Djibouti là một quốc gia ở phía đông Châu Phi, nằm ở lối vào phía nam của Biển Đỏ trên tuyến đường đến kênh đào Suez. Quốc gia này là nơi đặt căn cứ quân sự của Mỹ, Pháp, Trung Quốc và Nhật.
Trung Quốc vào tháng 2.2016 đã bắt đầu xây cơ sở quân sự tại nước ngoài đầu tiên tại Djibouti. Căn cứ mà Trung Quốc xây dựng là một căn cứ hậu cần ven biển được dùng để tiếp tế cho các tàu hải quân Trung Quốc thực hiện sứ mệnh gìn giữ hòa bình và nhân đạo.
Từ năm 2011, lực lượng phòng vệ Nhật đã thuê một khu đất 12 hecta gần căn cứ hải quân Lemonnier của Mỹ tại Djibouti để xây căn cứ quân sự.
Từ căn cứ này, lực lượng Nhật đã triển khai nhiều chiến dịch tuần tra hàng hải trên không nhằm truy lùng cướp biển hoành hành ở khu vực vịnh Aden và ngoài khơi Somalia.
Kế hoạch mở rộng căn cứ ở Djibouti đã được ba nguồn tin của chính phủ Nhật tiết lộ. Một nguồn tin hiểu về kế hoạch này cho biết: “Vì Trung Quốc đang bơm tiền vào xây dựng cơ sở hạ tầng và tăng cường hiện diện tại Djibouti nên Nhật cần thiết phải tăng ảnh hưởng tại đây”.
Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Nhật cũng cho biết các cuộc bàn bạc về kế hoạch mở rộng căn cứ đang diễn ra. Người phát ngôn nói: “Ngoài khu đất đã thuê, Nhật đang xem xét thuê thêm một khu đất liền kề ở phía đông. Nhật đang thương lượng với chính phủ Djibouti”.
Hai nguồn tin cho biết khu đất thuê thêm sẽ nhỏ hơn 12 hecta và Nhật dự kiến phải trả số tiền khoảng 1 triệu USD/ năm.
Ngoài ra, hai nguồn tin trên tiết lộ Nhật cũng đang cân nhắc triển khai thêm máy bay vận tải C-130, xe bọc thép Bushmaster và nhiều binh lính hơn nữa đến căn cứ ở Djibouti.
Nhật sẽ lấy lý do cần có sự hiện diện của máy bay để dùng trong trường hợp đưa công dân thoát khỏi khu vực rắc rối hoặc đang bị thiên tai để giải thích cho hoạt động mở rộng căn cứ và tăng thêm nhân sự.
Ngoài hai nguồn tin trên, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Tomomi Inada trong chuyến thăm Djibouti vào tháng 8 cũng đã cho biết chính quyền Tokyo đang cân nhắc mở rộng chức năng của cơ sở quân sự Nhật tại đây.
Vào tháng 9, Nhật đã gửi 3 máy bay C-130 đến đóng tạm thời tại căn cứ ở Djibouti để dùng sơ tán công dân Nhật bị mắc kẹt trong cuộc xung đột vũ trang ở thủ đô Juba của Nam Sudan.
Ngoài cạnh tranh về quân sự, Nhật và Trung Quốc cũng đang cạnh tranh về kinh tế để tăng ảnh hưởng tại châu Phi.
Báo Straits Times cho biết, để có thể tiếp cận với nguồn tài nguyên thiên nhiên và thị trường mới, Trung Quốc đang cố gắng tăng cường quan hệ với các nước châu Phi.
Cuối năm 2015, Bắc Kinh cho biết sẽ đầu tư 60 tỉ USD vào các dự án phát triển ở châu Phi, xóa nợ và giúp các nước phát triển ngành nông nghiệp.
Trước hành động của Trung Quốc, Nhật không khoanh tay đứng nhìn. Nước này vào đầu năm 2016 đã cam kết hỗ trợ cho các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế tại châu Phi bằng cách đầu tư thêm 30 tỉ USD.