Người phát ngôn chính phủ Campuchia nói về biển Đông
Phát ngôn viên chính phủ Campuchia ông Phay Siphan ngày 29/7 nhận xét tình hình hiện nay ở biển Đông là ổn định, nhưng có thể sẽ còn căng thẳng nếu tiếp tục có sự can thiệp từ bên ngoài.
"Những người bên ngoài [khu vực] không nên tiếp tục khuấy động rắc rối ở biển Đông dưới danh nghĩa tự do hàng hải," ông Siphan trả lời Tân Hoa Xã. "Bất kỳ sự can thiệp nào từ bên thứ ba hoặc người ngoài sẽ không chỉ ảnh hưởng đến nỗ lực chung của Trung Quốc và các nước ASEAN, mà còn khơi dậy đối đầu trên biển Đông."
Ông Phay Siphan nói Campuchia mong muốn tất cả các bên có liên quan trực tiếp đến các bất đồng ở biển Đông kiềm chế và tiếp tục giải quyết tranh chấp bằng đối thoại hòa bình.
"Cho đến nay, Trung Quốc và ASEAN đã đạt được tiến triển ổn định trong đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông (COC), và chúng tôi khuyến khích tất cả các bên tiếp tục đối thoại hòa bình vì sự hòa bình, ổn định và phát triển trong khu vực," ông Siphan nói.
Ông Phay Siphan (Ảnh: Khmer Times)
Một số chuyên gia đến từ Campuchia trả lời Tân Hoa Xã, nêu quan điểm tương tự ông Phay Siphan. Giáo sư cao cấp Joseph Matthews từ Đại học quốc tế Beltei ở Phnom Penh nói tình hình ở biển Đông hiện nay ổn định và hòa bình hơn so với vài năm trước.
Theo ông này, sự can thiệp của bên thứ ba vào tranh chấp "gây ra tác hại nhiều hơn là có ích, cho nên các nước bên ngoài tranh chấp khu vực nên đứng ngoài bất đồng và đừng cố tham gia vào những vấn đề thậm chí không có liên quan trực tiếp hay gián tiếp đến họ".
Ông Matthews đánh giá quá trình đàm phán COC giữa Trung Quốc và ASEAN đã tiến triển tốt và các nước cần duy trì bầu không khí mang tính xây dựng cho đối thoại.
"Việc hoàn thành nhanh chóng bộ quy tắc COC có ý nghĩa sẽ đóng góp cho xây dựng lòng tin, hòa bình và ổn định khu vực," ông Matthews nói.
Chheang Vannarith, chủ tịch Viện tầm nhìn châu Á (Asian Vision Institute), Campuchia, bình luận rằng hợp tác và đối thoại thực chất về COC là điều thúc đẩy nhằm giảm hiểu lầm và căng thẳng, xây dựng lòng tin chiến lược, đặc biệt là giữa các nước có bất đồng trên biển Đông.
Kin Phea, tổng giám đốc Viện nghiên cứu quan hệ quốc tế Campuchia (thuộc Học viện hoàng gia Campuchia), trả lời Tân Hoa Xã ngày 30/7 rằng căng thẳng ở biển Đông đã lớn hơn so với bản chất thực của tranh chấp tại đây bởi có sự can thiệp từ bên ngoài và cách thức đưa tin sai lệch trên truyền thông phương Tây.
"Sự can thiệp từ bên ngoài không chỉ hủy hoại nỗ lực chung để hiện thực hóa COC, mà còn gây ra cọ xát giữa các nước thành viên ASEAN với Trung Quốc, giữa các nước ASEAN với nhau, cũng như hủy hoại lợi ích to lớn có thể đạt được từ quan hệ ASEAN-Trung Quốc," ông Phea nói.
"Vấn đề biển Đông không nên được tập trung bởi các nước không liên quan, bởi vẫn còn nhiều vấn đề quan trọng hơn hơn là vấn đề biển Đông đối với người dân ASEAN, các nước ASEAN và cả Trung Quốc. Các nước bên ngoài nên tránh xa vấn đề này và không đưa ra phát ngôn vô trách nhiệm liên quan [vấn đề biển Đông]."
Phea nói rằng Trung Quốc, Campuchia và ASEAN đã cam kết gìn giữ hòa bình, ổn định và an ninh trên biển Đông, đồng thời gìn giữ lợi ích to lớn cho cả khu vực thông qua quan hệ hợp tác tốt và quan hệ đối tác chiến lược cùng có lợi giữa ASEAN với Trung Quốc.
"Điều bắt buộc là các bên liên quan trực tiếp [trong vấn đề biển Đông] tiếp tục dàn xếp bất đồng bằng những giải pháp hòa bình," ông này cho hay, bổ sung rằng các bên cần tiếp tục áp dụng cơ chế ASEAN-Trung Quốc để thực thi đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và cùng nỗ lực hơn nữa để hoàn thành COC."
