Theo CNBC News, tăng trưởng việc làm tương đối mờ nhạt trong tháng 9 cùng với việc Tổng thống và nhiều quan chức cấp cao trong nội các đều nhiễm Covid-19 đã tạo ra một tình huống đáng lo khi chỉ còn chưa đầy tháng nữa sẽ diễn ra cuộc bầu cử Tổng thống.
TT Trump bất lợi
Với các cuộc thăm dò dư luận mới nhất cho thấy ông Trump đang có tỉ lệ tín nhiệm sụt giảm nhanh, đây là thời điểm quyết định để không tiếp tục bị dẫn điểm hơn nữa. “Bạn có thể nói rằng nền kinh tế đang bắt đầu chững lại và thị trường lao động cho thấy điều đó”, ông Greg Valliere, chiến lược gia về chính sách Mỹ tại tập đoàn AGF Investments, cho biết. "Ông Trump đang phải vực dậy nền kinh tế đang suy yếu và bây giờ là sự chú ý trở lại của người dân với tình hình dịch Covid. Cả hai diễn biến này đều bất lợi cho tổng thống".
Do cả hai vấn đề nổi cộm này đã diễn ra trong nhiều ngày khiến cho khoảng cách tín nhiệm giữa ông Trump và ứng viên đối thủ Joe Biden ngày càng lớn. Theo khảo sát mới nhất của RealClearPolitics, cựu Phó Tổng thống Biden hiện dẫn trước đương kim Tổng thống 8,3 điểm phần trăm. Khoảng cách này còn gia tăng trong vài ngày qua, khi một cuộc thăm dò của NBC News/Wall Street Journal công bố hôm Chủ nhật cho thấy, ông Biden đã giành lợi thế 14 điểm. Từ bây giờ đến cuộc bầu cử Tổng thống, nước Mỹ sẽ không công bố thêm số liệu kinh tế quan trọng nào để thể hiện khả năng tạo việc làm của chính quyền đương nhiệm.
Trong khi, ông có thể trích dẫn 11,4 triệu việc làm đã được tái tuyển dụng kể từ khi nền kinh tế phong tỏa vào tháng 3 và tháng 4, số lượng biên chế phi nông nghiệp trong tháng 9 chưa bằng một nửa so với gần 1,5 triệu việc làm bổ sung vào tháng 8. Tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống còn 7,9% từ mức14,7% vào tháng 4, nhưng đây vẫn là mức cao nhất đối với bất kỳ Tổng thống đương nhiệm nào tại thời điểm tái đắc cử ít nhất trong hơn 7 thập kỉ qua.
Đồng thời, số lượng đơn xin trợ cấp thất nghiệp hàng tuần vẫn dao động ở mức trên 800.000 và nghị sĩ đảng Cộng hòa và Dân chủ trong Quốc hội chưa tìm được tiếng nói chung về một dự luật kích thích kinh tế khác nhằm tạo ra nhiều việc làm hơn.
Tổng thống Trump đang trong quá trình điều trị Covid-19. Ảnh: Reuters
TT Trump cố gắng hướng sự quan tâm của công chúng sang vấn đề khác
Ông Trump đã tìm cách củng cố sự ủng hộ của những cử tri trung thành với mình trong cuộc chiến căng thẳng giữa 2 đảng về việc bổ nhiệm bà Amy Coney Barrett vào vị trí thẩm phán tòa án Tối cao, nhưng tương lai của điều này bây giờ có vẻ ít chắc chắn hơn. “Ông Trump đang rất hy vọng có thể thay đổi sự quan tâm của công chúng từ dịch Covid sang một thứ khác, và một thứ khác đó là việc bổ nhiệm thẩm phán tại Tòa án Tối cao”, ông Valliere nói. “Bây giờ ông sẽ phải quay trở lại một vấn đề mà ông không hứng thú, và đó chính là dịch Covid".
Công bằng mà nói, vẫn có những điểm sáng trong nền kinh tế hay dịch bệnh. Theo dự báo gần đây nhất từ Bank of America Global Research, hầu hết số liệu kinh tế khác đều khá vững chắc và tăng trưởng GDP trong quý III có thể đạt tốc độ hàng năm 33%. Dữ liệu về nhà ở rất tích cực và các chỉ số ISM gần đây trong cả lĩnh vực dịch vụ và sản xuất ghi nhận sự tăng trưởng trở lại.
