SOHA NEWS
Vừa qua Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo nhà nước sẽ không đi bán bia, bán sữa… và phải bán cổ phần nhà nước theo giá cao nhất, tuy nhiên theo quan điểm của Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), trên thực tế Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC) đã không làm như vậy khi triển khai kế hoạch bán cổ phần nhà nước tại CTCP Sữa Việt Nam Vinamilk (mã VNM ).
Theo phân tích của VAFI, SCIC chọn phương án loại bỏ nhiều nhà đầu tư lớn, nhà đầu tư chiến lược tham gia đấu giá bằng việc đưa ra phương án chỉ bán 20% cổ phần nhà nước tại Vinamilk (tương ứng 9% vốn điều lệ).
Đây là phương án hạn chế sức cầu, hạn chế sự cạnh tranh trong việc đấu giá, từ đó giá bán VNM sẽ rất thấp.
VAFI cho rằng phương án của SCIC sẽ gây thất thu cho nhà nước khoảng 1 tỷ USD nếu so sánh với cách thức bán 1 lần toàn bộ cổ phần nhà nước (chiếm gần 45%/vốn điều lệ VNM).
Cụ thể, VAFI cho biết rằng, nếu bán 1 lần toàn bộ cổ phần nhà nước tại Vinamilk sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư chiến lược nước ngoài tham gia vì nếu mua trọn lô cổ phần tương đương 45%/vốn điều lệ nhà đầu tư sẽ nắm giữ được cổ phần chi phối của VNM, họ có quyền điều hành doanh nghiệp nhưng chưa phải quyền điều hành tuyệt đối vì số cổ đông còn lại dễ dàng phủ quyết tại đại hội cổ đông nếu cổ đông lớn đi ngược lại lợi ích của họ.
Cũng theo VAFI, các nhà đầu tư tài chính mới cũng tham gia đấu giá và như vậy lượng cầu tham gia có thể gấp nhiều lần so với phương án của SCIC.
VAFI cũng cho biết, để mua được toàn bộ lô cổ phần gần 45%/vốn điều lệ nhà đầu tư chiến lược phải bỏ giá cao hơn giá đang giao dịch niêm yết.
Nếu giá không cạnh tranh thì có thể họ không mua được hoặc mua không trọn vẹn lô cổ phần đó, từ đó phương án M&A của họ chưa thành công và họ còn phải mất thêm nhiều tiền để mua lại cổ phần từ các nhà đầu tư khác trên thị trường .
“Dự kiến giá đấu thành công không thấp hơn 25% so với giá niêm yết, tức là giá VNM được định giá trên 11,5 tỷ USD và nhà nước sẽ thu được hơn 5 tỷ USD”, VAFI đưa ra tính toán.
Trong khi nếu bán gần 45%/vốn điều lệ theo nhiều đợt, đợt đầu bán 9%/vốn điều lệ sẽ loại bỏ sự tham gia các nhà đầu tư lớn là các tập đoàn đa quốc gia chuyên kinh doanh sữa, thực phẩm vì khi mua 9%/vốn điều lệ thì họ chỉ là cổ đông thiểu số hay là cổ đông tài chính, họ có rất ít quyền về quản trị doanh nghiệp nên họ sẽ không quan tâm đến thương vụ này.
“Có thể chỉ có nhà đầu tư chiến lược là F&N Dairy Investment Pte Ltd tham gia đấu giá vì họ đang nắm giữ 11%/vốn điều lệ của Vinamilk.
Mua được thêm 9%/vốn điều lệ họ sẽ có 20%/vốn điều lệ, có cơ hội nắm được đủ lượng cổ phần để có thể phủ quyết những vấn đề quan trọng nhất về quản trị doanh nghiệp tại đại hội cổ đông.
Phương án này vô tình có lợi cho cổ đông này vì dần dần F&N có thể dễ dàng trở thành cổ đông chi phối mà không mất nhiều chi phí”, VAFI nêu.
VAFI cũng cho biết, khi F&N đã nắm được tỷ trọng cổ phần phủ quyết thì sẽ làm e ngại sự tham gia của đối tác chiến lược khác .
Cũng theo VAFI, các nhà đầu tư tài chính hiện có mặt trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ ít tham gia vì họ đã đầu tư vào VNM, đồng thời với quy mô thị trường Việt Nam còn nhỏ, hiện nhà đầu tư nước ngoài không khó mua cổ phiếu VNM ở số lượng không lớn và thực tế tỷ trọng nắm giữ của nhà đầu tư nước ngoài đã giảm xuống còn 48%.
“Dự báo nhu cầu mua VNM đợt đầu không nhiều, cầu chỉ hơn cung 1 chút và giá thắng thầu chỉ tương đương hoặc nhỉnh hơn 1 chút so với giá đang giao dịch niêm yết.
Giá trị doanh nghiệp của VNM hiện nay là hơn 9 tỷ USD, nếu bán đợt đầu nhà nước thu về khoảng trên 800 triệu USD”, VAFI dự báo.
Ở lần bán thứ 2, theo VAFI nếu SCIC bán toàn bộ lượng cổ phần tương ứng 35%/vốn điều lệ thì phương án này sẽ không bằng phương án bán gần 45%/vốn điều lệ vì tỷ trọng 35% không hấp dẫn bằng tỷ trọng gần 45%, nhà đầu tư mới chưa hẳn nắm được quyền quản trị doanh nghiệp vì F&N đã nắm cổ phần phủ quyết.
VAFI cũng cho biết, lượng cổ phần nhà nước tại VNM bán làm nhiều đợt và có thể kéo dài vài năm. “Tất nhiên là SCIC có lợi vì lãi và cổ tức thu được từ VNM đóng góp lớn cho lợi nhuận SCIC. SCIC sẽ có cơ sở để hưởng chế độ lương thưởng cao”, văn bản của VAFI nêu.
Cũng theo VAFI, một vài cán bộ lãnh đạo của SCIC cũng có lợi vì được quản lý cổ phần VNM, vì duy trì được cơ chế xin cho.
Nhưng, theo VAFI, hiệu ứng bán 9% VNM sẽ được nhân rộng và tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước sẽ diễn ra chậm chạp và nhà nước sẽ "thất thu lớn" ngân sách do ít thu hút được đông đảo các nhà đầu tư chiến lược tham gia và chất lượng cổ đông thấp.