Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể sử dụng chuyến đi tới Trung Quốc để cố gắng giúp giảm bớt những căng thẳng thương mại, thúc giục Bắc Kinh cam kết thay đổi mô hình kinh tế của mình và đưa ra nhiều nhượng bộ hơn, theo các nhà quan sát.
Ông Trump hôm 31.12 cho biết sẽ ký thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 rất lớn và toàn diện với Trung Quốc vào ngày 15.1 tại Nhà Trắng với sự tham gia của các đại diện cấp cao từ Trung Quốc.
Nhà lãnh đạo Mỹ sau đó tiết lộ thêm rằng ông sau đó sẽ bay tới Bắc Kinh để bắt đầu đàm phán thỏa thuận thương mại giai đoạn 2. Tuy nhiên, thông tin này vẫn chưa được đề cập trên các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc.
Lễ ký thỏa thuận giai đoạn 1 được xem là một bước đột phá sau gần 2 năm đàm phán, làm giảm căng thẳng chiến tranh thương mại giữa hai nước, đồng thời tránh gây leo thang trong quan hệ Mỹ - Trung với việc Washington hủy bỏ việc áp một số mức thuế quan trong khi Bắc Kinh đồng ý mua thêm nông sản Mỹ và cam kết bảo vệ sở hữu trí tuệ tốt hơn.
Zhu Feng, một giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nam Kinh, cho biết ông tin rằng chuyến đi của Tổng thống Trump đến Trung Quốc là một cử chỉ thiện chí để cải thiện quan hệ song phương.
“Sẽ rất tốt cho ông Trump khi đến thăm Bắc Kinh một lần nữa kể từ chuyến thăm cuối vào năm 2017. Ông chủ Nhà Trắng cũng nên mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang Mỹ, để cải thiện quan hệ Mỹ - Trung”, ông Zhu cho biết.
Nhưng Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Renmin của Trung Quốc, lại cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ có thể đưa ra yêu cầu bổ sung đối với ông Tập trong chuyến thăm Bắc Kinh.
Ông Shi lưu ý rằng Trung Quốc sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng các điều khoản của thỏa thuận giai đoạn 1, bao gồm tăng giá trị xuất khẩu của Mỹ lên 200 tỉ USD trong 2 năm tới.
“Tổng thống Trump có thể cố gắng sử dụng một số quan điểm tích cực được tạo ra bởi thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 nhằm thúc đẩy Bắc Kinh đưa ra nhiều nhượng bộ hơn khi ông đến thăm Trung Quốc. Ông ấy có thể yêu cầu Trung Quốc mua thêm hàng hóa từ Mỹ, ngay cả khi không có nhu cầu nội địa mạnh đối với các sản phẩm đó cũng như tiếp tục thúc ép Bắc Kinh cam kết thực hiện cải cách cơ cấu”, ông Shi nói.
Theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), các quan chức của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới trước đó cũng khẳng định rằng giai đoạn tiếp theo của thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung sẽ được xác định qua cách thực hiện giai đoạn đầu tiên. Các vấn đề khó khăn như Bắc Kinh cắt giảm trợ cấp có lợi cho các công ty nhà nước dự kiến sẽ được giải quyết trong giai đoạn thứ hai, nhưng hầu hết các nhà phân tích vẫn hoài nghi về việc liệu có thể đạt được thỏa thuận này trước cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào ngày 3.11.2020.
“Cho dù có vấn đề gì xảy ra với thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, ông Trump vẫn sẽ không thay đổi cách tiếp cận đối phó với Trung Quốc. Ông ấy sẽ luôn cố gắng ép Trung Quốc đưa ra nhiều nhượng bộ hơn”, chuyên gia Shi Yinhong nhấn mạnh.
Trong khi đó, Jia Qingguo, giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học Bắc Kinh, cho biết chuyến thăm Trung Quốc của tổng thống Mỹ sẽ giúp mối quan hệ thương mại hai bên ổn định hơn, nhưng nói thêm rằng hai nước sẽ phải có sự đồng thuận về những gì sẽ được thảo luận trong cuộc đàm phán giai đoạn 2 sắp tới trong chuyến đi của ông Trump.
“Các nhà đàm phán sẽ phải đạt được sự nhất trí về những gì có thể đạt được cho giai đoạn 2. Nếu vẫn còn có nhiều bất đồng, chuyến thăm của nhà lãnh đạo Mỹ sẽ gây thêm khó khăn cho Trung Quốc”, bà Jia cho biết và nói thêm rằng việc Tổng thống Trump tới Bắc Kinh sẽ không làm giảm căng thẳng trong các vấn đề bao gồm các hạn chế của Mỹ đối với công ty viễn thông khổng lồ Trung Quốc Huawei và các công ty công nghệ khác.
Được biết, Mỹ và Trung Quốc đang bị khóa chặt trong một cuộc chiến thương mại kéo dài dai dẳng suốt hơn 1 năm kể từ khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức áp thuế quan 25% đối với các mặt hàng nhập khẩu trị giá hàng chục tỉ USD từ Trung Quốc, chủ yếu là máy móc thiết bị điện tử và công nghệ cao.
Phía Trung Quốc đã lập tức đáp trả bằng cách áp thuế tương tự đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, chủ yếu là các mặt hàng nông sản, kéo theo sau đó là một loạt các đợt áp thuế “ăn miếng trả miếng” đến từ cả hai bên, làm ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế toàn cầu, với nhiều hệ lụy nghiêm trọng.