Quận Hoàn Kiếm (TP Hà Nội) có diện tích tự nhiên khoảng 5,29 km2 nên không đạt tiêu chuẩn về diện tích của đơn vị hành chính cấp quận theo Nghị quyết 1211/2016/UBTVQH13. Theo đó, quận Hoàn Kiếm cũng là đơn vị cấp quận duy nhất của Hà Nội và 176 đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện phải sắp xếp.
Là đơn vị cấp quận duy nhất của Hà Nội thuộc diện sắp xếp đơn vị hành chính trong giai đoạn 2023 - 2025, nhưng quận Hoàn Kiếm lại có rất nhiều công trình di tích lịch sử, văn hóa lâu đời, cũng là địa phương thu hút du khách trong và ngoài nước khi ghé thăm Hà Nội.
Quận Hoàn Kiếm dù có diện tích nhỏ nhưng lại là quận trung tâm văn hóa, chính trị, kinh tế của thủ đô, có 190 di tích lịch sử văn hóa, di tích nổi tiếng bao gồm quần thể di tích hồ Gươm - đền Ngọc Sơn - đền Bà Kiệu, đình Kim Ngân, tháp Báo Thiên, đền vua Lê, cửa Ô Quan Chưởng, Nhà hát lớn Hà Nội, Nhà tù Hỏa Lò, Nhà thờ lớn Hà Nội, tượng đài Lý Thái Tổ, chợ Đồng Xuân…
Gắn liền với quận Hoàn Kiếm là hồ Gươm (hay còn gọi là hồ Hoàn Kiếm), tên gọi Hoàn Kiếm xuất hiện vào đầu thế kỷ 15, gắn với truyền thuyết vua Lê Lợi trả gươm báu cho rùa thần.
Đây là một trong những địa danh du lịch thu hút du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến Hà Nội.
Quần thể đền Ngọc Sơn, cầu Thê Húc, Tháp Bút ở quận Hoàn Kiếm cũng là 1 địa điểm thu hút du khách từ lâu nay.
Cầu Thê Húc với sắc đỏ đặc trưng, nằm nổi bật giữa hồ Hoàn Kiếm nối với đền Ngọc Sơn. Vì sở hữu thiết kế độc đáo nên du khách lẫn người dân rất thích đến đây.
Đài Nghiên - Tháp Bút là 2 kiến trúc thuộc khu di tích đền Ngọc Sơn. Dù chỉ là 2 công trình nhỏ bé, không nguy nga tráng lệ, nhưng lại mang trong mình những ý nghĩa về văn hóa, lịch sử.
Đền Bà Kiệu là một ngôi đền tâm linh có giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt nằm tại Thủ đô Hà Nội.
Tượng đài vua Lý Thái Tổ được đặt tại vườn hoa Lý Thái Tổ, đường Đinh Tiên Hoàng.
Cách đó không xa là tượng đài vua Lê Thái Tổ nằm trong một quần thể kiến trúc nhiều hạng mục, ở số 16 phố Lê Thái Tổ.
Khu vực Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục đã trở thành nơi vui chơi, giải trí nhộn nhịp bậc nhất thủ đô.
Ô Quan Chưởng, cửa ô duy nhất còn sót lại của kinh thành xưa, được công nhận là di tích lịch sử năm 1995.
Du khách tới đây gần như không thể bỏ qua di tích độc đáo này.
Nhà thờ Lớn Hà Nội được xây dựng theo mẫu hình từ châu Âu. Là nhà thờ có hai tháp chuông kiểu Gothic, có thể xem như mẫu hình thu nhỏ của nhà thờ ở Paris.
Nhà hát Lớn Hà Nội là công trình mang đường nét kiến trúc của các nhà hát ở miền Nam nước Pháp. Không gian biểu diễn, cầu thang, lối vào sảnh... giống với các nhà hát ở châu Âu đầu thế kỷ XX. Đây là công trình biểu diễn lớn nhất khu vực Đông Nam Á lúc bấy giờ.
Bưu điện Hà Nội nằm bên hồ Gươm nên hay được người dân gọi thân quen là Bưu điện Bờ Hồ. Đây một trong những công trình công cộng đầu tiên người Pháp xây dựng tại Hà Nội.
Nhà tù Hỏa Lò, một trong những di tích lịch sử nổi tiếng tại Hà Nội.
Chùa Quán Sứ là ngôi cổ tự hàng trăm năm tuổi này không chỉ có một lịch sử lâu đời, một kiến trúc độc đáo mà còn là trụ sở trung tâm của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.
Chợ Đồng Xuân là một trong những khu chợ lớn nhất ở miền Bắc, có tuổi đời lên đến hàng trăm năm là địa điểm buôn bán, giao thương sầm uất.