Một chiếc xe tăng của Israel bị bốc cháy sau cuộc tấn công bất ngờ từ lực lượng Hamas ngày 7/10. Ảnh: AP
Khi lực lượng quân sự khổng lồ mà Israel đã huy động được lệnh tiến vào Gaza nhằm tiêu diệt Hamas, họ sẽ phải đối mặt với một đối thủ được trang bị vũ khí đa dạng với hàng nghìn tên lửa chống tăng, máy bay không người lái và súng cỡ nhỏ trên chiến trường phức tạp nhất, khi Hamas sẽ chiến đấu trong các đường hầm, công sự và các cứ điểm được thiết lập trong các tòa nhà cao tầng và đống đổ nát.
John Spencer, chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu chiến tranh đô thị tại Viện Chiến tranh Hiện đại (MWI) thuộc Học viện Quân sự West Point của Mỹ nhận định: "Quân đội Israel sẽ phải đối mặt với thách thức lớn và tấn công vào một thành phố được phòng thủ như vậy sẽ là một cuộc chiến trong địa ngục. Dù cuối cùng các lực lực lượng Israel có thể giành chiến thắng, nhưng cái giá phải trả sẽ rất đắt trong một cuộc chiến đô thị".
Chuyên gia Spencer ước tính rằng Israel đã tập trung khoảng 400.000 quân và khoảng 300 xe tăng cho chiến dịch này và có thể sẽ tiến vào các điểm dọc biên giới dài khoảng 60 km của Gaza từ nhiều hướng. Trong một bài phân tích mà ông Spencer viết cho MWI mới đây, chuyên gia này đã đưa ra những vấn đề cơ bản xung quanh những thách thức to lớn mà Israel sẽ phải đối mặt trong cuộc tấn công mới vào Gaza:
Tên lửa và súng cối : Theo ông Spencer, Hamas có một kho vũ khí tên lửa và súng cối đáng kể ở Gaza. Hamas đã bắn hơn 4.500 quả tên lửa chỉ trong ba ngày, bắt đầu bằng vụ tấn công vào sáng 7/10 và một báo cáo năm 2021 đánh giá rằng Hamas có hơn 8.000 quả tên lửa.
Tên lửa của Hamas có thể gây nguy hiểm cho lực lượng Israel bên trong Gaza, đặc biệt là đối với các sở chỉ huy và các điểm tập trung quân khác ở bên ngoài. Với rất nhiều lực lượng được đổ vào Gaza, sẽ cần có sự hỗ trợ hậu cần lớn từ phía sau và các khu vực tập kết. Chúng sẽ chứa đầy nhiên liệu và đạn pháo, khiến điều đó trở thành những mục tiêu đặc biệt bị nhắm tới. Hệ thống Vòm sắt (Iron Dome) của Israel ở đây sẽ rất quan trọng trong việc cung cấp một "chiếc ô" đánh chặn, nhưng hệ thống đó hiệu quả đến mức nào thì cũng có những hạn chế.
Các nhóm nhỏ sử dụng súng cối cơ động nhanh của Hamas có thể sẽ là mối đe dọa cực độ đối với lực lượng Israel hoạt động tại chính Gaza. Điều này đặc biệt đúng ở bất kỳ khu vực mở nào, nơi có thể sử dụng hỏa lực dễ dàng hơn.
Máy bay không người lái : Không giống như lần trước Israel tiến vào Gaza, máy bay không người lái đã trở nên phổ biến trên chiến trường như chúng ta đã thấy nhiều lần trong cuộc xung đột ở Ukraine.
Lần này, Hamas sẽ có thể sử dụng "đầy đủ các loại máy bay không người lái - từ máy bay không người lái cảm tử cấp quân sự cho đến máy bay không người lái thương mại, bán sẵn được sửa đổi để thả đạn cối. Hamas đã công bố video về lực lượng của mình sử dụng máy bay không người lái trong cuộc tấn công mới đây vào Israel. Là một đặc điểm của chiến tranh đang phát triển nhanh chóng, các trận chiến đô thị gần đây đã sử dụng máy bay không người lái ở mức độ lớn hơn nhiều so với bất cứ thứ gì mà Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) từng phải đối mặt trước đây.
