Sau hai tuần bơm thanh khoản quyết liệt, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã quay trở lại hút ròng lượng lớn VND ra khỏi hệ thống ngân hàng.
Cụ thể, chỉ trong 3 phiên vừa qua (18/10 – 20/10), Nhà điều hành đã hút về gần 110.000 tỷ thông qua kênh phát hành tín phiếu. Trong khi chỉ bơm ra chưa đầy 1.000 tỷ thông qua kênh cầm cố giấy tờ có giá. Tính chung, NHNN đã rút khỏi hệ thống ngân hàng hơn 109.000 tỷ trong 3 ngày qua.
Trước đó, NHNN đã liên tục cung ứng thanh khoản cho các ngân hàng xuyên suốt hai tuần đầu tháng 10 với tổng khối lượng bơm ròng lên tới hơn 130.000 tỷ.
Sự đảo pha của cơ quan quản lý tiền tệ diễn ra trong bối cảnh lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng liên tục giảm sâu.
Số liệu mới nhất được NHNN công bố cho thấy, lãi suất VND bình quân liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm trong phiên 18/10 đã giảm về còn 3,03%/năm. So với đầu tuần trước khi thị trường phản ứng với sự kiện bất lợi liên quan đến Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB), lãi suất qua đêm đã giảm hơn một nửa. Còn so với mức đỉnh hơn 10 năm ghi nhận vào ngày 5/10 (8,44%/năm), lãi suất qua đêm đã giảm 5,41 điểm %.
Ở các kỳ hạn ngắn 1 và 2 tuần, lãi suất VND cũng tiếp tục giảm đáng kể, còn lần lượt quanh 4,01% và 4,11%. Các kỳ hạn còn lại ghi nhận xu hướng tương tự nhưng mức giảm không nhiều.
Với đà giảm rất mạnh và liên tục trong gần 2 tuần qua, chênh lệch lãi suất giữa VND và USD trên thị trường liên ngân hàng đã thu hẹp nhanh chóng, đặc biệt ở các kỳ hạn ngắn. Điểm hoán đổi lãi suất mỏng đi đã ảnh hưởng nhất định đến tỷ giá USD/VND. Đây có thể là một yếu tố thúc đẩy NHNN hút bớt tiền về để duy trì chênh lệch lãi suất.
Thực tế, tỷ giá đã liên tục tăng nóng trên cả thị trường ngân hàng và thị trường tự do trong những ngày gần đây.
Theo đó, giá bán USD tại các ngân hàng sáng nay (21/10) đã đồng loạt vượt 24.700 đồng/USD, thậm chí có ngân hàng đã niêm yết 24.800 đồng/USD. So với hồi đầu năm, giá USD ngân hàng đã tăng khoảng 1.750-1.800 đồng/USD, tương đương tăng 7,7-7,8%; riêng tuần qua tăng khoảng 2%.
Trên thị trường tự do, giá USD cũng không ngừng tăng mạnh, hiện đã vượt khá xa mốc 25.000 đồng/USD, tăng mạnh 500 đồng chỉ trong vài ngày.
Trước đó, NHNN đã quyết định điều chỉnh biên độ tỷ giá giao ngay USD/VND từ mức ±3% lên ±5% từ ngày 17/10 . Đây là lần điều chỉnh biên độ đầu tiên của Nhà điều hành sau 7 năm. Đồng thời, Nhà điều hành cũng tăng mạnh giá bán USD tại Sở Giao dịch từ 23.925 VND lên 24.380 VND, tương đương mức tăng tới 455 đồng - mức điều chỉnh mạnh nhất trong nhiều năm qua.
Theo giới phân tích, những động thái điều chỉnh tỷ giá của NHNN nhằm làm giảm sự cần thiết phải tăng lãi suất trong ngắn hạn và giảm bớt sức ép lên dự trữ ngoại hối.
Bộ phận Phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research) cho rằng, trong ngắn hạn, sự điều chỉnh của NHNN là cần thiết khi tỷ giá sẽ vẫn còn chịu nhiều áp lực từ bên ngoài khi FED thực hiện tăng lãi suất trong tháng 11 và tháng 12, kết hợp với yếu tố nội tại, khi nguồn cung ngoại tệ sẽ gặp nhiều khó khăn trong quý 4 (xuất khẩu yếu đi, kiều hối chậm lại).
Trong khi đó, biện phát can thiệp từ NHNN sẽ khá hạn chế, khi dự trữ ngoại hối không còn quá dồi dào và nếu tăng lãi suất quá mạnh cũng sẽ tác động lớn đến trạng thái ổn định của nền kinh tế, vốn đang ở vị thế khá khó khăn.
Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) đánh giá việc điều chỉnh biên độ tỷ giá VND, và đẩy mức mất giá của VND ở thời điểm hiện nay vẫn đang cho thấy sự chủ động của NHNN.
Theo đó, mức mất giá của VND để hỗ trợ sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu. Bên cạnh đó, việc đưa biên độ lên +/-5% có thể giúp gỡ bỏ kỳ vọng mất giá mạnh của VND, khi NHNN cho thấy quan điểm sẵn sàng điều chỉnh tỷ giá sát với diễn biến thị trường.
Ngoài ra, chấp nhận mức giá cao hơn của VND để gỡ bỏ bớt kỳ vọng tăng lãi suất nhằm hỗ trợ tiền đồng của các nhà đầu tư. Đồng thời, việc VND mất giá thêm có thể giảm bớt sức ép bán USD để duy trì lượng dự trữ ngoại hối của NHNN.
Hơn nữa, đẩy VND mất giá thêm trong năm 2022 có thể giúp NHNN thêm dư địa chính sách trong năm 2023, khi Việt Nam vẫn bị Bộ Tài chính Mỹ cho rằng NHNN thao túng tỷ giá (định giá thấp VND) để hỗ trợ xuất khẩu, do vậy việc để VND mất giá thêm trong năm nay sẽ tránh được sự quan ngại của BTC Mỹ.