Trí tuệ cảm xúc (EQ) đề cập đến năng lực và trí tuệ về mặt xã hội và tình cảm của một người. Những người có trí tuệ cảm xúc cao có khả năng xử lý các mối quan hệ tốt hơn, hiểu và quản lý cảm xúc của họ một cách vượt trội trong các lĩnh vực như giao tiếp và giải quyết mâu thuẫn. Ngược lại, những người có trí tuệ cảm xúc thấp có thể gặp khó khăn trong những lĩnh vực này.
Theo bậc thầy mưu trí Quỷ Cốc Tử của Trung Hoa cổ đại, những người có EQ thấp thường thể hiện 3 hành vi sau đây:
1. Thích giải thích
Khi hình ảnh hoặc hành vi của mình bị hiểu lầm, nhiều người sẽ vô thức muốn giải thích để người khác hiểu được suy nghĩ và ý định thực sự của họ. Họ sợ rằng những người xung quanh vì hiểu lầm đó sẽ không thích họ, vì vậy họ cảm thấy mình cần phải giải thích hành vi hoặc lời nói của mình.
Tuy nhiên đôi lúc, bạn càng giải thích thì người khác càng nghi ngờ. Giải thích quá nhiều sẽ khiến đối phương cảm thấy bạn không tự tin. Ngoài ra, những người thiếu tự tin thường có xu hướng giải thích quá mức về lời nói và hành động của mình để thuyết phục người khác tin tưởng. Hành vi này thường khiến mọi người cảm thấy rằng bạn đang che đậy điều gì đó và nghi ngờ tính xác thực của sự việc, từ đó ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của bạn.
Do vậy, học cách kiểm soát mong muốn giải thích của bản thân là điều cần thiết. Khi người khác hiểu sai hành động hoặc lời nói của chúng ta, chúng ta có thể làm rõ sự hiểu lầm đó bằng ngôn ngữ đơn giản, thẳng thắn và rõ ràng thay vì giải thích vòng vo quá nhiều. Điều này có thể khiến đối phương tin tưởng hơn vào lời nói và việc làm của chúng ta.
Có thể thấy, giải thích quá nhiều không những không có lợi cho bản thân mà còn có thể gây phản tác dụng. Vì vậy, chúng ta nên học cách kiềm chế mong muốn giải thích của mình, để tránh những rắc rối không cần thiết.
2. Thích tranh luận hơn thua qua lại
Những người có EQ thấp thường thiếu kỹ năng tự nhận thức và quản lý bản thân, khiến họ thể hiện kém trong các mối quan hệ giữa các cá nhân. Họ thường xuyên tranh luận hơn thua, căng thẳng trong lời nói khi giao tiếp với người khác. Thậm chí còn dễ nảy sinh tranh cãi khi không thực sự cần thiết. Những hành vi này có thể gây ra những ấn tượng tiêu cực không đáng có cho những người xung quanh.
Lý do cho xu hướng này là những người có trí tuệ cảm xúc thấp thường thiếu tự tin và cảm giác an toàn. Khi cảm thấy bị bản thân đe dọa hoặc bị chỉ trích, họ sẽ cố gắng khẳng định bản thân bằng cách tranh luận. Tuy nhiên, phản ứng này chỉ càng thể hiện trạng thái cảm xúc bất ổn và thiếu tự chủ của họ trong mắt mọi người.
Để thay đổi hành vi này, những người có EQ thấp cần nâng cao kỹ năng tự nhận thức và quản lý cảm xúc. Họ nên học cách tự quan sát và hiểu phản ứng cảm xúc của bản thân, đồng thời kiểm soát cảm xúc và hành vi của mình. Ngoài ra, họ cũng nên học cách suy nghĩ tích cực, vừa để xử lý tốt hơn mối quan hệ với người khác, vừa để cải thiện trí tuệ cảm xúc của chính mình.
3. Thích nói bí mật của bản thân với những người bạn mới
Những người có trí tuệ cảm xúc thấp thường thiếu sự nhạy cảm và sáng suốt trong các mối quan hệ giữa các cá nhân, thậm chí thiếu kiểm soát cảm xúc của mình. Vì vậy, họ thường tâm sự những chuyện cá nhân với người không mấy thân thiết. Thậm chí ngay lần đầu tiên gặp mặt người lạ, họ đã dùng cách này để thể hiện sự chân thành và giành được sự ưu ái của người khác. Tuy nhiên, kiểu hành vi này thường khiến những người có EQ thấp gặp rắc rối.
Người có EQ thấp thường không hiểu được sự phức tạp của xã hội, không có khả năng thấu hiểu lòng người, khó phân biệt ai là người không đáng để tin tưởng. Điều này khiến họ dễ bị tổn thương và bị người khác phản bội. Người có EQ thấp thường thiếu kiểm soát cảm xúc, dễ bộc lộ sự nhạy cảm và thiếu tự tin trong giao tiếp, từ đó gây ra sự oán giận và mất lòng tin từ người khác.
Trong giao tiếp giữa các cá nhân, những hành vi cảm tính và phụ thuộc quá mức thường khiến mọi người cảm thấy không tin tưởng vào họ, điều này ảnh hưởng đến sự phát triển của các mối quan hệ giữa các cá nhân. Vì vậy, những người có chỉ số EQ thấp nên học cách kiểm soát cảm xúc và cách tương tác với người khác. Đồng thời, những người này phải học cách cân bằng cảm xúc cá nhân và kỳ vọng của người khác, xây dựng các mối quan hệ bền vững bằng cách tập trung vào hiệu suất của chính mình và phản hồi của người khác.