Cựu Tổng thống Bashar al-Assad - người nắm quyền tại Syria trong gần 25 năm - đã bị lật đổ vào cuối tuần trước, khi liên minh các nhóm vũ trang đối lập do tổ chức Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dẫn đầu đã chiếm được thủ đô Damascus trong cuộc tấn công chớp nhoáng.
Theo Điện Kremlin, ông Assad và gia đình đã được cấp quyền tị nạn tại Nga.
Cựu Tổng thống Syria Bashar al-Assad tại Điện Kremlin vào ngày 24/7/2024. Ảnh: Sputnik
Đài RT (Nga) đưa tin, cựu Tổng thống Syria không xuất hiện trước công chúng hoặc đưa ra tuyên bố nào kể từ khi chính quyền của ông sụp đổ vào ngày 8/12. Hiện chưa rõ các dự định tiếp theo của ông.
“Tôi tin rằng Bashar al-Assad và gia đình ông ấy có thể trở thành ân nhân của một trong những khu vực của Donbass bị chiến tranh tàn phá, và có thể chuyển đến một trong những ngôi nhà mới xây ở Mariupol”, nghị sĩ Dmitry Kuznetsov thuộc Ủy ban Quan hệ Đối ngoại của Quốc hội Nga nói với trang tin Gazeta.ru hôm 12/12.
Theo RT, thành phố cảng Mariupol bên bờ Biển Đen ở miền đông Ukraine hiện là một phần của Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng, do Nga kiểm soát từ tháng 10/2022 sau cuộc bao vây kéo dài 3 tháng. Giới chức địa phương đang tiến hành tái thiết thành phố này.
“Tôi ủng hộ [ông Assad] chứng minh rằng mình phục vụ nhân dân Nga. Sau đó, với những đóng góp của ông ấy cho việc giành lại Donbass, chúng ta có thể xem xét vấn đề cấp quyền công dân [Nga]”, nghị sĩ Kuznetsov cho biết.
Trước đó, theo RT, Phó Chủ tịch thứ nhất Ủy ban Quốc phòng của Quốc hội Nga Aleksey Zhuravlyov từng lập luận rằng cựu Tổng thống Syria Assad xứng đáng được cấp quyền công dân Nga vì ông “đã làm đủ cho nước Nga”.
Theo các quan chức Nga, ông Assad đã quyết định từ chức sau các cuộc đàm phán với các nhóm đối lập.
Đại diện thường trực của Nga tại các Tổ chức quốc tế ở Vienna (Áo) Mikhail Ulyanov mô tả quyết định cấp quy chế tị nạn cho ông Assad là bằng chứng cho thấy Moscow "không phản bội bạn bè của mình trong những tình huống khó khăn".
Nga duy trì liên lạc với chính quyền mới tại Syria
Trong cuộc họp báo hôm 11/12, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì liên lạc với chính quyền mới do HTS lãnh đạo tại Damascus, lưu ý đến sự hiện diện của nhân sự và tài sản của Nga tại Syria.
"Tất nhiên, chúng tôi không thể tránh liên lạc với những người kiểm soát tình hình trên thực địa vì trước hết và quan trọng nhất là chúng tôi có cơ sở vật chất và nhân sự của mình tại đó", ông Peskov tuyên bố.
Khi được hỏi về số lượng quân nhân Nga vẫn đang đồn trú tại Syria, người phát ngôn Điện Kremlin từ chối cung cấp thông tin chi tiết, cho biết rằng thông tin như vậy chỉ có thể được tiết lộ bởi các quan chức quân sự.
Theo RT, lực lượng quân sự Nga hiện đang đồn trú tại Căn cứ Không quân Khmeimim và một trung tâm hỗ trợ hậu cần ven biển Địa Trung Hải tại Tartus, phía tây Syria.
Sau khi Tổng thống Assad bị phế truất và rời khỏi Syria, các nguồn tin nói với truyền thông Nga rằng các lực lượng đối lập đã cam kết tôn trọng các cơ sở quân sự và phái bộ ngoại giao của Nga tại Syria.
Tiêm kích Su-25 của Nga tại Căn cứ Không quân Khmeimim ở tỉnh Latakia, Syria. Ảnh: Sputnik
Trong cuộc họp báo hôm 11/12, ông Peskov nhắc lại rằng Nga đang duy trì đối thoại với tất cả các quốc gia Trung Đông và cho rằng các cuộc không kích gần đây của Israel xung quanh Cao nguyên Golan và các vùng đệm có thể làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã bất ổn ở Syria.
Người phát ngôn Điện Kremlin cũng bày tỏ mong muốn tình hình trong khu vực được ổn định nhanh chóng và tìm kiếm một giải pháp ổn thỏa cho cuộc xung đột.
"Từng có thời điểm Nga hỗ trợ Cộng hòa Ả Rập Syria đối phó với khủng bố và giúp ổn định tình hình đang đe dọa toàn bộ khu vực. Rất nhiều nỗ lực đã được dành cho việc này. Nga đã hoàn thành nhiệm vụ của mình", ông Peskov nhận xét.
"Và sau đó, chính quyền Assad đã làm việc tại đất nước này [Syria], tập trung vào việc phát triển đất nước. Nhưng thật không may, những diễn biến đã dẫn đến tình hình chúng ta đang có hiện nay. Và bây giờ chúng ta cần dựa trên thực tế trên thực địa vào thời điểm này để đưa ra các hành động của mình", ông Peskov nói thêm.