Nhà thiết kế Đỗ Kiên Giang đứng thứ 2 từ trái qua phải.
Tái sinh loại rác "cứng đầu"
Có nhiều năm nghiên cứu các loại phế thải công nghiệp, nhà thiết kế hoa thủ công Đỗ Kiên Giang (37 tuổi ở Thái Bình) đã biến loại rác "cứng đầu" là mút xốp EVA thành những bông hoa rực rỡ. Điều đặc biệt là những bông hoa này không chỉ dùng cho trang trí mà còn giảm đáng kể lượng rác khó phân huỷ.
Mút xốp EVA là một trong những loại rác thải công nghiệp từ các ngành da giày, may mặc, phụ kiện thời trang, nội thất… Đây là một trong những loại rác khó phân hủy bậc nhất, phải mất 500 -1.000 năm mới có phân huỷ. Quá trình xử lý nguồn rác này sẽ phát thải khí nhà kính và gây suy thoái môi trường.
Nói về lý do chọn rác mút xốp EVA để 'tái sinh' thành tác phẩm nghệ thuật, anh Giang cho hay, gia đình anh có 4 người, mỗi buổi tối anh thường giúp vợ đi đổ rác. Anh nhận thấy lượng rác của gia đình mình trong một ngày sinh hoạt là rất lớn. Anh Giang bắt đầu suy nghĩ: "Giờ xưởng của mình làm hoa nếu xả thải ra rác thì lượng rác đó sẽ rất lớn".
Anh Giang đang chọn mút xốp phế liệu (ảnh NVCC).
Bắt đầu từ năm 2021, anh Giang biết tới trên thế giới có ngành nghề sản xuất hoa khổng lồ. Anh bắt đầu tìm hiểu mở xưởng đẩy mạnh phát triển. Ban đầu nguyên liệu chính làm hoa khổng lồ của anh là giấy và vải. Sau đó, anh Giang đã tìm hiểu về biết tới chất liệu mút xốp EVA bán trên thị trường có thể làm ra những tác phẩm hoa thủ công, có thể chịu nắng mưa ngoài trời.
Tuy nhiên, loại mút xốp này lại gây hại cho môi trường vì khó phân huỷ. "Thị trường cần nguồn cung hoa khổng lồ từ mút xốp EVA, nhưng lương tâm của tôi không muốn làm vì vật liệu này rấ khó phân huỷ, gây ô nhiễm môi trường", anh Giang nói.
Gác lại vấn đề doanh thu hấp dẫn từ việc làm hoa khổng lồ bằng mút xốp EVA, nhà thiết kế Kiên Giang đã dành 2 năm nghiên cứu, tìm tòi chất liệu thay thế. Trong thời gian này, anh biết được lượng rác thải mút xốp EVA từ công nghiệp là rất lớn.
Anh Giang liên tục có những chuyến đi vào các khu công nghiệp tại Bình Dương, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Ninh… để tìm mút xốp phế liệu.
Khi đã tìm được nơi mua thì nhiều chủ kho phế liệu lại ngại ngần không muốn bán. Anh Giang cho họ xem các tác phẩm hoa khổng lồ được làm từ phế thải mút xốp EVA và chia sẻ câu chuyện muốn bảo vệ môi trường. Thấy được sự nhiệt huyết của anh trong ánh mắt lời nói nên họ đã chấp nhận bán.
Phế liệu mút xốp được anh 'tái sinh' thành những tác phẩm hoa nghệ thuật trên sân khấu chương trình truyền hình (ảnh NVCC).
Thời gian ban đầu khi dùng phế liệu, anh Đỗ Kiên Giang cũng không nhận được kết quả tốt. Do có những loại mút xốp dày, có loại quá mỏng không sử dụng được.
Để biến thứ phế thải trở thành những cánh hoa có hồn không phải là dễ dàng. Có những lúc khó khăn anh Giang cũng đã muốn dừng lại.
"Khi tôi làm với mút xốp phế liệu thì tính chất khác hẳn với mút trang trí mua trên phố Hàng Mã. Mút xốp trang trí làm hoa sẽ giữ phom luôn, nhưng mút phế liệu không thể giữ được phom của hoa", anh Giang nói.
Anh Giang tiếp tục tìm hiểu và nghiên cứu, nhờ tư vấn từ chuyên gia, tìm tới các phòng nghiên cứu hóa học, vật lý của các trường đại học. Cuối cùng, anh đã tìm ra giải pháp cho loại phế liệu này, đó là sấy nhiệt nóng và sấy nhiệt lạnh. Khi đã có cách xử lý vật liệu, anh Giang có thể thỏa sức sáng tạo.
Tiết kiệm chi phí vật liệu, bảo vệ môi trường
Theo anh Giang, khi tận dụng được nguồn rác thải mút xốp EVA thì chi phí nhập vật liệu rất rẻ. Do các loại phế liệu này được mua theo cân nên giá thành rất rẻ, chỉ vài chục nghìn/kg. Chủ yếu là mất công làm sạch, "test thử", làm màu, xử lý vật liệu do độ dày mỏng của mút xốp EVA phế thải là khác nhau.
Hoa ban làm từ mút xốp phế thái (ảnh NVCC).
Đã có kinh nghiệm làm hoa thủ công trên nhiều vật liệu như vải, giấy, anh Giang đã có những công thức pha màu đặc biệt để tạo độ bám dính, độ láng mịn trên bề mặt mút xốp phế thải.
Bông hoa hoàn chỉnh đầu tiên làm bằng phế liệu của anh Giang ra đời vào năm 2024, phục vụ chủ yếu ở các sự kiện ngoài trời, sự kiện có không gian lớn như khách sạn, nhà hàng hoặc studio…
Đỗ Kiên Giang chia sẻ thêm, hiện tại, anh dùng 100% nguyên liệu xốp phế thải để làm sản phẩm. Sự thay đổi này giúp anh tiết kiệm 50% chi phí và hạn chế rác thải ra môi trường vì chất liệu này có thể dùng được nhiều năm.
Ngoài ra, các vật liệu vải vụn, thùng xốp, vỏ chai nước giải khát cũng được anh tận dụng vào việc làm hoa hay tạo ra những đám mây sống động dùng trang trí trên sân khấu.
Hiệu ứng đám mây trên sân khấu được làm từ phế thải vải vụn (ảnh NVCC).
Anh Giang cho hay, mỗi một bông hoa khổng lồ sẽ dùng tới rất nhiều mút xốp phế liệu. Nhà thiết kế này kỳ vọng sau khi hoàn thiện tất cả các quy trình, anh sẽ sản xuất hoa xuất khẩu bán đi khắp thế giới. Như vậy, sẽ tận dụng được rất nhiều phế thải, tránh gây ô nhiễm môi trường.
Hiện tại, anh Giang cũng đã nhận được một số đơn hàng nhỏ từ Australia và được đánh giá cao. Doanh thu từ việc làm hoa khổng lồ từ giấy, vải và phế liệu mút xốp rời vào khoảng hàng triệu/tháng.
Xưởng làm việc của anh Giang hiện có khoảng gần 10 nhân viên làm hoa và nghiên cứu sản phẩm. Tuy nhiên, tương lai khi mở rộng làm hoa khổng lồ bằng phế liệu xuất khẩu, anh sẽ cần thêm nhiều nhân sự. Anh Giang mong muốn trong tương lai có thể tổ chức dạy nghề cho nhóm người yếu thế (câm điếc), nhằm hỗ trợ cho họ một sinh kế để tự tin hòa nhập với cuộc sống.