Sân khấu cho vũ khí mới
Ngày 26/7/2025, giữa làn nước êm ả của biển Baltic, Hải quân Nga đã biến cuộc tập trận "Bão tháng Bảy" thành màn thị uy khi tung ra một loại xuồng không người lái tấn công cảm tử, mang đầy thuốc nổ và lao thẳng vào mục tiêu nổi giả định, tạo nên vụ nổ dữ dội. Hình ảnh được Bộ Quốc phòng Nga công bố cho thấy con tàu nhỏ, không thủy thủ, tăng tốc lao tới, trước khi biến mục tiêu thành biển lửa.
Điểm đáng chú ý là thiết kế của xuồng này gần như sao chép các mẫu mà Ukraine từng sử dụng hiệu quả ở Biển Đen, khiến nhiều nhà quan sát cho rằng Moskva không chỉ thử nghiệm vũ khí mới, mà còn muốn gửi một thông điệp chiến lược. Tuy nhiên, điều kiện tập trận - mặt biển phẳng lặng, mục tiêu đứng yên và hoàn toàn không có hệ thống phòng thủ, lại hé lộ đây nhiều khả năng là màn trình diễn được dàn dựng kỹ lưỡng hơn là kịch bản chiến đấu thực tế.
Dù vậy, khối thuốc nổ được sử dụng tỏ ra rất mạnh. Các blogger quân sự thân Nga tuyên bố con xuồng này có thể hoạt động tự động suốt 24 giờ, tấn công mục tiêu ở cự ly trên 300 km. Nếu đúng, nó đủ khả năng vươn tới cả Odessa hay Izmail từ bán đảo Crimea. Song, cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng xác nhận về việc sản xuất hàng loạt hay triển khai thực chiến.
Tập trận đa nền tảng - Dấu hiệu chuẩn bị cho kịch bản lớn
Bộ Quốc phòng Nga chưa tiết lộ tên định danh của mẫu xuồng nhưng cho biết trong "Bão tháng Bảy" còn có sự góp mặt của hàng loạt khí tài không người lái khác như drone FPV, trực thăng, máy bay không người lái và cả phương tiện ngầm dưới nước. Việc phối hợp nhiều hệ thống trong cùng một kịch bản cho thấy Nga đang hướng tới năng lực tác chiến tích hợp, dù hiệu quả thực tế vẫn chưa rõ ràng.
Tổng thống Vladimir Putin, trong thông điệp được Bộ Quốc phòng Nga truyền tải, khẳng định cuộc tập trận nhằm huấn luyện lực lượng hải quân đối phó các đòn tấn công trên biển, đồng thời thực hiện toàn bộ dải nhiệm vụ tác chiến phức tạp, bất thường, trong môi trường sát thực tế. Ông cũng nhấn mạnh bài học từ "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraine đã được lồng ghép, cho thấy đây không chỉ là hoạt động huấn luyện đơn thuần.
Tuy nhiên, giới phân tích lưu ý mục tiêu chính của cuộc phô diễn này không hẳn nhằm vào Ukraine. Thực tế, Kiev gần như không còn hải quân truyền thống, sau khi tự đánh chìm những tàu cuối cùng để tránh bị Nga thu giữ. Thay vào đó, Ukraine chuyển sang chiến lược phi đối xứng, chế tạo xuồng tự chế, tung đòn tấn công vào Hạm đội Biển Đen, gây thiệt hại nặng cho nhiều tàu chiến Nga và buộc Moskva phải rút phần lớn lực lượng khỏi Sevastopol về cảng Novorossiysk ở phía đông.
Từ bài học Ukraine tới đối thủ NATO
Trong bối cảnh đó, việc Nga sử dụng xuồng cảm tử đánh vào mục tiêu giả dường như hướng tới một đối thủ sở hữu hải quân truyền thống và NATO là cái tên được nhắc đến nhiều nhất. Liên minh này cũng đang phải thích nghi trước các mối đe dọa mới, đặc biệt là từ vũ khí không người lái trên biển. Hải quân Mỹ đã bổ sung các chương trình huấn luyện mới giúp thủy thủ sống sót trong môi trường đầy rẫy mối nguy từ thiết bị tự hành.
Trong "Bão tháng Bảy", Nga còn đưa vào tình huống chống ngầm, rải thủy lôi và phóng tên lửa, cho thấy mục tiêu là luyện tập tác chiến cường độ cao với đối thủ lớn. Điều này củng cố nhận định rằng Moskva đang chuẩn bị cho kịch bản đụng độ hải quân với NATO, hơn là tái hiện lại chiến trường Ukraine.
Xuồng cảm tử – Xu thế lan rộng toàn cầu
Không chỉ ở Biển Đen, chiến thuật dùng xuồng không người lái mang thuốc nổ đang lan ra nhiều khu vực khác. Tại Hồng Hải, lực lượng Houthi đã sử dụng loại vũ khí này để tấn công tàu hàng, gây gián đoạn các tuyến vận tải biển trọng yếu ở Trung Đông. Việc công nghệ dễ tiếp cận này được áp dụng rộng rãi đang làm đảo lộn cán cân hải quân truyền thống, buộc các cường quốc phải xem xét lại toàn bộ chiến lược phòng thủ trên biển.
Đối với Nga, "Bão tháng Bảy" không đơn thuần là cuộc chạy đua công nghệ để bắt kịp Ukraine. Thay vào đó, đây là bước đi nhằm tích hợp chiến tranh hải quân tự động vào học thuyết tương lai. Moskva dường như đang biến những tổn thất và điểm yếu từng lộ ra ở Biển Đen thành cơ hội xây dựng năng lực mới, sẵn sàng cho một môi trường hải quân ngày càng khó lường và nhiều biến số.