Daijosai (Lễ Tạ ơn Vĩ đại dành cho vị tổ của Hoàng gia Nhật – Nữ thần Mặt trời Amaterasu) là một trong các nghi lễ kế vị của hoàng đế sau khi Thái thượng hoàng Akihito thoái vị. Mặc dù ông nội của Nhật hoàng Naruhito - cố Nhật hoàng Hirohito - sau này không còn được xem là thần thánh, nghi lễ vẫn được lưu giữ.
Các học giả và chính phủ nói rằng nghi lễ bao gồm một bữa tiệc, thay vì quan hệ như vợ chồng với nữ thần, như lời đồn lưu truyền hơn 1.300 năm qua. Mặc dù vậy phe chỉ trích tỏ ra tức giận, thậm chí kiện tụng. Họ cho rằng nghi lễ gợi nhớ quá khứ quân phiệt và vi phạm sự tách bạch giữa tôn giáo và nhà nước được quy định trong hiến pháp, vì chính phủ phải tiêu tốn 25 triệu USD cho nghi lễ này (bao gồm việc xây dựng hội trường nghi lễ).
Trước nay, Daijosai vẫn được xem là một nghi lễ bí ẩn, không ai thực sự hiểu nó diễn ra ra sao ngoại trừ hoàng gia Nhật Bản. Để tránh những lời tranh cãi và xuyên tạc không hay của dân chúng, nghi lễ tạ ơn lần này được chính phủ Nhật hé lộ một phần cho các chuyên gia Nhật Bản học và được đài truyền hình công NHK tái hiện trong năm nay. Đây là động thái chưa từng có mà các học giả nói rằng có thể là sáng kiến của chính phủ để xua tan những tin đồn, là cách để chính phủ bảo vệ mình.
Lễ phục màu trắng được mặc trong lễ đăng cơ của tân Nhật hoàng Naruhito. Ảnh: KYODO
Theo ông John Breen, học giả thuộc Trung tâm Nghiên cứu quốc tế về Nhật Bản ở Kyoto, Daijosai diễn ra vào lúc 19 giờ (theo giờ địa phương). Đầu tiên, Nhật hoàng Naruhito mặc áo bào trắng, bước vào một căn phòng có ánh sáng mờ nhạt, ông đi đến đâu thì lụa trắng sẽ được trải ra và cuốn theo đến đấy, chi tiết này được cho là để chân Nhật hoàng không phải chạm đất và những điều phàm tục.
Tại căn phòng ấy, vị vua mới sẽ ăn một bữa cơm thịnh soạn trong 32 chiếc đĩa làm từ lá sồi với những món cao lương mỹ vị như bào ngư, hạt kê, cơm và rượu trắng. Nhật hoàng sẽ tạ ơn nữ thần trong khi thưởng thức bữa ăn để cầu mong hoà bình thịnh trị cho triều đại mới. Toàn bộ nghi thức được lặp lại ở một phòng khác, kết thúc vào khoảng 3 giờ sáng hôm sau.
Amaterasu là nữ thần Mặt trời tối cao trong Thần đạo và được xem là thủy tổ của dòng dõi hoàng gia Nhật Bản. Ảnh: SPIRITUAL CONNECT
Trong một cuộc họp báo, em trai của Nhật hoàng - Thái tử Akishino - tự hỏi liệu việc sử dụng tiền công có phù hợp hay không và gợi ý rằng nên sử dụng các quỹ của riêng hoàng gia, tức là quy mô buổi lễ sẽ nhỏ hơn nhiều.
Song Koichi Shin, người đứng đầu một nhóm 300 người đệ đơn kiện yêu cầu chính phủ phải dừng nghi lễ và bồi thường 10.000 yen cho mỗi người vì "sự đau đớn và thống khổ", nói rằng điều đó vẫn không thỏa đáng vì các quỹ hoàng gia vẫn là tiền thuế của người dân.
Năm 1990, khi Nhật hoàng Akihito khi đó thực hiện nghi lễ Daijosai đã dẫn đến nội loạn, nhiều cuộc biểu tình diễn ra tỏ ý bất mãn, hàng ngàn người đâm đơn kiện hoàng gia Nhật Bản vì sự phung phí, trong khi đó truyền thông và dư luận thi nhau soi mói để vạch trần mục đích cũng như tính chất mê tính dị đoan của buổi lễ.