Lần đầu tiên sử dụng máy bay không người lái được trang bị vũ khí và tự chế trên quy mô lớn xảy ra trong trận chiến Mosul năm 2016-2017 với kết quả tàn khốc. Sự tương đồng giữa hai môi trường chiến đấu rất rõ ràng, nhưng lần này việc sử dụng máy bay không người lái cấp thấp chống lại bộ binh là một chiến thuật đã được hoàn thiện hơn nhiều. Hamas đã được huấn luyện và sẵn sàng sử dụng bất cứ thứ gì họ có trong môi trường đô thị đông đúc mà phần lớn là địa bàn quen thuộc của họ. Năng lực tác chiến điện tử và khả năng chống máy bay không người lái của Israel sẽ được thử thách trong chiến dịch này.
Các tay súng Hamas dưới đường hầm ở Gaza. Ảnh: CNN
Đường hầm : Có hàng trăm đường hầm, được mệnh danh là “Tàu điện ngầm Gaza”, trải dài hàng trăm km. Sau Chiến dịch Người bảo vệ Bức tường vào năm 2021, lực lượng Israel được cho là đã phá hủy hơm 90km đường hầm ở Gaza. Trong khi đó, Hamas tuyên bố rằng họ có khoảng 500 km đường hầm, BBC đưa tin.
Ông Spencer nêu rõ: “Có khả năng là toàn bộ thành phố có các đường hầm và hầm trú ẩn dưới lòng đất ở Gaza. Như đã làm vào năm 2014, Hamas dự kiến sẽ sử dụng các đường hầm để cơ động và tấn công bất ngờ từ dưới lòng đất. Nhóm này cũng sẽ sử dụng chúng để cơ động nhằm tránh hỏa lực của IDF".
Khi bình luận trên Twitter, Colin P. Clarke, Giám đốc nghiên cứu của Soufan Group, đã chỉ ra nhiều thách thức mà Israel sẽ phải đối mặt khi chiến đấu với Hamas ở trong các đường hầm ở Gaza, trong đó có cả mìn và bẫy, cùng quyết định khó khăn khi sử dụng đạn "phá hầm" ở khu đô thị đông dân cư.
Trong lệnh yêu cầu dân thường ở Gaza sơ tán trước cuộc tấn công sắp diễn ra, IDF đặc biệt lưu ý những thách thức do mạng lưới ngầm của Hamas đặt ra. IDF cho biết: “Những tay súng Hamas đang ẩn náu ở Gaza trong các đường hầm bên dưới các ngôi nhà và bên trong các tòa nhà có dân thường Gaza vô tội. Người dân thành phố Gaza hãy sơ tán về phía Nam vì sự an toàn của chính bạn và gia đình bạn, đồng thời tránh xa những kẻ khủng bố Hamas đang sử dụng bạn làm lá chắn sống".
Trong Trận chiến Mosul năm 2017, ông Spencer cho biết: "IS đã mất hai năm để đào đường hầm mà chúng dùng để di chuyển giữa các tòa nhà và vị trí chiến đấu. Điều này khiến hơn 100.000 lực lượng an ninh Iraq phải mất 9 tháng và phải phá hủy phần lớn thành phố để quét sạch IS".
Tên lửa chống tăng và tên lửa vác vai (RPG) : Hamas có một kho vũ khí chống tăng có tính cơ động cao, từ tên lửa dẫn đường chống tăng (ATGM) tiên tiến hơn đến súng phóng lựu. Những vũ khí này sẽ là một trong những mối đe dọa đáng lo ngại nhất và đa dạng nhất mà bộ binh Israel sẽ phải đối mặt khi họ tiến vào Gaza cùng với xe bọc thép và xe tăng.
