Sự leo thang hiện nay giữa lực lượng Houthi ở Yemen và liên minh hải quân do Mỹ dẫn đầu ở Biển Đỏ có lợi cho nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn theo nhiều cách. Theo một số nhà phân tích, trên thực tế, nhóm này đang được ủng hộ nhiều hơn.
“Cơ hội vàng” cho Houthi
Hisham al-Omeisy, cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thông tin của Washington về Yemen cho hay: “Houthi đang tìm kiếm cơ hội đối đầu với Mỹ. Trong 8 năm qua, nhóm này vẫn thường nói rằng họ đang có chiến tranh với Mỹ và Israel. Vì thế, đây là cơ hội vàng mà họ cần tận dụng”.
Các cuộc không kích của Anh-Mỹ vào Yemen đem lại “cơ hội vàng” cho Houthi. Ảnh: Anadolu
Yemen đã rơi vào tình trạng chiến tranh kể từ năm 2014, khi nhóm Houthi do Iran hậu thuẫn bắt đầu nổi dậy chống chính phủ do Saudi Arabia hậu thuẫn.
9 năm giao tranh đã khiến Yemen bị chia cắt. Houthi kiểm soát khu vực miền Bắc và miền Tây, bao gồm eo biển Bab el-Mandeb dẫn ra Biển Đỏ. Khu vực miền Nam do chính phủ được quốc tế công nhận và các đồng minh trong nước kiểm soát. Các bộ lạc địa phương thống trị khu vực phía Đông.
Theo Liên Hợp Quốc, cơ sở hạ tầng của Yemen đã bị hư hại nặng nề và xung đột kéo dài đã khiến người dân nước này rơi vào một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới.
Trong khi đó, lực lượng Houthi đang đàm phán với Saudi Arabia về lệnh ngừng bắn kéo dài. Cuối tháng này, Đặc phái viên Mỹ về Yemen Tim Lenderking dự kiến sẽ hoàn tất thỏa thuận hòa bình giữa Saudi Arabia và Houthi.
“Bằng cách buộc Saudi Arabia chấp nhận họ là chính phủ quốc gia của Yemen, Houthis hy vọng rằng phần còn lại của thế giới sẽ làm theo và họ sẽ có tính hợp pháp quốc tế”, ông al-Omeisy nói.
Thomas Juneau, phó giáo sư tại Đại học Ottawa ở Canada và là nhà phân tích về Trung Đông cho biết, cho đến nay, chỉ có Iran công nhận Houthi là chính phủ hợp pháp của Yemen.
“Bằng cách bắt giữ tàu, phóng tên lửa, đàm phán với Saudi Arabia, Houthi muốn buộc cộng đồng quốc tế phải thỏa thuận với họ. Họ muốn khẳng định mình là thành viên chủ chốt trong ‘trục kháng chiến’ của Iran”, ông Juneau nhấn mạnh, đề cập tới mạng lưới các nhóm được Iran hẫu thuẫn trên khắp khu vực chống lại Mỹ và Israel.
Chiến thắng quân sự không nhất thiết là mục tiêu
Lực lượng Houthi cho biết, các cuộc tấn công của nhóm này nhằm vào tàu chở hàng ở Biển Đỏ là nhằm buộc Israel chấm dứt cuộc xung đột ở Dải Gaza.
Abdulghani al-Iryani, nhà nghiên cứu cấp cao tại tổ chức tư vấn Yemen, Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Sanaa, nhận định: “Nhiều người ủng hộ Houthi vì sự ủng hộ của nhóm này với người Palestine”.
Ông nói thêm rằng Houthi “đã giành chiến thắng trong cuộc đối đầu này vào ngày họ bắn quả tên lửa đầu tiên”.
Theo ông Mohamed al-Iriani, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách Yemen, Houthi không tìm kiếm một chiến thắng quân sự trong xung đột ở Biển Đỏ. Thực tế, liên minh hải quân do Mỹ dẫn đầu chống lại người Houthi cũng không đạt được chiến thắng quân sự.
“Điều này tạo cơ hội để Houthi tiếp tục các hành động khiêu khích và chiến lược của họ dường như xoay quanh kỳ vọng rằng Mỹ, hiện đang bận tâm tới chính trị bầu cử trong nước, có thể bị hạn chế về khả năng phản ứng”, ông Al-Irianai nói.
Hơn nữa, đây dường như là một cuộc xung đột ít tốn kém đối với lực lượng Houthi. Một cuộc tấn công bằng UAV vào một tàu chở hàng ở Biển Đỏ tốn khoảng 1.200 USD trong khi đối với liên minh do Mỹ dẫn đầu, chi phí cao hơn đáng kể, khoảng 1,5 triệu USD cho mỗi quả bom.
Ông al-Omeisy cảnh báo, ngay cả một cuộc tấn công trên bộ cũng sẽ mang lại lợi ích cho Houthi.
“Việc triển khai lực lượng trên bộ sẽ củng cố tính hợp pháp của Houthi không chỉ ở Yemen mà còn trong khu vực. Trong vài tuần qua, chúng tôi đã thấy một xu hướng: ngay cả những người chống Houthi cũng đã thay đổi và chuyển sang ủng hộ nhóm này”, ông al-Omeisy nói, đồng thời cho biết thêm, Houthi cũng đã tận dụng cuộc xung đột ở Gaza để phát động một đợt tuyển mộ quy mô lớn.
“Cũng cần phải nhắc lại rằng, Yemen là một đất nước có 80% dân số cần viện trợ và nhiều người đang trong cảnh nghèo khó. Nếu tình huống này tạo cơ hội cho họ có việc làm trong quân đội hoặc một trong các phe phái khác, họ sẽ tận dụng. Người Yemen không muốn chiến tranh, nhưng nếu điều đó buộc phải xảy ra, họ sẽ là những chiến binh khá giỏi, như họ đã thể hiện trong 8 năm qua”, ông al-Omeisy kết luận.
Mỹ và Anh tuyên bố các cuộc không kích của họ là để trả đũa các cuộc tấn công của Houthi nhằm vào các tàu thương mại ở Biển Đỏ. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, mục đích của họ là nhằm “phá vỡ và làm suy giảm khả năng của lực lượng Houthi”.
Nhưng bất kể ý định hay thiệt hại gây ra cho lực lượng Houthi là gì, các cuộc tấn công của phương Tây có thể mang lại lợi ích cho nhóm này, củng cố tuyên bố rằng họ đang chiến đấu chống lại đối thủ nước ngoài đang tấn công Yemen. Điều này sẽ chỉ giúp Houthi thu hút thêm sự ủng hộ cả trong nước cũng như trong khu vực.