Ở một diễn biến khác, thủ tướng Campuchia Hun Sen ngày 29/7 xác nhận ông đã ra lệnh mua hàng chục nghìn vũ khí từ Trung Quốc nhằm hiện đại hóa quân đội nước này.
Theo ông Hun Sen, hợp đồng mua vũ khí 40 triệu USD trong năm nay là khoản đầu tư gia tăng của Campuchia, bên cạnh tổng giá trị các thỏa thuận vũ khí 290 triệu USD mà nước này đã rót cho Trung Quốc nhằm hiện đại hóa quân đội.
Thủ tướng Hun Sen cũng tiết lộ, số vũ khí được mua trong giao dịch này bao gồm hàng chục nghìn khẩu súng để thay thế cho một lượng súng đã cũ.
Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ ngoại giao Phạm Bình Binh (hàng trước, thứ ba từ trái) cùng những người đồng cấp ASEAN dự phiên họp với đại diện Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền (AICHR) tại Bangkok, Thái Lan, ngày 30/7 (Ảnh: VNA)
Vấn đề biển Đông nóng trước thềm hội nghị ngoại trưởng ASEAN
Thông điệp của đại diện chính phủ cùng giới học giả Campuchia được Tân Hoa Xã đưa ra trong bản tin vào tối qua, 30/7. Sáng nay (31/7), Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52 (AMM 52) và các Hội nghị liên quan sẽ chính thức khai mạc tại thủ đô Bangkok, Thái Lan.
Trong nhiều vấn đề quan tâm của ASEAN cũng như quốc tế và khu vực, hai vấn đề được giới quan sát đánh giá sẽ bao trùm nghị trình lần này là tình hình biển Đông và cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.
Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu châu Á James Gomes cho biết: "Căng thẳng trên biển Đông hiện nay đã trở thành vấn đề của khu vực và quốc tế. Do đó tôi cho rằng khi mà Hội nghị lần này có sự tham dự của Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Mỹ thì vấn đề biển Đông sẽ được đưa ra thảo luận dù là trực tiếp hay bên lề diễn đàn."
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana ngày 30/7 lên án Bắc Kinh rằng những cam kết gìn giữ hòa bình trên biển Đông của nước này hoàn toàn trái ngược với hành động thực tế.
Bình luận về phát ngôn của đại sứ Trung Quốc tại Philippines Triệu Giám Hoa hôm 29, nói rằng Bắc Kinh tuân thủ chính sách quốc phòng hòa bình và sẽ "không nổ súng trước", ông Lorenzana nói: "Tôi đã nghe phiên bản bài diễn thuyết này quá nhiều lần rồi... Chẳng có gì mới cả. Họ nói rằng họ muốn hòa bình, nhưng điều đó không giống với những gì họ làm trên thực địa."
Bộ trưởng Philippines nhắc lại sự kiện Trung Quốc chiếm quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough và tuyên bố đây là hành vi "bắt nạt".
Bộ ngoại giao Việt Nam thời gian qua cũng đã lên tiếng trước hành động xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa Việt Nam. Người phát ngôn Bộ ngoại giao Lê Thị Thu Hằng ngày 25/7 tái khẳng định lập trường của Việt Nam về vụ việc tàu khảo sát Trung Quốc Hải Dương 8.
Bà Hằng nhấn mạnh, "Về vụ việc nghiêm trọng này chúng tôi đã đề cập trong các phát biểu trước đây. Việt Nam kiên quyết kiên trì bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán như đã được xác lập tại Công ước của LHQ về Luật Biển 1982 bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Với mục tiêu trên, Việt Nam đã có nhiều hình thức giao thiệp ngoại giao phù hợp: trao công hàm phản đối với phía Trung Quốc, yêu cầu rút ngay ra khỏi vùng EEZ của VN .
Các lực lượng chức năng của Việt Nam triển khai các biện pháp phù hợp đúng pháp luật. Duy trì hòa bình, ổn định đảm bảo tự do hàng không, hàng hải, đề cao thượng tôn pháp luật tôn trọng chủ quyền quyền chủ quyền và quyền tài phán của các quốc gia như được xác lập ở Công ước Luật Biển của LHQ 1982 là lợi ích và trách nhiệm chung của các nước và cộng đồng quốc tế.
Việt Nam hoan nghênh và sẵn sàng cùng các nước và cộng đồng quốc tế nỗ lực đóng góp vào mục tiêu nói trên, vì hòa bình ổn định và hợp tác và phát triển của tất cả các quốc gia trong khu vực và trên thế giới, Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho hay."