộ Xây dựng cho biết năm 2022 tỷ lệ đô thị hoá của TP.HCM là 77,77%.
Tuy nhiên, giữa TP giàu có, đông đúc bậc nhất Việt Nam với sự "đua chen" của những dãy nhà cao tầng vẫn có những mảng xanh rộng lớn được ví như lá phổi xanh cứu cánh cả thành phố, góp phần điều hòa không khí, tạo cảnh quan, điểm đến cho người dân.
Ngay trung tâm quận 1, người dân TP.HCM có Thảo Cầm Viên - một trong những công trình lâu đời nhất. Thảo Cầm Viên có thể được coi là một khu rừng đúng nghĩa giữa lòng thành phố khi là mái nhà của hàng nghìn cá thể động, thực vật.Thảo Cầm Viên Sài Gòn là một trong những công trình lâu đời nhất tại TP. HCM, được xây dựng vào ngày 23/03/1864 với tên gọi đầu tiên là Vườn Bách Thảo.
Đây còn là 1 trong 10 vườn thú trên thế giới với bề dày trên 150 tuổi. Tại đây, nhiều thế hệ hổ Đông Dương, sư tử, vượn má vàng, voọc bạc, trĩ sao, công xanh, cá sấu... đã ra đời, tạo nên một hệ sinh thái đa dạng giữa lòng thành phố. Với diện tích khoảng 17ha lợp bóng cây xanh, khu vực xung quanh Thảo Cầm Viên rất tươi mát, không khí buổi sáng sớm trong lành và buổi trưa mát mẻ nhờ hàng trăm bóng cây cổ thụ. Khó có thể tin được một địa điểm như thế lại tồn tại giữa lòng thành phố 9 triệu dân.
Nhờ không gian tràn ngập cây xanh, không khí trong lành, bao quanh bởi các loài động vật, Thảo Cầm Viên đã trở thành địa điểm vui chơi, tham quan yêu thích của các gia đình và khách du lịch vào dịp cuối tuần. Có một mẹo thú vị chỉ có người dân sống lâu năm trong khu vực biết, đó là Thảo Cầm Viên luôn mở cửa một phần khu vực công viên xanh miễn phí cho cư dân nơi đây tập thể dục, chỉ phần khu vực vườn bách thú yêu cầu vé tham quan.
Bên cạnh đó, một trong những công viên đẹp và lớn nhất tại trung tâm TP.HCM là công viên Tao Đàn nằm ở quận 1 với diện tích 10ha với hơn 1.000 cây xanh, trong đó có nhiều cây dầu, sao, chò… cổ thụ với tuổi đời hàng chục năm. Mỗi sáng sớm và chiều mát, hàng trăm người dân lại đến đây đi bộ, tập thể dục. Họ ví nơi này như lá phổi xanh giữa lòng đô thị nhộn nhịp.
Ngoài không gian xanh trong lành quý giá giữa thành phố ồn ào, tấp nập, nơi đây còn có nhiều điểm tham quan thú vị; là thiên đường giải trí cho người dân và là nơi được chọn để tổ chức những lễ hội, triển lãm lớn. Cô H. (49 tuổi, ngụ quận 1) cho biết cô CLB khiêu vũ của mình thường xuyên tổ chức các buổi ngoại khóa dưới bóng cây xanh mát của công viên Tao Đàn. Không khí mát mẻ, thoáng đãng của nơi đây thực sự là liều thuốc chữa lành sau những bộn bề cuộc sống.
Phía sau lưng của công viên Tao Đàn là một địa điểm với độ phủ xanh không hề kém cạnh. Dinh Độc Lập không chỉ là di tích lịch sử mà còn sở hữu diện tích rộng 12 ha rợp bóng cây, muốn tham quan khu vực này du khách phải mua vé với giá tầm 20.000 đồng - 40.000 đồng/ người.
Đặc biệt, TPHCM sở hữu mạng lưới cây xanh không chỉ ở trong các công viên mà còn được trồng dọc theo nhiều con đường lớn. Những loại cây chủ yếu trồng gồm có dầu, sao, chò... đều có tuổi đời hàng chục năm. Những tán cây rộng lớn đóng góp không nhỏ vào việc giảm nhiệt độ đô thị và mang lại không khí mát mẻ cho các con đường trong khu vực nội thành.
Trả lời về những nội dung Quản lý và phát triển công viên, cây xanh công cộng, ông Nguyễn Thanh Nhã - Giám đốc Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP.HCM cho biết, hiện nay công viên, cây xanh đã được quy hoạch trải đều khắp các quận, huyện, cụ thể có tới 600 đồ án quy hoạch phân khu toàn thành phố, tất cả đều chú ý đến yếu tố công viên cây xanh.
TP.HCM đang phải đối mặt với rất nhiều thách thức để có thể vừa trở thành một đô thị hiện đại, vừa duy trì môi trường sống an toàn, trong lành. Đặc biệt TP này đang chịu áp lực lớn với lượng dân cư đông đúc, giao thông thường xuyên ùn tắc và các vấn đề ô nhiễm môi trường.
