Theo số liệu thống kê, hiện Việt Nam có gần 200.000 bạn trẻ có trình độ đại học và trên đại học thất nghiệp, cộng với khoảng 100.000 bạn trẻ có trình độ cao đẳng thất nghiệp. Gần 300.000 bạn trẻ, được đào tạo, có bằng cấp thất nghiệp là vấn đề nhức nhối của những người có trách nhiệm.
Câu hỏi đặt ra là ai và những ai chịu trách nhiệm về vấn đề lớn này của xã hội? Các trường đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Chính phủ hay các doanh nghiệp? Hình như không ai cả, bởi chúng ta đã thừa nhận và đang theo mô hình kinh tế thị trường, chúng ta không còn ở thời bao cấp.
Vậy thì các bạn trẻ, bố mẹ và gia đình các bạn trẻ phải tự chịu trách nhiệm về việc thất nghiệp của chính mình. Các bạn tự chọn đi học đại học, học cao đẳng hay đi làm công nhân. Các bạn tự chọn ngành học, trường học. Các bạn tự chịu trách nhiệm về kiến thức và kỹ năng mình tích lũy được sau 3-4 năm ngồi trên ghế nhà trường. Các bạn trẻ và các bậc cha mẹ phải tự chịu trách nhiệm về các quyết định của chính mình.
Rất nhiều bậc cha mẹ ngay từ khi con bước chân vào cổng trường đại học đã gửi một khoản tiết kiệm 300 triệu đồng, 500 triệu đồng, coi như một khoản tiền dành sẵn để xin việc cho con sau khi ra trường.
Rất nhiều bậc cha mẹ khi tôi khuyên cho con vào học đại học FPT thì cho rằng học phí đắt, vì vậy, họ cho con học một trường đại học công lập, thế nhưng lại sẵn sàng bỏ ra 500 triệu để xin việc cho con khi ra trường. Trong khi với 500 triệu ấy cho con học đại học FPT thì bạn ấy sẽ có việc làm ngay từ năm cuối đại học mà không mất một xu nào để xin việc.
Tôi muốn đặt câu hỏi cho các cử nhân, kỹ sư trẻ: Tại sao các bạn không tự lập nghiệp, tự mở công ty, tự mở nhà máy, tự mở xí nghiệp để tự tạo ra công ăn việc làm cho chính mình và bạn bè?
Tôi biết các bạn sẽ trả lời: thiếu vốn, thiếu kỹ năng, không có thị trường, không có nguồn tiêu thụ, rồi cơ chế, chính sách, rồi vô vàn khó khăn.
Các bạn có biết rằng rất nhiều công ty nổi tiếng trên thế giới đã khởi nghiệp từ gara ô tô hay không? Vâng họ không có vốn, không tài sản, nên họ phải khởi nghiệp và lấy chính gara ô tô của bố mẹ mình làm trụ sở công ty.
Là thanh niên, ai cũng có mong ước được sở hữu chiếc motor phân khối lớn Harley Davidson, bởi Harley Davidson là thương hiệu motor nổi tiếng nhất thế giới, biểu tượng cho phong cách sống cá tính. Vâng, chính Harley và người bạn của mình, Authur Davidson đã thành lập công ty mang tên Harley-Davidson vào năm 1903 từ chiếc gara ô tô xấu xí của gia đình.
Không chỉ trẻ em mà cả người lớn đều thích thú và say mê những bộ phim hoạt hình Walt Disney, mơ ước được đặt chân đến công viên giải trí Disney Land. Vâng, chính Walt Disney năm 1924 đã khởi nghiệp từ một gara của Robert Disney, chú của Walt Disney.
Hãng máy tính khổng lồ HP (Hewlett-Packard) có doanh thu 138 tỷ đô, 315.000 nhân viên cũng được Hewlett và Packard khởi nghiệp từ gara ô tô với số vốn vẻn vẹn 538 đô la vào năm 1938. Tương tự, Amazon và Google cũng được Jeff Bezos, Larry Page và Sergey Brin khởi nghiệp từ gara ô tô.
Hiện nay không chỉ lớp trẻ mà cả ông cụ, bà cụ trên toàn thế giới đều say đắm với những chiếc iPhone, iPad, Macbook của Apple. Và Steve Jobs, Steve Wozniak cùng một đồng sự đã thành lập nên Apple ngay trong gara căn nhà của bố mẹ nuôi Steve Jobs vào năm 1976. Chính trong chiếc gara này, Steve, Wozniak đã lắp ráp 50 chiếc máy tính trong một hợp đồng đầu tiên của Apple.
Ngay ở Việt Nam, năm 1988, đất nước còn khó khăn gấp bội lần, anh Trương Gia Bình và 12 cộng sự cũng đã khởi nghiệp từ chiếc gara ô tô cải tạo lại thành nhà ở.
Cả Harley Davidson, Walt Disney, Hewlett, Packard, Jeff Bezos, Larry Page, Sergey Brin, Steve Jobs, Steve Wozniak, Trương Gia Bình đều không có vốn liếng, tiền bạc, tài sản, họ chỉ có khát vọng, đam mê và quyết tâm khởi nghiệp. Tinh thần khởi nghiệp của họ gọi là "tinh thần khởi nghiệp gara".
Việt Nam sẽ giảm thất nghiệp nếu chúng ta truyền cho lớp trẻ Việt Nam "tinh thần khởi nghiệp gara".
Chỉ cần có 3000 bạn trẻ có ý chí và dám khởi nghiệp từ "gara ô tô" thì sẽ có thêm 30.000 bạn trẻ có việc làm. Bằng cách nào đó chúng ta làm cho 30.000 bạn trẻ có ý chí và dám khởi nghiệp từ "gara ô tô" thì toàn bộ 200.000 cử nhân thất nghiệp sẽ có việc làm.
Nếu thanh niên chỉ ngồi mong chờ có việc làm từ một suất về hưu của cha mẹ mình thì sẽ không có tương lai, đừng mong đất nước đuổi kịp Philippines, Indonesia, Thái Lan, Malaysia.
Muốn đuổi kịp và vượt các nước láng giềng thì nhất định lớp trẻ phải có "tinh thần khởi nghiệp gara".