Thế giới ai cũng biết đến thiên tài Albert Einstein nhưng chẳng mấy ai biết rằng đằng sau thành công của ông có sự đóng góp không nhỏ của một người phụ nữ - bà Mileva Marić, vợ đầu của nhà khoa học.
Người phụ nữ thần đồng
Bà Mileva Marić (1875 - 1948) sinh ra một trong gia đình danh giá và giàu có ở miền bắc Serbia. Cha mẹ bà đều là những người có địa vị trong xã hội, được mọi người kính trọng. Vậy nên bà Mileva cũng được hưởng môi trường giáo dục đầy đủ nhất.
Dù là phái yếu nhưng bà Mileva lại có niềm đam mê với các môn khoa học tự nhiên, nhất là toán và vật lý. Thời đi học, bà đã có thành tích học tập xuất sắc, còn được đặc cách theo học tại một ngôi trường toàn nam sinh ở Zagreb. Nếu là đàn ông, Mileva đã có thể trở thành được kỳ vọng trở thành thần đồng và có sự nghiệp rực rỡ. Tuy nhiên trong bối cảnh thời bấy giờ khi phụ nữ chưa được coi trọng bằng nam giới, bà không thể có điều kiện để phát triển và thể hiện năng lực bằng.
Năm 1896, Mileva nhập học ngôi trường danh giá Đại học Zurich, Thụy Sĩ. Tại đây bà đã quen với đàn em Albert Einstein, kém bà 4 tuổi. Cùng chung niềm đam mê khoa học và học tập, Einstein và Mileva nhanh chóng nảy sinh tình cảm và trở thành một cặp đôi xuất chúng. Họ cùng nhau học tập, nghiên cứu. Mileva đã giúp đỡ Einstein rất nhiều trong thời gian này, là người truyền năng lượng và định hướng việc học cho ông.
Bà Mileva Marić ngày trẻ vừa xinh đẹp vừa giỏi giang.
Thế nhưng mối quan hệ của hai người lại bị cả hai bên gia đình phản đối. Mẹ của Einstein không muốn con trai mình kết hôn với một phụ nữ lớn tuổi và... quá thông minh như Mileva.
Dẫu vậy, cặp đôi tài giỏi đã kiên quyết ở bên nhau và vượt qua định kiến của gia đình. Năm 1901, Mileva mang thai khi vẫn chưa kết hôn. Vì việc này mà bà phải dừng lại việc học đại học khi đang có thành tích vô cùng xuất sắc.
Mileva Marić và Albert Einstein chào đón bé gái đầu lòng. Nhưng sự chào đời của đứa trẻ này lại khiến mối quan hệ giữa hai người trở nên xa cách hơn. Những mâu thuẫn bắt đầu xuất hiện vì em bé ra đời ngoài ý muốn.
Dù sau khi sinh con vài tháng, Mileva đã quay lại Thụy Sĩ học tập nhưng việc phải chăm sóc con nhỏ khiến bà không thể tập trung học hành. Bà trượt các kỳ thi, buộc phải nghỉ học và dần dần, chấm dứt sự nghiệp khoa học vốn xán lạn. Thêm vào đó, sức khỏe của con gái cũng thường xuyên gặp vấn đề nên càng khiến Mileva khổ sở, trầm cảm. Em bé đã qua đời khi mới chỉ 1 tuổi.
Nhận về đắng cay sau bao sự hy sinh
Đầu năm 1903, Einstein và Mileva kết hôn. Thế nhưng lúc này tình cảm của cặp đôi đã không còn mặn mà như xưa. Thiên tài Einstein coi việc kết hôn chỉ là nghĩa vụ phải làm để hoàn thành lời hứa, trách nhiệm của mình với Mileva.
Trong một số tài liệu để lại của Einstein, về già ông đã miêu tả Mileva Marić là một người trầm lặng, luôn mang tâm trạng ủ dột và có dấu hiệu của bệnh thần kinh phân liệt. Từ một cặp đôi hạnh phúc, hôn nhân của họ lại biến thành một nhà tù giam lỏng khiến cả hai đều ngột ngạt và mệt mỏi.