Mặc dù Israel đi tiên phong trong các hệ thống bảo vệ tích cực có khả năng đánh chặn các tên lửa RPG và ATGM và đã chứng tỏ hiệu quả trong các cuộc tấn công vào Gaza trước đây nhưng họ vẫn có những hạn chế. Đặc biệt, những loại vũ khí trên của Hamas có thể gây sát thương cho bộ binh cơ giới. Hệ thống cảm biến mà các lực lượng Israel dựa vào cũng có thể gặp trục trặc, hỏng hóc hoặc bị nhầm lẫn trong môi trường đô thị phức tạp.
Lực lượng Hamas được trang bị nhiều loại vũ khí khác nhau. Ảnh: Reuters
Lính bắn tỉa và phục kích : Hamas sẽ tìm cách sử dụng cách phòng thủ dựa vào cận chiến, cứ điểm (dựa vào các tòa nhà thường có tầng hầm và đường hầm) và lính bắn tỉa. Chuyên gia Spencer nhắc lại năm 2014, Hamas đã triển khai từ 2.500 đến 3.500 tay súng bảo vệ Gaza bằng cách sử dụng tên lửa, súng cối, tên lửa chống tăng dẫn đường, lựu pháo, súng máy và vũ khí nhỏ, chủ yếu từ các cứ điểm.
Hiện tại, các đống đổ nát do các cuộc không kích của Israel có sẽ tạo ra nhiều lợi thế cho Hamas. Với việc lực lượng Israel di chuyển qua các khu vực đô thị chật hẹp và có rất nhiều "điểm nghẽn" do môi trường phức tạp, cũng như các rào cản và chướng ngại vật khác mà Hamas chắc chắn sẽ dựng lên, phục kích và bắn tỉa sẽ là một trong những chiến thuật hàng đầu của lực lượng này khi IDF tiến vào Gaza.
Bẫy mìn và đánh bom tự sát : Ngoài ra còn có vấn đề lớn về mìn, bẫy và các thiết bị nổ tự chế mà Hamas có thể bố trí trong và xung quanh các tuyến tiếp cận có khả năng xảy ra nhất mà Israel sẽ thực hiện và khi xung đột diễn ra. Khi Israel tiến hành thêm nhiều cuộc không kích và pháo kích vào Gaza, các đống đổ nát, xe cộ bị phá hủy và các mảnh vỡ khác rải rác trên đường phố và ngõ hẻm sẽ trở thành nơi hoàn hảo để đặt các thiết bị nổ, làm hư hại hoặc phá hủy phương tiện và kéo dài thêm thời gian trước bất kỳ nỗ lực tấn công nào. Mìn chống thiết giáp được chôn giấu trên đường cũng có thể là mối lo ngại thực sự - ngay cả đối với xe thiết giáp hạng nặng.
Với việc vừa phải chiến đấu với đối thủ ở cả dưới lòng đất, trên bộ và trên không, bẫy bom, minh sẽ là thách thức đáng lo ngại, đặc biệt là khi liên quan đến các khu vực và mục tiêu có giá trị cao mà IDF sẽ tìm cách đột kích. Khả năng thông tin sai lệch sẽ khiến các đơn vị IDF rơi vào bẫy cài đặt đầy chất nổ. Thực tế là những cái bẫy này có thể bao gồm những kẻ đánh bom tự sát và những đối tượng này có thể là thường dân vô tội hoặc thậm chí là con tin.
Yếu tố con tin : Hamas đã bắt giữ nhiều con tin trong cuộc tấn công đẫm máu vào Israel cuối tuần trước và đe dọa sẽ sát hại con tin Israel nếu bị trả đũa. Trong khi điều đó vẫn chưa xảy ra, chính quyền Israel đang phải đối mặt với quyết định khó khăn. Nhiều con tin có thể đang di tản khắp Gaza, ở những nơi khó tiếp cận và được bảo vệ, canh gác nghiệm ngặt, với những tay súng có thể sẵn sàng chết cùng với các con tin.
Do đó, việc giải cứu con tin là một trong những hoạt động quân sự khó khăn nhất ngay cả ở địa hình không có giao tranh. Môi trường đô thị có mật độ cao, nơi có các tay súng trà trộn với với người, là cơn ác mộng đối với các lực lượng quân sự.