Tuy nhiên, hầu hết những gì xảy ra trong quý III, ngoài bất động sản, đều cải thiện từ sự sụt giảm nghiêm trọng của quý II. Với mùa đông đang đến gần và tăng trưởng quý IV có thể cho thấy sự chậm lại rõ rệt, nền kinh tế dưới thời TT Trump có thể suy yếu hơn nữa. Ông Steve Friedman, nhà kinh tế vĩ mô cấp cao tại Hãng MacKay Shields cho biết: "Có một danh sách khá dài những lĩnh vực đang phục hồi. Mối quan tâm của tôi là có một số ngành đang chậm lại. Cuối cùng, nền kinh tế chỉ có thể hồi phục đến mức nhất định trong khi đại dịch vẫn hoành hành".
Các bên trong quốc hội vẫn đang tranh luận sôi nổi về biện pháp kích thích kinh tế tiếp theo. Ông Friedman cho biết lần kích thích này sẽ cần tập trung vào các yếu tố cơ bản của Đạo luật CARES, chẳng hạn như các khoản vay của doanh nghiệp có thể không cần hoàn trả và các khoản tiền chi trả trực tiếp cho người lao động bị mất việc cũng như hỗ trợ tài chính cho các địa phương và tiểu bang đang thiếu tiền mặt.
Nếu hai đảng trong Quốc hội đạt được một thỏa thuận về gói cứu trợ kinh tế mới, người đứng đầu Nhà Trắng có thể tận dụng điều này nói rằng nền kinh tế Mỹ đang tiếp tục hồi phục sau đại dịch. “Đại dịch càng kéo dài, chính sách tài khóa càng bị ngừng lại, thì càng có nhiều khả năng gây ra những thiệt hại vĩnh viễn cho nền kinh tế”, Friedman nói. “Mối quan tâm lớn của tôi là do hiện trạng kinh tế yếu kém nên tốc độ tăng trưởng kinh tế trong trung hạn sẽ thấp hơn".
So sánh với năm 2016
Về diễn biến dịch Covid-19, số lượng ca nhiễm bệnh vẫn cao nhưng số ca nhập viện chỉ tăng một ít và xu hướng tử vong tiếp tục giảm. Việc TT Trump nhiễm Covid rồi chuyến đi ngắn bằng ô tô ra khỏi bệnh viện bệnh viện Walter Reed để vẫy chào những người ủng hộ chỉ càng khiến cho người dân Mỹ củng cố nhận định rằng Tổng thống đã quá chủ quan về việc phòng dịch.
Nếu lịch sử chính trị ngắn ngủi của TT Trump đã chứng minh điều gì, đó là ông có khả năng lật ngược thế cờ ở phút cuối. Trên thực tế, hãng RealClearPolitics đã tiến hành so sánh cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay với cuộc đua 4 năm trước tại cùng một thời điểm.
Trong các bang chiến trường quan trọng, TT Trump thực sự có lợi thế hơn ông Biden so với cách ông tranh cử với bà Clinton. Tuy nhiên, ông Biden hơn bà Clinton 3 điểm trong các cuộc tranh luận và tỷ lệ ủng hộ thực sự của ông cũng cao hơn 3 điểm với lợi thế 16 điểm về tỉ lệ cử tri cảm nhận tích cực về đảng Dân chủ hơn là đối với đương kim tổng thống Trump.
Những con số đó chỉ ra rằng cuộc đua này có thể không diễn ra theo kịch bản năm 2016, trong đó TT Trump thua sít sao trong cuộc bỏ phiếu phổ thông nhưng đã giành chiến thắng đáng kể trong phiếu Đại cử tri.
"Tổng thống Trump cách đây 4 năm đã có thể vượt qua những điều bất ngờ không mong muốn ngay trước ngày bầu cử, nhưng năm 2020 không phải là năm 2016. Việc ông có xét nghiệm Covid-19 dương tính xảy ra vào thời điểm quyết định cho việc tái cử và cuộc đua giành quyền kiểm soát đa số tại Thượng viện", hãng nghiên cứu Beacon Research công bố hôm thứ Hai. "Vấn đề lớn nhất đối với người đứng đầu nước Mỹ là thời gian đang cạn dần, việc phải tập trung vào ứng phó với dịch Covid và bệnh tình cá nhân trở thành một chi phí cơ hội quá lớn để ông có thể lại thành công trong việc lật ngược thế cờ ở phút cuối”.