Cả hai sau đó có thêm 2 người con chung nhưng cũng không đủ cứu vãn cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Nhà khoa học Einstein đã nhiều lần đề nghị ly hôn nhưng Mileva một mực từ chối. Vì thế, Einstein đã rất khó chịu và đặt ra nhiều luật lệ vô lý buộc vợ phải tuân theo như một cách ép bà ly hôn.
Vì lùi về sau lo cho chồng con, Mileva đã từ bỏ sự nghiệp và niềm đam mê khoa học khi còn chưa bắt đầu.
Nội dung của những điều luật này vẫn còn được ghi lại rõ ràng trong một bức thư riêng của Einstein gửi tới Mileva còn lưu lại tới ngày nay. Trong đó, ông yêu cầu vợ phải phục vụ giặt giũ, nấu ăn 3 bữa, dọn dẹp vệ sinh nhà cửa đầy đủ mỗi ngày.
Ông xác định rõ giữa 2 người không còn sự thân mật, gần gũi nữa, chỉ trừ trường hợp cần giữ thể diện với người ngoài thì mới được "đóng kịch". Einstein yêu cầu Mileva không được mong đợi bất kỳ sự thân mật nào, không được trách móc chồng, phải im lặng ngay khi được yêu cầu và không được coi thường chồng bằng lời nói hay hành động trước mặt con cái.
Dù quá đáng và tuyệt tình, Mileva vẫn miễn cưỡng chấp nhận các quy định của chồng. Thế nhưng, dù thế nào bà cũng không thể giữ được trái tim của ông nữa. Năm 1912, Einstein bắt đầu ngoại tình với Elsa Löwenthal, em họ và cũng là người vợ sau của ông.
Sống trong cuộc hôn nhân "đồng sàng dị mộng" quá lâu, Mileva cuối cùng cũng chấp nhận kết thúc mối quan hệ với nhà bác học nổi tiếng vào tháng 2/1919, sau 5 năm sống ly thân. Sau khi ly hôn vợ được khoảng 4 tháng, Einstein đã tái hôn với Elsa.
Từng có mối tình đẹp thời sinh viên, Mileva và Einstein lại kết thúc trong phản bội và bi thương.
Nhiều nhà nghiên cứu đã đặt ra nhiều câu hỏi tiếc nuối cho Mileva Marić - người phụ nữ được nhận xét là sở hữu trí tuệ không thua kém thiên tài Albert Einstein. Nếu họ không yêu đương và kết hôn, hoặc nếu hôn nhân của họ thật sự hạnh phúc, có lẽ Mileva đã có thể sánh bước bên chồng với vai trò là cộng sự cùng tạo nên những công trình nghiên cứu khoa học vĩ đại cho hậu thế.
Năm 1922, Albert Einstein nhận giải Nobel Vật lý. Ít ai biết rằng nhà khoa học vĩ đại đã gửi tặng người vợ đầu tiên toàn bộ số tiền thưởng của ông. Mileva đã dùng số tiền này để mua một căn nhà nhà ở Zurich - nơi bà sống tới hết cuộc đời với 2 con trai. Suốt phần đời về sau, bà cũng chưa bao giờ tái hôn hay có người đàn ông nào khác.
Mileva cùng 2 người con trai của mình với nhà bác học Albert Einstein.
Sau khi bố mẹ ly dị, hai người con trai của Einstein và Mileva cũng không có cuộc sống hạnh phúc. Người con trai thứ hai của họ là Eduard bị thần kinh và nhiều lần tự tử bất thành rồi qua đời ở tuổi 55 vì đột quỵ. Không lâu trước khi mất, Eduard từng nói với một nhà báo: "Có người cha thiên tài chẳng giúp ích gì cho tôi cả".
Còn người con trai lớn Hans Albert cũng không vui vẻ hơn. Ông được cho là rất chạnh lòng và trách cứ người cha thiên tài khi đã bỏ rơi mẹ con mình. Chia sẻ với công chúng về người cha nổi tiếng, Hans chỉ nói một câu đầy tổn thương: "Có thể công trình duy nhất ông ấy từ bỏ chính là tôi".
Nguồn: Business Insider, Telegraph
