SOHA NEWS
Cụ thể, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov hôm qua (14/4) tuyên bố Nga sẵn sàng thảo luận về các tên lửa siêu thanh và các vấn đề kiểm soát vũ khí khác với Mỹ như một phần của cuộc thảo luận rộng hơn về sự ổn định chiến lược.
Các thỏa thuận kiểm soát vũ khí thời Chiến tranh Lạnh đang gặp nguy hiểm khi mối quan hệ giữa Nga và phương Tây xấu đi trong những năm gần đây. Hồi tháng 8 năm ngoái, Mỹ đã rút khỏi Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF) – một hiệp ước kiểm soát vũ khí mang tính lịch sử và chiến lược. Lý do cho việc Mỹ phá bỏ INF là do nước này cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước.
Cả Nga và Mỹ giờ đây đều đang phát triển các tên lửa siêu thanh để mở rộng năng lực quốc phòng. Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 1 đầu năm nay còn đích thân giám sát một vụ thử tên lửa siêu thanh trên bán đảo Crimea.
Những tên lửa như vậy có thể bay nhanh gấp nhiều lần tốc độ âm thanh và có thể đổi hướng. Vì thế, chúng rất khó để ngăn chặn. Một số chuyên gia lo sợ việc triển khai các tên lửa siêu thanh có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang mới.
Ngoại trưởng Lavrov hôm qua đã bày tỏ ông muốn đối thoại lại một lần nữa với người đồng cấp Mỹ Mike Pompeo sau khi nhận được một cuộc gọi từ ông Pompeo cách đây vài ngày. Trong cuộc điện đàm đó, Ngoại trưởng Pompeo đã đề cập đến việc nối lại các cuộc đàm phán về kiểm soát vũ khí và sự ổn định chiến lược.
"Chúng tôi hoan nghênh sự quan tâm của các đối tác Mỹ bởi chúng tôi đã khuyến khích họ giải quyết những vấn đề đó một cách tích cực hơn trong một thời gian dài”, ông Lavrov cho biết.
"Chúng tôi để ngỏ khả năng đối thoại về những bước phát triển mới, bao gồm cả các vũ khí siêu thanh trong bối cảnh tôi đặc biệt nhấn mạnh là khi chúng ta xem xét mọi khía cạnh và yếu tố ảnh hưởng đến sự ổn định chiến lược, không có ngoại lệ", nhà ngoại giao hàng đầu của Nga cho hay.
Moscow đang có những bước đi để hàn gắn quan hệ với phương Tây kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Nga đã gửi các chuyến hàng viện trợ về thiết bị y tế và thuốc men cho Mỹ và Italia để giúp hai nước này chống lại đại dịch. Ngoại trưởng Lavrov tiết lộ, Moscow đang chuẩn bị gửi thêm hàng viện trợ cho Mỹ nếu Washington đề nghị.
Nga đang thực sự lo ngại sau khi Mỹ quyết định phá bỏ INF và bắt đầu tiến hành các vụ thử tên lửa tầm trung cũng như thông báo về một loạt kế hoạch triển khai tên lửa ở Châu Âu, Châu Á. Hành động của Mỹ có thể châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang khốc liệt, tốn kém và chứa đựng nhiều nguy cơ.
INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây. Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km). Hiệp ước này được coi là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm “tháo ngòi” căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở châu Âu.
Nga và Mỹ liên tục cáo buộc lẫn nhau về những vụ vi phạm hiệp ước. Mỹ tố cáo Nga chế tạo các tên lửa bị cấm trong hiệp ước. Trong khi đó, Nga tố ngược lại rằng Mỹ không tuân thủ INF khi thiết lập các căn cứ quân sự ở Đông Âu có khả năng không chỉ phòng thủ mà còn tấn công được và có thể nhằm vào Nga.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi cuối năm ngoái đã bất ngờ công khai lên tiếng tuyên bố sẽ rút nước này ra khỏi INF để trả đũa cho việc Nga không tuân thủ INF. Nhà lãnh đạo Mỹ còn thề rằng, nước ông sẽ tiếp tục tăng cường kho vũ khí hạt nhân cho đến khi Nga và Trung Quốc “hiểu ra vấn đề”. Mỹ đã chính thức rút khỏi hiệp ước INF từ hồi đầu tháng Tám.
Với việc hiệp ước INF bị hủy bỏ, hiện tại, chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START MỚI) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.
Trong thời gian qua, Nga liên tục kêu gọi, thúc ép Mỹ ngồi vào bàn đàm phán để gia hạn hiệp ước START MỚI nhằm ngăn chặn viễn cảnh bùng nổ một cuộc chạy đua vũ trang, gây ảnh hưởng đến sự ổn định chiến lược trên toàn cầu. Tuy nhiên, đến thời điểm này Mỹ vẫn phớt lờ mọi lời kêu gọi tha thiết từ phía Nga.