Theo ông Đặng Phú Thành - Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, hiện tỷ lệ cây xanh đô thị trên đầu người ở thành phố hiện đạt 0,55m2/người. Trong khi đó, đánh giá của Bộ Xây dựng, cho thấy tỷ lệ đất cây xanh công cộng tại TP.HCM là thấp nhất trong các đô thị của cả nước, xếp sau Hà Nội (2,06 m2/người), Đà Nẵng (2,4 m2/người), Hải Phòng (3,41 m2/người). Như vậy, tỷ lệ đất cây xanh công cộng tại Hà Nội đang gấp 3,7 lần TP.HCM, Đà Nẵng gấp 4,3 lần và Hải Phòng gấp 6,2 lần TP.HCM.
Vì vậy, việc phát triển các mảng xanh được lãnh đạo TP.HCM xác định là giải pháp cấp bách và mang tính chiến lược.
Theo đề án phát triển công viên và cây xanh công cộng giai đoạn 2020-2030 đã được UBND TP.HCM thông qua, trong giai đoạn 5 năm (2021-2025), TP.HCM phải tăng tối thiểu 150 ha đất công viên. Diện tích công viên tăng 0,65 m2/người. Song đến nay, TP.HCM mới có 21,74ha công viên, cây xanh tăng thêm, đạt khoảng 14,5% so với chỉ tiêu đến năm 2025 phát triển thêm 150ha công viên cây xanh tăng thêm, dự kiến 2025 cũng chỉ đạt trên 100ha, được 75% kế hoạch đặt ra.
Theo các nhà khoa học, mỗi người dân đô thị cần diện tích 7 m2 cây xanh/người để đảm bảo không khí trong lành. Các nhà quản lý của TP.HCM cũng nhận thức được điều này nên đưa ra quy hoạch diện tích dành cho công viên khoảng 11.369 ha, tương ứng với chỉ tiêu 7 m2/người. Bên cạnh đó, thành phố sẽ rà soát các khu đất được quy hoạch công viên trong các đồ án 1/5000, 1/2000. Tùy tính chất từng khu đất, chính quyền sẽ lập dự án xây dựng hoặc kêu gọi đầu tư. Theo các đồ án quy hoạch của TP.HCM, diện tích công viên công cộng sẽ lên tới 11.400 ha vào năm 2030 với chỉ tiêu bình quân 7 m2/người dân.
Bà Nguyễn Thị Thanh Vân - Trưởng Ban Đô thị HĐND thành phố mới đây cho hay, sẽ đề nghị UBND thành phố chỉ đạo các đơn vị tăng cường xã hội hóa, thu hút mọi nguồn lực từ các thành phần kinh tế và lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế - xã hội để tổ chức thực hiện đề án trồng 1 tỉ cây xanh của Chính phủ, kế hoạch trồng 10 triệu cây xanh của thành phố.
Để giải quyết bài toán về nguồn vốn, đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM rà soát, cân đối, tham mưu bổ sung hoạch vốn đầu tư công trung hạn 2021-2025 để Sở Xây dựng tổ chức thực hiện các dự án phát triển công viên và cây xanh công cộng trên địa bàn thành phố theo quy định, đảm bảo hoàn thành chỉ tiêu đến năm 2025 diện tích cây xanh đô thị đạt không dưới 0,65m2/người.
UBND thành phố Thủ Đức và các quận, huyện cần sớm rà soát các khu đất công được quy hoạch đất cây xanh nhưng đang sử dụng vào mục đích khác. Qua đó thu hồi, đầu tư xây dựng công viên công cộng theo đúng quy hoạch.
Đề án trồng 10 triệu cây xanh của TP.HCM
Kế hoạch trồng rừng và cây xanh giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn TP.HCM được ban hành vào ngày 1/1/2022, nhằm thực hiện có hiệu quả đề án "Trồng 1 tỉ cây xanh giai đoạn 2021 – 2025" của Thủ tướng Chính phủ.
Theo đó, TP phát động bình quân mỗi người dân trồng 1 cây xanh, chung sức "vì một Việt Nam xanh" để phát triển 10 triệu cây xanh các loại, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, cải thiện cảnh quan và ứng phó biến đổi khí hậu.
Trong đó, TP.HCM sẽ trồng hơn 8,34 triệu cây xanh qua phát triển công viên, mảng xanh, cây xanh đường phố và cây xanh trong các công sở, trường học, khu dân cư. TP khuyến khích các địa phương, đơn vị, người dân trồng các loại cây mới, cây nhập có nhiều tính năng mới, đa dang hóa chủng loại cây trồng để tạo nét riêng cho từng khu dân cư, tuyến đường…
Bên cạnh đó, hơn 1,65 triệu cây xanh sẽ được phát triển thông qua các dự án trồng mới rừng, cải tạo làm giàu rừng, chăm sóc rừng trên diện tích 1.140 ha, chủ yếu trên địa bàn các huyện Củ Chi, Bình Chánh và Cần Giờ.
Nguồn kinh phí thực hiện trồng 10 triệu cây xanh là hơn 1.000 tỉ đồng, trong đó ngân sách nhà nước 480 tỉ đồng, nguồn vận động xã hội hóa 550 tỉ đồng.
